مبارزه با فساد، شعاری است که عموما در همه دولت‌ها مطرح شده، اما سید ابراهیم رییسی انگیزه اصلی خود از واگذاری دستگاه قضایی و حضور در صحنه انتخابات ریاست‌جمهوری را مبارزه با فساد در دستگاه‌های دولتی اعلام کرد. اینکه دولت او به‌ویژه مدیریت ارشد دولت در استان، پس از ۹ماه توانسته است اقدامی بدین‌منظور انجام داده و به‌سمت مبارزه با فساد تغییر ریل دهد؛ سوالی است که پاسخ آن را به سه فعال سیاسی اصلاح‌طلب و اصولگرا که اتفاقا دارای پیشینه مدیریتی در سطوح مختلف اجرایی هستند، واگذار کردیم.
هدف قطع ریشه باشد؛ نه زدن شاخ و برگ!
معصومه مرادیان از فعالان سیاسی استان در این باره به «فروردین امروز» می‌گوید: قدرت انحصاری افراد همراه با داشتن اختیارات وسیع آن هم بدون پاسخگویی، سبب بروز فساد می‌شود که این موضوع می‌تواند در همه وجوه اقتصادی، سیاسی، فرهنگی و مدیریتی جامعه وجود داشته باشد و به همین خاطر، گسترش فساد به‌طور خزنده زمینه تزلزل یک سیستم را فراهم می‌کند.
او می‌افزاید: اگر در راستای مبارزه با فساد اقدام جدی و عاجل صورت نگیرد نه تنها این مساله می‌تواند عامل فروپاشی یک سیستم باشد، بلکه کم کم به‌دلیل ویژگی سیستماتیک فساد با نفوذی که در همه دستگاه‌ها اعم از دولتی و خصوصی پیدا می‌کند سبب خدشه‌دار شدن اعتماد عمومی مردم نسبت به دولت و نظام خواهد شد.
مدیرکل اسبق بازرسی استانداری قزوین اضافه می‌کند: اعتماد عمومی یک سرمایه مهم اجتماعی است که به‌عنوان یکی از ارکان تأثیرگذار در مقبولیت نظام مطرح است که در صورت خدشه‌دار شدن می‌تواند این مقبولیت را زیر سوال ببرد. بنابراین دولتمردان موظف هستند مبارزه با فساد را در راس امور و اولویت‌های برنامه کاری خود قرار دهند.
مرادیان تصریح می‌کند: علی‌رغم شعارهای داده شده مبنی بر اولویت مبارزه با فساد توسط مدیران استان، اما تاکنون به‌طور محسوس شاهد این امر نبوده‌ایم، البته شاید علت آن مدت زمان کوتاهی است که مدیران فعلی روی کار آمده‌اند و هنوز در ابتدای راه و در مرحله تمهید مقدمات برای این کار هستند.
او یادآور می‌شود: برای مبارزه با فساد باید سه رکن اساسی پیگیری شود که عبارتند از: انتخاب افراد براساس شایستگی، آموزش کارکنان و مکانیزه کردن نظام‌های عملیاتی در سیستم اداری و مدیریتی که برای محقق شدن این امر حتما باید این سه گزینه مکمل هم پیگیری شوند و اگر هر کدام به تنهایی اتفاق بیفتد نمی‌تواند منظور نظر ما را در مبارزه با فساد به معنای واقعی به منصه ظهور برسانند.
این فعال سیاسی تاکید می‌کند: مبارزه با فساد باید براساس یک اقدام ساختاریافته، هماهنگ و برنامه‌ریزی شده انجام شود که این مبارزه باید از بخش‌ها و نقاط حساس شروع شود و هدفش خشکاندن ریشه باشد و نه قطع شاخ و برگ، چون در این صورت، شاخ و برگ‌های جدیدی به‌وجود خواهد آمد.
مرادیان ادامه می‌دهد: مقصود از ریشه، کلیه عواملی است که موجب فراهم شدن فرصت ارتکاب فساد می‌شود. به عنوان مثال ما افرادی داریم که حضور ملموس در سازمان‌های دولتی ندارند، اما حضور در سایه و پشت پرده آن‌ها به‌عنوان پدرخوانده موجب می‌شود انتخاب افراد در مناصب مدیریتی نیز براساس شایستگی صورت نگیرد.
او با بیان اینکه، در دولت‌های قبل هم به معنای واقعی امکان مبارزه با فساد در سیستم‌های اداری و دولتی وجود نداشت و علت آن نفوذ پدرخوانده‌ها و افراد در سایه بود؛ اضافه می‌کند: این افراد در هر دولتی از طریق نمایندگان تحت حمایت خود و یا از طریق ارتباطات وسیع با دولتمردان، نفوذ خود را بر مدیران تحمیل می‌کنند و بالتبع انتصاباتی را باعث می‌شوند که نه براساس شایسته‌سالاری که برپایه میزان ارادت و اطاعت افراد منصوب نسبت به آنان صورت می‌گیرد.
مدیرکل اسبق بازرسی استانداری قزوین توضیح می‌دهد: مدیریت ارشد استان اگر بنا دارد قدم‌های اساسی در زمینه مبارزه با فساد بردارد، در درجه اول باید افرادی را که سال‌هاست در حاشیه امن در پست‌های حساس بر مسندهای مدیریتی تکیه زده‌اند و علی‌رغم دارابودن پرونده در بازرسی‌ها و هیات‌های تخلفات همچنان بدون هیچ نظارتی، مشغول کار هستند، کنار بگذارند. چون تا زمانی که علی‌رغم شعار مبارزه با فساد به حاشیه امن این افراد ورود نشود و نظارت واقعی صورت نگیرد قطعا شعار مبارزه با فساد محقق نخواهد شد.
