همان کاری که هشت دهه پیش، شهردار وقت قزوین به این بهانه، با مهمانخانه بزرگ شهر و دروازه های تاریخی مغلاواک و پنبه ریسه کرد.
بلاغی، محله ای با بافت سنتی همگون
شهرداری در حالی بر اجرای این پروژه اصرار می ورزد که فعالان میراث فرهنگی معتقدند: ساختار بافت محله بلاغی به‌همراه سکونت افراد بومی و خاندان‌های اصیل، و دربندها (کوچه‌های خصوصی و نیمه‌خصوصی) که ظاهری امروزی و مدرن دارند و لیکن با همان ساختار سنتی بستر تعاملات و مناسبات اجتماعی را تقویت کرده و سبب حفظ ارزش‌ها و سرمایه‌های اجتماعی می‌شوند.
به گفته آنان، شاکله و ساختار شهرسازی بافت محله‌ی تاریخی بلاغی توانسته‌است مفاهیم معماری و شهرسازی اسلامی- ایرانی را تداوم بخشیده و رفتارها و هنجارهایی را سبب شود که از جمله نتایج یک در هزار آن می‌توان به؛ همبستگی، هویت‌بخشی، عدالت، تداوم جریان حیات و زندگی متعالی و شایسته، آسایش و امنیت اشاره کرد.
اینکه تخریب‌های پروژه شهید انصاری به هزار پاره شدن بافت تاریخی قزوین خواهد انجامید و نابودی هویت شهری را نشانه گرفته است، تنها نظر تعداد اندکی از فعالان در عرصه میراث فرهنگی نیست که مسوولان مربوطه نیز بر آن اتفاق نظر دارند. معاون اداره کل میراث‌فرهنگی استان، محله بلاغی را یکی از محله‌های باقی مانده از بافت قدیم قزوین می داند و با تاکید بر مخالفت این سازمان با ادامه تخریب در بافت تاریخی این محله، می گوید: «بلوار شهید انصاری درحالی بافت تاریخی قزوین را دو شقه کرده که هم‌اکنون با احداث بلوار شهید انصاری شرقی درصدد از بین بردن تنها بافت باقیمانده و منسجم این استان است. درحال‌حاضر محله بلاغی، به عنوان یکی از محله‌های باقی مانده از بافت قدیم قزوین علی‌رغم تمام تعریض‌ها و ساخت و سازهای جدید همچنان هویت و اصالت خود را حفظ کرده است.»
«آرش ضیاءآبادی» علت این تخریب‌ها را ضعف مدیریت شهری می‌داند و تاکید می‌کند: «از آنجایی که مدیریت شهری نتوانسته در محله‌های جدید الاحداث خدمات بدهد و مشکلات ترافیک و عبور و مرور خودروها را حل کند با تخریب بافت‌های تاریخی در واقع حقوق ساکنان این محله از بافت‌های قدیمی را تضییع می‌کند، اما این دلیل نمی شود که به‌خاطر استفاده از تکنولوژی یا ارائه خدمات شهری، ارزش و هویت محله‌های و بافت‌های تاریخی را نابود کنیم.»
نکته ای که پیشتر احسان دیزانی، کارشناس ارشد مرمت و مدرس دانشگاه هم بر آن تاکید کرده بود. به‌گفته او، فاز ۳ شهید انصاری درحالی بافت تاریخی را تخریب و نابود می‌کند که این بلوار دقیقا از میان بافت تاریخی و از کنار مسجد حیدریه، اثر متعلق به دوره سلجوقیان و حمام بلاغی، بنای به جا مانده از دوره صفویه می‌گذرد.
عزم شهرداری در اجرای پروژه
اما نادر محمدزاده، مدیرکل راه و شهرسازی استان چنین اعتقادی ندارد. او بافت محله بلاغی را فاقد ارزش تاریخی می داند و از اجرای فاز سوم پروژه خیابان شهید انصاری دفاع می کند. موضوعی که شهردار قزوین نیز البته از زاویه دیگری بدان تاکید دارد. مسعود نصرتی با اشاره به تملک هفتاد درصد از محدوده اجرای این پروژه توسط شهرداری با رد هر گونه توقف در عملیات اجرایی آن، به فروردین امروز می گوید: پروژه بخش شرقی بلوار شهید انصاری با قدرت ادامه خواهد یافت و این خبر که شورای عالی معماری و شهرسازی ایران و یا سازمان میراث فرهنگی با ادامه اجرای آن در محله بلاغی مخالفت کرده است، صحت ندارد.
