ماجرا از این قرار بود، که در جریان استیضاح وزیر کار و پس از آن که تلاش های قبلی برای استیضاح وی ناکام مانده بود، این بار نمایندگان با آتش سوزان تری به میدان آمدند و گفته هایی را به میان آوردند که با تهمت و افترا مرز باریکی داشت.
اما بسیاری از منتقدان، بر این باورند که این حرمت شکنی ها از ضعف نمایندگان و مسئولان در فرهنگ گفت و گو آب می خورد. ضعفی که با هنجار شکنی در خانه ملت نمایان شد و بسیاری از اصول سیاسی میان مسئولان را زیر سوال برد. چه بسا این اتفاق می تواند به سرعت در لایه های پایین تر مدیریتی نیز تسری یابد و در رفتار مدیران محلی نمود پیدا کند. این در حالی است که استاندار قزوین عقیده دارد، وقتی جامعه ای در زمینه گفت وگو با نواقصی روبرو باشد و یا فرهنگ گفتمان در آن جدی گرفته نشود، آن جامعه باید منتظر تبعات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی باشد.
منازعه؛ ثمره ضعف در گفت وگو
عبدالمحمد زاهدی، با اشاره به این که گاهی رقابت‌های سیاسی به دلیل دور ماندن از گفت وگو و بحث منطقی به منازعه تبدیل می‌شود، توضیح می دهد: «این ضعف نشان دهنده، غفلت از ظرفیت گفت و گوهاست. وقتی جامعه از فرهنگ گفت وگو فاصله می گیرد، دیگر در میان مسئولان، گروه های سیاسی و … هم، این روش به فراموشی سپرده می شود. درحالی‌که اگر بخواهیم جامعه از پرخاشگری، تهمت، افترا و بداخلاقی دور شود، حتماً باید گفت وگو را جدی بگیریم و به دستاوردهای آن باور داشته باشیم.»
این در حالی است که بسیاری از اقشار جامعه جایگاه فرهنگ گفت وگو میان مسئولان را، عاملی برای ارزیابی انسجام و همدلی میان مسئولان می دانند و از اعتماد اجتماعی به عنوان سرمایه ای آسیب پذیر در این زمینه یاد می‌کنند.
خدشه به اعتماد عمومی
محمد سید جوادی، دانشجوی قزوینی در واکنش به برخوردهای اخیر میان مسئولان و جای خالی فرهنگ گفتمان، به فروردین امروز می گوید: «وضعیت اقتصادی و اجتماعی نگاه مردم را به سمتی هدایت کرده، که مسئولان و مدیران را بی تقصیر نمی دانند و در این بین هرگونه ضعف و سوءرفتار از سوی این قشر می تواند، اعتماد عمومی و همراهی مردم را بیش از پیش خدشه دار کند.»
او ادامه می‌دهد: «به عنوان یکی از نمایندگان جامعه دانشجویی استان، به هیچ عنوان از مسئولان انتظار نداریم با پنهان کاری بخواهند اوضاع را خوب نشان دهند؛ بلکه توقع داریم شفافیت و صداقت را بخشی از وظیفه ذاتی خود بدانند و در عین حال اخلاق کاری را رعایت کنند. مسئولانی که به یکدیگر توهین کنند، تهمت بزنند و جایگاه هم را تخریب کنند، در میان مردم به تدریج تأثیرگذاری خود را از دست می دهند و همین موضوع می تواند مشارکت و اعتماد عمومی را کاهش دهد. شاید اثرات این کاهش اعتماد نیز در رخدادهای اخیر اقتصادی به وضوح قابل مشاهده باشد.»
گفت وگو؛ راهی برای تصمیم گیری ساده تر
اما یک کارشناس ارشد علوم سیاسی در رابطه با ضرورت ترویج فرهنگ گفت و گو، به فروردین امروز می‌گوید: «فرهنگ سیاسی بیانگر رفتارها و باورهای مردم در عرصه سیاسی است که از مولفه های بسیاری تشکیل شده است. اما اگر بخواهیم اشاره دقیق تری به فرهنگ گفت و گو داشته باشیم باید بپذیریم که در مقابل گفت وگو، قدرت سالاری، بخشی از فرهنگ سیاسی یک جامعه هستند.»
منوچهر شفیعی، در ادامه توضیح می دهد: « هرچه قدر نقش گفت وگو در جامعه بیشتر باشد، تصمیم گیری در آن جامعه ساده تر خواهد بود، و از سوی دیگر آن جامعه نیز با تنش کم تری گام های خود به سمت بحران را طی می کند.»
