چه شد که تصمیم گرفتید تهیه کنندگی برای فیلم کوتاه را تجربه کنید؟
صفری: دقیقا، هدف اول این بود که بتوانیم فرصت و فضای فیلم ساختن را برای چند فیلمساز فراهم کنیم؛ چون در استان ما فرصت سرمایه گذاری برای فیلمسازی کمتر پیش میآید و هدف دوم هم تمرین رسیدن به کار گروهی استاندارد است. اینکه بتوانیم مراحل ساخت چندفیلم را به صورت اصولی و به شکل گروهی پیش ببریم. این بود که بعد از صحبتهایی که با عطا مجابی داشتیم، سراغ حوزه هنری رفتیم و خوشبختانه با حمایت آنها تجربه دلنشینی اتفاق افتاد.
مجابی: ناگفته نماند برای این مجموعه من و همکارم خانم صفری سعی کردیم نقش تهیهکننده را در معنای واقعیاش ایفا کنیم. یعنی شخص یا اشخاصی که ماشین تولید فیلم را هم در معنای «مادی» و هم «محتوایی» فراهم میکنند؛ بنابراین تقسیم کار کردیم، من جوانان با استعدادی که میشناختم و تجربیاتی که از همکاریام با چند تیم فیلمسازی خارجی داشتم، ارایه دادم، و خانم صفری هم دانش و تبحر خودش در روند تولید فیلم را به اشتراک گذاشت.
به نظر شما تهیه کنندگی فیلم کوتاه چه تفاوتی با فیلمهای بلند دارد؟آیا اساسا فکر میکنید تفاوتی دارد یا نه؟
صفری: یک تهیه کننده باید چند نکته اساسی را بداند و وقتی به آنها اشراف پیدا کند، میتواند بنا به ویژگیهای هر اثر، آن را تهیه کند.
مجابی: بگذارید اینطور بگویم، تفاوت اگر چه وجود دارد؛ ولی در کلیت یک ماده است؛ ماده خام ما سینماست. در سینمای بلند سه عنصر دیگر است که تفاوت ایجاد می کند. بحث اول «زمان» است که به واسطه آن مدت فیلمبرداری بیشتر می شود و باید گروه استقامت و استحکام بالاتری داشتهباشد. در عوض در فیلم کوتاه سرعت عمل بسیار لازم است، و باید جزء به جزء فیلم پیش از تولید فکر شدهباشد.
عنصر متفاوت دیگر «روابط حرفه ای و مناسبات مربوط به آن» است که باعث می شود کار پیچیده تر شود. بنای ما این بوده و است که در شهرستان با آدمهایی کار کنیم که اتفاقا وارد آن پیچیده سازی و حرفه ای نماییها نشدهباشند. ما می خواهیم افراد سالمی را به شکل حرفه ای تربیت کنیم و ملاک اول و آخر درگروه مان دو چیز است: اول: اخلاق و دوم: خلاقیت و عامل سوم هم مخاطب است. سینمای بلند مخاطب عام تری دارد، و طبیعی هم است که با اندازه فیلم کوتاه متفاوت باشد. مخاطبان هدف فیلم صد ثانیه، افراد نخبه تری هستند که سینما دغدغه آنهاست و فیلم ها را با دقت بالاتری میبینند. در یک فیلم کوتاه صد ثانیه ای حتی چند فریم اضافه هم امکان وجود ندارد، بنابراین دقت بالاتری لازم است.
چه مشکلاتی بر سر راهتان بود؟ آیا سازمانها و موسسات همکاری لازم را با شما داشتهاند؟
مجابی: مشکل معمولا این است که در شهرستان ها، افراد پایتخت نشین راحت تر کار می گیرند؛ اما به لطف افراد فرهنگی و اشتیاق آنها در این پروژه مشکلی وجود نداشت. سفارش دهندگان همیشه خواستار کیفیت هستند و ما تلاش کرده و می کنیم نظر ایشان را جلب کنیم. اساسا اعتماد کردن به گروهی چنین جوان در داخل استان کار سختی بوده و است.
صفری: در قزوین تولید فیلم هنری و حرفهای هنوز آنطور که باید تعریف نشده و به همین دلیل همکاری با سازمانها برای ساخت فیلم سختیهای خاص خود را دارد و پیگیری بسیار و پوشیدن کفش آهنین میطلبد؛ اما من فکر میکنم کم کم میتوان این فضا را باز کرد. به طوری که هم سازمانها ارزش سینما را درک کنند و هم فیلمسازان بتوانند به خلق ایدههای خود بپردازند.
بیشتر فیلمهایی که در مقام تهیه کننده در آن حضور داشتهاید به جشنواره بین المللی فیلم صد ثانیه راه یافتهاند.