اظهارات آقای شهردار در حالی است که هفته گذشته میراث فرهنگی استان از ادامه اجرای این پروژه و تخریب یک مغازه نانوایی در جوار دو اثر ثبت شده تاریخی در محله بلاغی جلوگیری کرد.
اقدامی که یک هفته بیشتر دوام نیاورد و عصر دوشنبه یک دستگاه بلدوزر متعلق به شرکت عمران و مسکن سازان، مجری پروژه احداث فاز سوم خیابان شهید انصاری در حالی که معاون حقوقی این شرکت نیز آن را همراهی می کرد، اقدام به تخریب این مغازه کرد. اقدامی که به گفته مدیرکل میراث فرهنگی استان مغایر با تعهدی است که نصرتی و شهرداری برای توقف پروژه تا اصلاح طرح به شورای عالی شهرسازی و معماری داده اند.
تصمیمی که نقض شد
محمدعلی حضرتی ها، در این باره به فروردین امروز گفت: ممانعت از اجرای عملیات تخریب در بافت تاریخی محله بلاغی ناشی از تصمیم شورای عالی معماری و شهرسازی ایران است و این شورا، آقایان را ملزم کرده است که بروند و طرحشان را اصلاح کنند و شخص آقای نصرتی و شهرداری قزوین نیز متعهد گردیده اند که از ادامه پروژه تا اخذ موافقت این شورا خودداری کنند، اما متاسفانه بعدازظهر دوشنبه، مجری طرح با وجود اطلاع از مخالفت میراث فرهنگی اقدام به تخریب در این بافت کرد.
وی می افزاید: براساس کاوش های انجام شده، و به استناد مستندات موجود نه تنها مسجد حیدریه که در محوطه پیرامونی این اثر تاریخی، آثاری متعلق به دوره سلجوقی به دست آمده است و میراث فرهنگی معتقد است که ادامه اجرای این پروژه، نه تنها به این بافت تاریخی آسیب غیرقابل جبرانی وارد خواهد ساخت، بلکه از ثبت جهانی بافت تاریخی قزوین نیز جلوگیری خواهد کرد.
بلاغی، محله ای با بافت سنتی همگون
شهرداری در حالی بر اجرای این پروژه اصرار می ورزد که فعالان میراث فرهنگی معتقدند: ساختار بافت محله بلاغی به‌همراه سکونت افراد بومی و خاندان‌های اصیل، و دربندها (کوچه‌های خصوصی و نیمه‌خصوصی) که ظاهری امروزی و مدرن دارند و لیکن با همان ساختار سنتی بستر تعاملات و مناسبات اجتماعی را تقویت کرده و سبب حفظ ارزش‌ها و سرمایه‌های اجتماعی می‌شوند.
به گفته آنان، شاکله و ساختار شهرسازی بافت محله‌ی تاریخی بلاغی توانسته‌است مفاهیم معماری و شهرسازی اسلامی- ایرانی را تداوم بخشیده و رفتارها و هنجارهایی را سبب شود که از جمله نتایج یک در هزار آن می‌توان به؛ همبستگی، هویت‌بخشی، عدالت، تداوم جریان حیات و زندگی متعالی و شایسته، آسایش و امنیت اشاره کرد.
اینکه تخریب‌های پروژه شهید انصاری به هزار پاره شدن بافت تاریخی قزوین خواهد انجامید و نابودی هویت شهری را نشانه گرفته است، تنها نظر تعداد اندکی از فعالان در عرصه میراث فرهنگی نیست که مسوولان مربوطه نیز بر آن اتفاق نظر دارند. معاون اداره کل میراث‌فرهنگی استان، محله بلاغی را یکی از محله‌های باقی مانده از بافت قدیم قزوین می داند و با تاکید بر مخالفت این سازمان با ادامه تخریب در بافت تاریخی این محله، می گوید: «بلوار شهید انصاری درحالی بافت تاریخی قزوین را دو شقه کرده که هم‌اکنون با احداث بلوار شهید انصاری شرقی درصدد از بین بردن تنها بافت باقیمانده و منسجم این استان است. درحال‌حاضر محله بلاغی، به عنوان یکی از محله‌های باقی مانده از بافت قدیم قزوین علی‌رغم تمام تعریض‌ها و ساخت و سازهای جدید همچنان هویت و اصالت خود را حفظ کرده است.»