مرادیان خاطرنشان می‌کند: امیدوارم مدیران ارشد استان، معضل بزرگ نفوذ پدرخوانده‌ها و نمایندگان مورد حمایت آنان را جزو آفت‌های سیستم مدیریتی خود بدانند و هرگز برای حفظ بقای خود مصالح مردم را فدای مصالح منفعت‌طلبان نکنند که این پست‌های فانی، صرفا امانتی در دستان مدیران امروز است.
مبارزه با فساد، عزم ملی می‌خواهد
عباس نیکویه، دیگر فعال سیاسی است که با او درباره موضوع گزارش گفت‌وگو می‌کنم. او معتقد است: مبارزه با فساد یک موضوع منطقه‌ای یا استانی نیست، هر چند مسائل استان را باید در استان پیگیری و حل کرد، اما مسأله فساد یک بحث ملی است و طبیعتا یک عزم ملی برای جلوگیری از مفاسد و حل آن نیاز دارد.
این فعال سیاسی اصولگرا با بیان اینکه، متاسفانه در حال حاضر عزم ملی برای مبارزه با فساد وجود ندارد و فساد در ابعاد مختلف ریشه دوانده و فراگیر شده است، می‌گوید: کار باید از سرچشمه آغاز شود و مسئولان موظف هستند زیرمجموعه‌های خود را کنترل کنند، نه اينكه آنقدر سهل‌انگارى و بى‌توجهى توسط مديران دستگاه اجرايى صورت بگيرد و اتفاق‌های ناگواری رخ دهد تا بعد قوه قضاییه وارد ماجرا شود و بخواهد با افراد درگیر با فساد برخورد کند.
نیکویه می‌افزاید: ما توقع داریم آقای استاندار به صورت مرتب از دستگاه‌های مختلف سرکشی و بازدید داشته باشد و با مشخص کردن کانال‌های ارتباطی، فضا را باز بگذارند تا مردم بتوانند مستقیما اطلاعات خود را درباره وقوع فساد در دستگاه‌های اجرایی و دولتی در اختیار استاندار قرار دهند.
او اضافه می‌کند: مسئولان ما اگر دقت و کنترل لازم را داشته باشند و حراست‌ها و بازرسی‌ها به وظايف خود با دقت و قاطع و انقلابى عمل كنند و گزارش‌ها نیز به‌موقع و با دقت به صورت جدی پيگيرى شود قطعا جلوی وقوع بسیاری از مفاسد و انحرافات گرفته می‌شود.
معاون سیاسی امنیتی اسبق استاندار قزوین تصریح می‌کند: ما یک ضرب‌المثل داریم که «تخم مرغ دزد، شتر دزد می‌شود!» معتقدم اگر از همان ابتدا با مفاسد ریز و عوامل خرده پا برخورد نشده و زمینه فساد خشکانده نشود، قطعا سلطان‌هایی به وجود می‌آیند که البته آمده‌اند و حتی برخورد با آن‌ها هم تاثیری در کاهش فساد نخواهد داشت.
نیکویه همچنین خاطرنشان می‌کند: بر همین اساس، باید سیستمی طراحی و ایجاد شود که مردم به‌راحتی بتوانند اطلاعات درست و غلط خود را به مسئولان بدهند. اگر در بررسی‌ها مشخص شد که اطلاعات آنان درست است با موضوع برخورد شود؛ نه اینکه دست روی دست بگذارند که فساد همه جا را بگیرد و بعد بخواهند وارد شوند.
برخورد با فساد، برخورد با نتایج آن نیست
سید عبدالعظیم موسوی، مدیر مسئول روزنامه ولایت نیز در خصوص مبارزه با فساد به «فروردین امروز» می‌گوید: در مبارزه با فساد اگر اقدام و برخوردی انجام شده باشد باید نتیجه‌ی آن در جامعه دیده شود، اما چنین نیست و صرفا در این راستا سازمان بازرسی خوب عمل کرده و در چند مورد با عوامل فساد برخورد داشته است.
او با تاکید بر اینکه، برخورد با فساد، برخورد با نتایج فساد نیست، بلکه با ریشه و عوامل بروز فساد است؛ می‌افزاید: کاری که مدیر ارشد استان باید انجام بدهد استقرار مدیران ضد فساد در دستگاه‌های مختلف است و کشف فساد نیز باید توسط همین دستگاه‌ها صورت بگیرد. البته در زمینه کشف فساد هم باید نتیجه اقدامات خودشان را اعلام کنند تا بتوانیم بگوییم در انجام این کار موفق بوده‌اند یا خیر؟
این فعال سیاسی در پاسخ به این سؤال که چه اقداماتی در برخورد با فساد باید انجام شود، اضافه می‌کند: بحث داخلی ادارات، نارضایتی‌های مردم از برخی دستگاه‌ها، به‌طور مثال از شهرداری، دارایی و… مطرح است. ببینند مشکل مردم چیست و در اداره‌ها چه خبر است؟ آیا پاسخ درست به مردم داده می‌شود یا خیر؟ این مسائل را باید افرادی به‌عنوان بازرس مخفی بررسی کنند و گزارش دهند.
موسوی همچنین با بیان اینکه، در مناقصه‌ها، مزایده‌ها و بعضی معاملاتی که در آن پول‌های کلان جابه‌جا می‌شود حتما باید استانداری، بازرسی و قوه‌ی قضاییه ناظر داشته باشند؛ خاطرنشان می‌کند: هفت هشت ماه از انتصابات دولت جدید گذشته و باید کار مبارزه با فساد را شروع کنند، اما متأسفانه انتصابات هم در کش و قوس است و انسجامی در آن نیست.
