براساس گزارش منتشر شده توسط مرکز آمار ایران، امسال قزوین نیز به فهرست مقاصد گردشگری ایرانیان افزوده شده و آنگونه که مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان می گوید؛ طی سال های گذشته میزان حضور گردشگران در استان از روند رو به رشدی برخوردار بوده است، به طوری که تنها در ۹ ماهه امسال، یک میلیون و ۶۳۰ هزار گردشگر از استان بازدید کرده اند. این آمار در حالی است که شمار گردشگران ورودی به استان در سال ۹۲، یک میلیون و ۴۴۰ هزار نفر برآورد شده است.
آنچه در این آمار حائز اهمیت بسیار است روند افزایشی حضور گردشگران خارجی در استان قزوین است. به موجب آمار اعلام شده، در سال ۹۲، هشت هزار و ۳۳۵ نفر گردشگر خارجی وارد استان شده و از بناهای تاریخی و جاذبه های گردشگری قزوین بازدید کرده اند. در حالی که در ۹ ماهه امسال، این تعداد به ۹هزار و ۸۷۹ نفر بالغ گردیده و پیش بینی می شود تعداد گردشگران خارجی تا پایان سال، به بیش از ۱۲هزار نفر افزایش یابد.
با این روند، فراهم ساختن زیر ساخت های مورد نیاز، نه تنها برای افزایش تعداد گردشگران، که برای اقامت آنان در استان می تواند بستر لازم برای کیفی سازی حضور گردشگران را نیز فراهم آورده و به عنوان یکی از منابع پایدار درآمدزایی قزوینیان به شمار رود.
موضوعی که البته، به اقامت و پذیرایی از گردشگران محدود نمانده و به آماده سازی بناهای تاریخی و افزایش جاذبه های گردشگری نیز مرتبط می شود.
راهبردی که مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان معتقد است با اقدامات انجام شده در این حوزه، نوروز امسال، شاهد تغییر و تحولات چشمگیری برای افزایش جاذبه های گردشگری با گشودن درب تعداد دیگری از بناهای تاریخی به روی گردشگران خواهیم بود.
محمدعلی حضرتی ها به فروردین امروز می گوید: «امسال چه از نظر کیفی و چه از نظر کمی، نوروز متفاوتی ایجاد خواهد شد. از نظر کمی، برخی از بناها مانند؛ مجموعه حیدریه و مجموعه سردار، نخستین بار برای بازدید آماده شده اند. مدرسه سردار به عنوان کارگاه مرمت کاشی و مجموعه عالی قاپو، به عنوان کارگاه مرمت مقرنس در نظر گرفته شده اند. برای اینکه مردم با کیفیت انجام کارهای مرمت بناهای تاریخی آشنا شوند.»
وی با اشاره به احیاء آیین های کهن در نوروز امسال می افزاید: «نکته دیگری که ما در این میانه داریم آیین هایی است که به منظور استفاده از فضا باید نهادینه شود. وقتی بازدید کننده وارد بناهای تاریخی می شد، تنها با کالبد بنا ارتباط برقرار می کرد، اما امسال سعی کردیم گردشگر را علاوه بر وضعیت فیزیکال بناهای تاریخی، با معانی و محتوای تازه ای روبرو کنیم؛ از جمله آنها، برگزاری مسابقات چند جانبه چوگان طی دو روز خواهد بود که به عنوان جشنواره ملی چوگان برای اولین بار آن هم در این سطح برگزار می شود و در کنار آن، نمایشگاه دائمی چوگان در عالی قاپو برپا خواهد شد.»
حضرتی ها خاطرنشان می کند: «با توجه به تاکیداتی که مقام معظم رهبری در اهمیت چوگان داشتند و از طرفی مطرح بودن ثبت جهانی چوگان، امید داریم بدون آنکه به سمت شعارهای پایتختی قزوین برویم، این شهر را به عنوان مرکز چوگان کشور مطرح کنیم. امسال علاوه بر این جشنواره و نمایشگاه، در اردیبهشت ماه هم همایش ملی چوگان را برگزار خواهیم کرد و دفتری دایمی در قزوین برای آن راه اندازی می کنیم و برای این کار همکاری خوبی با فدراسیون چوگان کشور داشتیم و موافقت نامه های خوبی را مبادله کردیم. تصور می کنم خود این موضوع سبب ترغیب گردشگران خواهد شد تا روزهای یازدهم و دوازدهم فروردین امسال برای دیدن مسابقات چوگان به قزوین بیایند.»