مجابی: البته که از این دستاورد شگفت انگیز بسیار خوشحال هستیم؛ ولی حقیقت این است که فیلمسازی برای جشنواره کار اشتباهی است. ما برای این نقطه و این لحظه این کار را نکردیم، و همانطور که گفتم ساخت آثار با کیفیت مدنظر ما بود؛ اما حضور در جشنواره، به تیم جوان ما بسیار انگیزه بخشیدهاست. حالا ما این فرصت را داریم تا آثار تولید استان مان را در جشنواره ای مهم و بین المللی ببینیم و محک بزنیم.
صفری: در سال ٩٧ توانستیم ١١فیلم داستانی و مستند صدثانیهای را تهیه کنیم که خوشبختانه ٨ فیلم به جشنواره بین المللی فیلم صد راه پیدا کرد.از آنجا که امسال ۳ هزار و ۶۰۰ فیلم به دبیرخانه جشنواره رسیدهبود و از این تعداد حدود ۳۰۰ فیلم پذیرفته شد. این موفقیت برای گروهمان بسیار دلنشین بود و نوید خوبی است برای اینکه بدانیم ادامه این روند و شیوهای که در پیش گرفتهایم، میتواند نتیجه بخش باشد.
پروژه ساخت فیلمهای صد ثانیه از کجا شکل گرفت؟
مجابی: به گمان من فیلمهای صد، محک اصلی دانش سینماست؛ چراکه باید ایده بکر با کارگردانی موجز و ساختارمند ترکیب شود و مضمونی عمیق ظرف کمتر از ۱۰۰ ثانیه به مخاطب منتقل شود. ایده از طرف حوزه هنری استان قزوین صورت گرفت تا آثار برای جشنواره ۱۰۰ آماده شوند و ما نیز استقبال کردیم.
صفری: بهنظرم علت اینکه توانستیم از این پروژه نتیجه بگیریم، در درجه اول همدلی اعضا گروه بود. بچهها بدون ادعا و با تمام توان تلاش کردند و سعی کردیم از کارکردن لذت ببریم،ضمن اینکه اصولی پیش برویم.تمام مراحل کار را مانند یک خانواده همگی کنار هم بودیم و گام به گام بر طبق اصولمان پیش رفتیم. دلیل دوم هم اعتماد و حمایت حوزه هنری استان از ما بود که امیدوارم این همکاری تداوم داشته باشد. خوشبختانه این تجربه باعث شد بفهمیم میتوانیم در قالب یک گروه، با سلیقه و فکر متفاوتی که هرکدام داریم،کار کنیم و به موفقیت برسیم؛ اتفاقی که متاسفانه در قزوین کمتر میافتد و اینکه امیدوارتر شویم به اینکه در این شهر میتوانیم فرصت ایجاد کنیم و به فیلمسازی ادامه دهیم.
صفری: دقیقا، هدف اول این بود که بتوانیم فرصت و فضای فیلم ساختن را برای چند فیلمساز فراهم کنیم؛ چون در استان ما فرصت سرمایه گذاری برای فیلمسازی کمتر پیش میآید و هدف دوم هم تمرین رسیدن به کار گروهی استاندارد است. اینکه بتوانیم مراحل ساخت چندفیلم را به صورت اصولی و به شکل گروهی پیش ببریم. این بود که بعد از صحبتهایی که با عطا مجابی داشتیم، سراغ حوزه هنری رفتیم و خوشبختانه با حمایت آنها تجربه دلنشینی اتفاق افتاد.
مجابی: ناگفته نماند برای این مجموعه من و همکارم خانم صفری سعی کردیم نقش تهیهکننده را در معنای واقعیاش ایفا کنیم. یعنی شخص یا اشخاصی که ماشین تولید فیلم را هم در معنای «مادی» و هم «محتوایی» فراهم میکنند؛ بنابراین تقسیم کار کردیم، من جوانان با استعدادی که میشناختم و تجربیاتی که از همکاریام با چند تیم فیلمسازی خارجی داشتم، ارایه دادم، و خانم صفری هم دانش و تبحر خودش در روند تولید فیلم را به اشتراک گذاشت.
به نظر شما تهیه کنندگی فیلم کوتاه چه تفاوتی با فیلمهای بلند دارد؟آیا اساسا فکر میکنید تفاوتی دارد یا نه؟
صفری: یک تهیه کننده باید چند نکته اساسی را بداند و وقتی به آنها اشراف پیدا کند، میتواند بنا به ویژگیهای هر اثر، آن را تهیه کند.
مجابی: بگذارید اینطور بگویم، تفاوت اگر چه وجود دارد؛ ولی در کلیت یک ماده است؛ ماده خام ما سینماست. در سینمای بلند سه عنصر دیگر است که تفاوت ایجاد می کند. بحث اول «زمان» است که به واسطه آن مدت فیلمبرداری بیشتر می شود و باید گروه استقامت و استحکام بالاتری داشتهباشد. در عوض در فیلم کوتاه سرعت عمل بسیار لازم است، و باید جزء به جزء فیلم پیش از تولید فکر شدهباشد.