«آرش ضیاءآبادی» علت این تخریب‌ها را ضعف مدیریت شهری می‌داند و تاکید می‌کند: «از آنجایی که مدیریت شهری نتوانسته در محله‌های جدید الاحداث خدمات بدهد و مشکلات ترافیک و عبور و مرور خودروها را حل کند با تخریب بافت‌های تاریخی در واقع حقوق ساکنان این محله از بافت‌های قدیمی را تضییع می‌کند، اما این دلیل نمی شود که به‌خاطر استفاده از تکنولوژی یا ارائه خدمات شهری، ارزش و هویت محله‌های و بافت‌های تاریخی را نابود کنیم.»
نکته ای که پیشتر احسان دیزانی، کارشناس ارشد مرمت و مدرس دانشگاه هم بر آن تاکید کرده بود. به‌گفته او، فاز ۳ شهید انصاری درحالی بافت تاریخی را تخریب و نابود می‌کند که این بلوار دقیقا از میان بافت تاریخی و از کنار مسجد حیدریه، اثر متعلق به دوره سلجوقیان و حمام بلاغی، بنای به جا مانده از دوره صفویه می‌گذرد.
عزم شهرداری در اجرای پروژه
اما نادر محمدزاده، مدیرکل راه و شهرسازی استان چنین اعتقادی ندارد. او بافت محله بلاغی را فاقد ارزش تاریخی می داند و از اجرای فاز سوم پروژه خیابان شهید انصاری دفاع می کند. موضوعی که شهردار قزوین نیز البته از زاویه دیگری بدان تاکید دارد. مسعود نصرتی با اشاره به تملک هفتاد درصد از محدوده اجرای این پروژه توسط شهرداری با رد هر گونه توقف در عملیات اجرایی آن، به فروردین امروز می گوید: پروژه بخش شرقی بلوار شهید انصاری با قدرت ادامه خواهد یافت و این خبر که شورای عالی معماری و شهرسازی ایران و یا سازمان میراث فرهنگی با ادامه اجرای آن در محله بلاغی مخالفت کرده است، صحت ندارد.
اظهارات آقای شهردار در حالی است که هفته گذشته میراث فرهنگی استان از ادامه اجرای این پروژه و تخریب یک مغازه نانوایی در جوار دو اثر ثبت شده تاریخی در محله بلاغی جلوگیری کرد.
اقدامی که یک هفته بیشتر دوام نیاورد و عصر دوشنبه یک دستگاه بلدوزر متعلق به شرکت عمران و مسکن سازان، مجری پروژه احداث فاز سوم خیابان شهید انصاری در حالی که معاون حقوقی این شرکت نیز آن را همراهی می کرد، اقدام به تخریب این مغازه کرد. اقدامی که به گفته مدیرکل میراث فرهنگی استان مغایر با تعهدی است که نصرتی و شهرداری برای توقف پروژه تا اصلاح طرح به شورای عالی شهرسازی و معماری داده اند.
تصمیمی که نقض شد
محمدعلی حضرتی ها، در این باره به فروردین امروز گفت: ممانعت از اجرای عملیات تخریب در بافت تاریخی محله بلاغی ناشی از تصمیم شورای عالی معماری و شهرسازی ایران است و این شورا، آقایان را ملزم کرده است که بروند و طرحشان را اصلاح کنند و شخص آقای نصرتی و شهرداری قزوین نیز متعهد گردیده اند که از ادامه پروژه تا اخذ موافقت این شورا خودداری کنند، اما متاسفانه بعدازظهر دوشنبه، مجری طرح با وجود اطلاع از مخالفت میراث فرهنگی اقدام به تخریب در این بافت کرد.
وی می افزاید: براساس کاوش های انجام شده، و به استناد مستندات موجود نه تنها مسجد حیدریه که در محوطه پیرامونی این اثر تاریخی، آثاری متعلق به دوره سلجوقی به دست آمده است و میراث فرهنگی معتقد است که ادامه اجرای این پروژه، نه تنها به این بافت تاریخی آسیب غیرقابل جبرانی وارد خواهد ساخت، بلکه از ثبت جهانی بافت تاریخی قزوین نیز جلوگیری خواهد کرد.
مهدی رضایی