مدیرکل میراث فرهنگی استان، به دیگر اتفاقات نوروز ۹۴ قزوین هم اشاره می کند: «علاوه بر مواردی که بیان شد، مجموعه ای از آثار هنری استاد دلزنده در خانه یزدی ها و نمایشگاه عکسی از هنرمندان عکاس استان در آب انبار سردار به نمایش درخواهد آمد و مقدمات احداث موزه آب قزوین در آب انبار سردار محله تبریز با مشارکت شرکت آب منطقه ای اتفاق خواهد افتاد.» حضرتی ها اضافه می کند: «از جمله دیگر اتفاقات نوروز در حوزه گردشگری، بازگشایی آب انبار حاج کاظم محله تبریز به روی گردشگران است که به عنوان کارگاه شیشه مورد بازدید قرار خواهد گرفت و همچنین یکی دیگر از مواردی که نخستین بار صورت می گیرد؛ اجرای موسیقی سنتی به صورت تک نوازی و دو نوازی، از ششم فروردین ماه و بعد از ایام فاطمیه در آب انبارهای سردار، آقا و حکیم و هشتی عالی قاپو خواهد بود که در دو نوبت صبح و بعدازظهر اجرا می شود.»
وی برگزای مسابقه عکاسی در محیط اینستاگرام را از اتفاقات دیگری می داند که در نوروز امسال رقم زده می شود: «عکاسان حرفه ای و آماتور می توانند با انواع دوربین، از گوشی های موبایل گرفته تا دوربین های حرفه ای، تصاویر را برای شرکت در این مسابقه ارسال کنند و داوران ما در همان فضای اینستاگرام، این عکس ها را ارزیابی خواهند کرد. تصور می کنم چیزی حدود ۲۰ هزار عکس از استان قزوین در فروردین در محیط اینستاگرام منتشر گردد که تاثیر بسزایی در معرفی قزوین خواهد داشت و باعث ایجاد انگیزه افزونتر نه تنها در بین ایرانیان که در میان گردشگران خارجی برای سفر به ایران و بازدید از قزوین می شود.»
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان، البته به تنگناهای موجود در مسیر بازاریابی گردشگری هم اشاره می کند و می گوید: در این بحث باید موازنه ای بین امکانات، یعنی عرضه با تقاضا بوجود بیاید. ما از یک طرف به خاطر مشکلات زیر ساختی به خصوص در بحث اقامت و خدمات پذیرایی و از طرف دیگر، آماده نبودن بناها به لحاظ فیزیکی برای بازدید گردشگران در شرایط مناسبی قرار نداریم. در سال های گذشته، بناها در این ایام بیشتر بزک می شدند؛ الان مسجد جامع وضعیت خطرناکی دارد، خطرناک به معنای مطلق کلمه و هیچ اعتباری هم برای آن نیست. در این مساله سعی کردیم امسال با احتیاط عمل کنیم. اگر بتوانیم کیفیت خدمات را افزایش بدهیم، افزایش کیفیت موجب بازاریابی سینه به سینه خواهد شد تا در آینده بتوانیم با فراهم کردن زیر ساخت های لازم با قدرت به سمت بازاریابی برویم.»
حضرتی ها در گفت و گو با فروردین امروز، چالش های فراروی میراث فرهنگی را هم مورد توجه قرار می دهد و خاطرنشان می کند: «ببینید با این اتفاقاتی که امسال روی داد یک موج رسانه ای ایجاد شد که میراث فرهنگی هیچ کاری نکرده است و نمی کند و طی این سال ها، تنها شهرداری کارهای مرمتی مربوط به گردشگری و میراث فرهنگی را انجام داده است در حالی که اینطور نیست؛ مرمت مجموعه سعدالسلطنه از لحاظ فنی، خیلی ساده بوده و اتفاق فنی خاصی نیفتاده است، هر چند نقدهای جدی بسیاری هم بر آن وارد است. اما اجرای مرمت مقرنس که توسط استاد شعرباف در سر درب عالی قاپو اجرا شد اتفاقی بود که بعد از هشتاد سال که آنجا تغییر شکل پیدا کرده بود به شکل اصلی خودش برگشت.»