عنصر متفاوت دیگر «روابط حرفه ای و مناسبات مربوط به آن» است که باعث می شود کار پیچیده تر شود. بنای ما این بوده و است که در شهرستان با آدمهایی کار کنیم که اتفاقا وارد آن پیچیده سازی و حرفه ای نماییها نشدهباشند. ما می خواهیم افراد سالمی را به شکل حرفه ای تربیت کنیم و ملاک اول و آخر درگروه مان دو چیز است: اول: اخلاق و دوم: خلاقیت و عامل سوم هم مخاطب است. سینمای بلند مخاطب عام تری دارد، و طبیعی هم است که با اندازه فیلم کوتاه متفاوت باشد. مخاطبان هدف فیلم صد ثانیه، افراد نخبه تری هستند که سینما دغدغه آنهاست و فیلم ها را با دقت بالاتری میبینند. در یک فیلم کوتاه صد ثانیه ای حتی چند فریم اضافه هم امکان وجود ندارد، بنابراین دقت بالاتری لازم است.
چه مشکلاتی بر سر راهتان بود؟ آیا سازمانها و موسسات همکاری لازم را با شما داشتهاند؟
مجابی: مشکل معمولا این است که در شهرستان ها، افراد پایتخت نشین راحت تر کار می گیرند؛ اما به لطف افراد فرهنگی و اشتیاق آنها در این پروژه مشکلی وجود نداشت. سفارش دهندگان همیشه خواستار کیفیت هستند و ما تلاش کرده و می کنیم نظر ایشان را جلب کنیم. اساسا اعتماد کردن به گروهی چنین جوان در داخل استان کار سختی بوده و است.
صفری: در قزوین تولید فیلم هنری و حرفهای هنوز آنطور که باید تعریف نشده و به همین دلیل همکاری با سازمانها برای ساخت فیلم سختیهای خاص خود را دارد و پیگیری بسیار و پوشیدن کفش آهنین میطلبد؛ اما من فکر میکنم کم کم میتوان این فضا را باز کرد. به طوری که هم سازمانها ارزش سینما را درک کنند و هم فیلمسازان بتوانند به خلق ایدههای خود بپردازند.
بیشتر فیلمهایی که در مقام تهیه کننده در آن حضور داشتهاید به جشنواره بین المللی فیلم صد ثانیه راه یافتهاند.
مجابی: البته که از این دستاورد شگفت انگیز بسیار خوشحال هستیم؛ ولی حقیقت این است که فیلمسازی برای جشنواره کار اشتباهی است. ما برای این نقطه و این لحظه این کار را نکردیم، و همانطور که گفتم ساخت آثار با کیفیت مدنظر ما بود؛ اما حضور در جشنواره، به تیم جوان ما بسیار انگیزه بخشیدهاست. حالا ما این فرصت را داریم تا آثار تولید استان مان را در جشنواره ای مهم و بین المللی ببینیم و محک بزنیم.
صفری: در سال ٩٧ توانستیم ١١فیلم داستانی و مستند صدثانیهای را تهیه کنیم که خوشبختانه ٨ فیلم به جشنواره بین المللی فیلم صد راه پیدا کرد.از آنجا که امسال ۳ هزار و ۶۰۰ فیلم به دبیرخانه جشنواره رسیدهبود و از این تعداد حدود ۳۰۰ فیلم پذیرفته شد. این موفقیت برای گروهمان بسیار دلنشین بود و نوید خوبی است برای اینکه بدانیم ادامه این روند و شیوهای که در پیش گرفتهایم، میتواند نتیجه بخش باشد.
پروژه ساخت فیلمهای صد ثانیه از کجا شکل گرفت؟
مجابی: به گمان من فیلمهای صد، محک اصلی دانش سینماست؛ چراکه باید ایده بکر با کارگردانی موجز و ساختارمند ترکیب شود و مضمونی عمیق ظرف کمتر از ۱۰۰ ثانیه به مخاطب منتقل شود. ایده از طرف حوزه هنری استان قزوین صورت گرفت تا آثار برای جشنواره ۱۰۰ آماده شوند و ما نیز استقبال کردیم.
صفری: بهنظرم علت اینکه توانستیم از این پروژه نتیجه بگیریم، در درجه اول همدلی اعضا گروه بود. بچهها بدون ادعا و با تمام توان تلاش کردند و سعی کردیم از کارکردن لذت ببریم،ضمن اینکه اصولی پیش برویم.تمام مراحل کار را مانند یک خانواده همگی کنار هم بودیم و گام به گام بر طبق اصولمان پیش رفتیم. دلیل دوم هم اعتماد و حمایت حوزه هنری استان از ما بود که امیدوارم این همکاری تداوم داشته باشد. خوشبختانه این تجربه باعث شد بفهمیم میتوانیم در قالب یک گروه، با سلیقه و فکر متفاوتی که هرکدام داریم،کار کنیم و به موفقیت برسیم؛ اتفاقی که متاسفانه در قزوین کمتر میافتد و اینکه امیدوارتر شویم به اینکه در این شهر میتوانیم فرصت ایجاد کنیم و به فیلمسازی ادامه دهیم.
متین نوروزی