این کارشناس علوم سیاسی به ضعف جامعه در مهارت گفت وگو اشاره کرده و می افزاید: «متاسفانه فرهنگ سیاسی و اجتماعی ما از عناصر گفت وگو خالی است و جامعه تمایل بیشتری به قدرت سالاری دارد. نشانه اصلی این مسئله هم این است، که تغییرات سیاسی مهم در کشور ما اغلب در اثر انقلاب ها انجام شده است.»
شفیعی با اشاره به لزوم گفتمان میان مسئولان در جامعه محلی و سطح استان، می افزاید: «در سطح محلی گفت و گو از این جهت اهمیت دارد، که بسیاری از تغییرات کلان با تغییر در سطح خرد آغاز می شود و تا زمان رسیدن به سطح کلان نیز دیده نمی شوند. از این رو بسیاری از بحران های موجود در سطح محلی در صورت حل نشدن، می توانند به بحران های ملی تغییر شکل دهند. این مسئله از آن جهت مورد توجه است که مسائل سطح محلی به ندرت به اطلاع تصمیم سازان سطح کلان می رسد و عموماً زمانی از مسائل سطح محلی مطلع می شوند که این مسائل تبدیل به یک تنش یا بحران شده اند.»
جامعه امروزی، همه رویدادهای سیاسی و اجتماعی را زیر نظر دارد و با روحیه ای پیگیر، همه رخدادها را رصد می کند. این جامعه به لطف دسترسی به دنیای اطلاعات و فضای مجازی، حقوق مدنی خود را به رسمیت شناخته و رفتارهایی که از سوی مسئولان از نظرش می گذرد، در جایگاه مقایسه با حقوقش قرار می گیرد. از این رو مسئولان برای بقای این جامعه نمی توانند به روش های زورسالار روی آورند و چاره ای جز گفت وگو میان خود و حتی در ارتباط با لایه های اجتماعی ندارند. کمااین که موفقیت در گفت‌وگو، مسیری هموارتر را برای حل مشکلات در حوزه های مختلف می گشاید و از تولد تنش های جدی، پیشگیری می کند. تجربیات قبلی اثرات ناگوار این تنش ها را در سطح جامعه نشان داده است و اگر مسئولان خود را نمایندگان مردم در دستگاه های مختلف می دانند، لاجرم باید از این دست رخدادها با توسل به گفت و گو، جلوگیری کنند.
اما بسیاری از منتقدان، بر این باورند که این حرمت شکنی ها از ضعف نمایندگان و مسئولان در فرهنگ گفت و گو آب می خورد. ضعفی که با هنجار شکنی در خانه ملت نمایان شد و بسیاری از اصول سیاسی میان مسئولان را زیر سوال برد. چه بسا این اتفاق می تواند به سرعت در لایه های پایین تر مدیریتی نیز تسری یابد و در رفتار مدیران محلی نمود پیدا کند. این در حالی است که استاندار قزوین عقیده دارد، وقتی جامعه ای در زمینه گفت وگو با نواقصی روبرو باشد و یا فرهنگ گفتمان در آن جدی گرفته نشود، آن جامعه باید منتظر تبعات اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی باشد.
منازعه؛ ثمره ضعف در گفت وگو
عبدالمحمد زاهدی، با اشاره به این که گاهی رقابت‌های سیاسی به دلیل دور ماندن از گفت وگو و بحث منطقی به منازعه تبدیل می‌شود، توضیح می دهد: «این ضعف نشان دهنده، غفلت از ظرفیت گفت و گوهاست. وقتی جامعه از فرهنگ گفت وگو فاصله می گیرد، دیگر در میان مسئولان، گروه های سیاسی و … هم، این روش به فراموشی سپرده می شود. درحالی‌که اگر بخواهیم جامعه از پرخاشگری، تهمت، افترا و بداخلاقی دور شود، حتماً باید گفت وگو را جدی بگیریم و به دستاوردهای آن باور داشته باشیم.»
این در حالی است که بسیاری از اقشار جامعه جایگاه فرهنگ گفت وگو میان مسئولان را، عاملی برای ارزیابی انسجام و همدلی میان مسئولان می دانند و از اعتماد اجتماعی به عنوان سرمایه ای آسیب پذیر در این زمینه یاد می‌کنند.
خدشه به اعتماد عمومی
محمد سید جوادی، دانشجوی قزوینی در واکنش به برخوردهای اخیر میان مسئولان و جای خالی فرهنگ گفتمان، به فروردین امروز می گوید: «وضعیت اقتصادی و اجتماعی نگاه مردم را به سمتی هدایت کرده، که مسئولان و مدیران را بی تقصیر نمی دانند و در این بین هرگونه ضعف و سوءرفتار از سوی این قشر می تواند، اعتماد عمومی و همراهی مردم را بیش از پیش خدشه دار کند.»
او ادامه می‌دهد: «به عنوان یکی از نمایندگان جامعه دانشجویی استان، به هیچ عنوان از مسئولان انتظار نداریم با پنهان کاری بخواهند اوضاع را خوب نشان دهند؛ بلکه توقع داریم شفافیت و صداقت را بخشی از وظیفه ذاتی خود بدانند و در عین حال اخلاق کاری را رعایت کنند. مسئولانی که به یکدیگر توهین کنند، تهمت بزنند و جایگاه هم را تخریب کنند، در میان مردم به تدریج تأثیرگذاری خود را از دست می دهند و همین موضوع می تواند مشارکت و اعتماد عمومی را کاهش دهد. شاید اثرات این کاهش اعتماد نیز در رخدادهای اخیر اقتصادی به وضوح قابل مشاهده باشد.»
گفت وگو؛ راهی برای تصمیم گیری ساده تر
اما یک کارشناس ارشد علوم سیاسی در رابطه با ضرورت ترویج فرهنگ گفت و گو، به فروردین امروز می‌گوید: «فرهنگ سیاسی بیانگر رفتارها و باورهای مردم در عرصه سیاسی است که از مولفه های بسیاری تشکیل شده است. اما اگر بخواهیم اشاره دقیق تری به فرهنگ گفت و گو داشته باشیم باید بپذیریم که در مقابل گفت وگو، قدرت سالاری، بخشی از فرهنگ سیاسی یک جامعه هستند.»
منوچهر شفیعی، در ادامه توضیح می دهد: « هرچه قدر نقش گفت وگو در جامعه بیشتر باشد، تصمیم گیری در آن جامعه ساده تر خواهد بود، و از سوی دیگر آن جامعه نیز با تنش کم تری گام های خود به سمت بحران را طی می کند.»
این کارشناس علوم سیاسی به ضعف جامعه در مهارت گفت وگو اشاره کرده و می افزاید: «متاسفانه فرهنگ سیاسی و اجتماعی ما از عناصر گفت وگو خالی است و جامعه تمایل بیشتری به قدرت سالاری دارد. نشانه اصلی این مسئله هم این است، که تغییرات سیاسی مهم در کشور ما اغلب در اثر انقلاب ها انجام شده است.»
شفیعی با اشاره به لزوم گفتمان میان مسئولان در جامعه محلی و سطح استان، می افزاید: «در سطح محلی گفت و گو از این جهت اهمیت دارد، که بسیاری از تغییرات کلان با تغییر در سطح خرد آغاز می شود و تا زمان رسیدن به سطح کلان نیز دیده نمی شوند. از این رو بسیاری از بحران های موجود در سطح محلی در صورت حل نشدن، می توانند به بحران های ملی تغییر شکل دهند. این مسئله از آن جهت مورد توجه است که مسائل سطح محلی به ندرت به اطلاع تصمیم سازان سطح کلان می رسد و عموماً زمانی از مسائل سطح محلی مطلع می شوند که این مسائل تبدیل به یک تنش یا بحران شده اند.»
جامعه امروزی، همه رویدادهای سیاسی و اجتماعی را زیر نظر دارد و با روحیه ای پیگیر، همه رخدادها را رصد می کند. این جامعه به لطف دسترسی به دنیای اطلاعات و فضای مجازی، حقوق مدنی خود را به رسمیت شناخته و رفتارهایی که از سوی مسئولان از نظرش می گذرد، در جایگاه مقایسه با حقوقش قرار می گیرد. از این رو مسئولان برای بقای این جامعه نمی توانند به روش های زورسالار روی آورند و چاره ای جز گفت وگو میان خود و حتی در ارتباط با لایه های اجتماعی ندارند. کمااین که موفقیت در گفت‌وگو، مسیری هموارتر را برای حل مشکلات در حوزه های مختلف می گشاید و از تولد تنش های جدی، پیشگیری می کند. تجربیات قبلی اثرات ناگوار این تنش ها را در سطح جامعه نشان داده است و اگر مسئولان خود را نمایندگان مردم در دستگاه های مختلف می دانند، لاجرم باید از این دست رخدادها با توسل به گفت و گو، جلوگیری کنند.
سایه مختاری