وی ادامه می دهد: «اتفاقاتی از این دست، در حوزه میراث فرهنگی زیاد رخ داده است. یک سری بناهاست که مرمت آن خیلی فنی است. کاری که ما در مجموعه سردار در حال انجام آن هستیم، بسیار فنی است چون در آنجا، مرمت ساختاری باید انجام شود. گنبد مدرسه سردار در وضعیت خطرناکی قرار داشت و به خاطر تزییات مختلفی که آنجا هست از جمله مرمت پنجره مشبک بزرگ ایوان جنوبی، یک پروژه بسیار بزرگ است که اصلا استاد کار آن در قزوین نیست و ما باید بگردیم استادکاری که توانایی انجام آن را دارد به قزوین بیاوریم، همان طور که برای سر درب عالی قاپو اتفاق افتاد.»
مدیرکل میراث فرهنگی استان گرچه از تنگناها و مشکلات فراوان در این عرصه می گوید، اما معتقد است دست نباید روی دست گذاشت و به هر شکل ممکن با طراحی و برنامه ریزی، در جهت کیفی سازی گردشگری استان گام های موثری برداشت. وی برگزاری دوره های آموزشی برای مشاغلی که مستقیما با گردشگران روبرو هستند را یکی از این برنامه ها می داند و تاکید می کند: «یکی از اتفاقاتی که امسال طراحی کردیم و به اجرا درآمد؛ برگزاری هفت دوره آموزشی برای مشاغل مختلفی هستند که در پیوند با گردشگران باید خدمات ارایه بدهند. نخستین بار، جایگاه داران پمپ های سوخت و مجتمع های بین راهی، فرماندهان نیروی انتظامی، راننده های تاکسی و دهیاران روستاهای هدف گردشگری مورد آموزش قرار گرفتند.»
آنچه در این آمار حائز اهمیت بسیار است روند افزایشی حضور گردشگران خارجی در استان قزوین است. به موجب آمار اعلام شده، در سال ۹۲، هشت هزار و ۳۳۵ نفر گردشگر خارجی وارد استان شده و از بناهای تاریخی و جاذبه های گردشگری قزوین بازدید کرده اند. در حالی که در ۹ ماهه امسال، این تعداد به ۹هزار و ۸۷۹ نفر بالغ گردیده و پیش بینی می شود تعداد گردشگران خارجی تا پایان سال، به بیش از ۱۲هزار نفر افزایش یابد.
با این روند، فراهم ساختن زیر ساخت های مورد نیاز، نه تنها برای افزایش تعداد گردشگران، که برای اقامت آنان در استان می تواند بستر لازم برای کیفی سازی حضور گردشگران را نیز فراهم آورده و به عنوان یکی از منابع پایدار درآمدزایی قزوینیان به شمار رود.
موضوعی که البته، به اقامت و پذیرایی از گردشگران محدود نمانده و به آماده سازی بناهای تاریخی و افزایش جاذبه های گردشگری نیز مرتبط می شود.
راهبردی که مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان معتقد است با اقدامات انجام شده در این حوزه، نوروز امسال، شاهد تغییر و تحولات چشمگیری برای افزایش جاذبه های گردشگری با گشودن درب تعداد دیگری از بناهای تاریخی به روی گردشگران خواهیم بود.
محمدعلی حضرتی ها به فروردین امروز می گوید: «امسال چه از نظر کیفی و چه از نظر کمی، نوروز متفاوتی ایجاد خواهد شد. از نظر کمی، برخی از بناها مانند؛ مجموعه حیدریه و مجموعه سردار، نخستین بار برای بازدید آماده شده اند. مدرسه سردار به عنوان کارگاه مرمت کاشی و مجموعه عالی قاپو، به عنوان کارگاه مرمت مقرنس در نظر گرفته شده اند. برای اینکه مردم با کیفیت انجام کارهای مرمت بناهای تاریخی آشنا شوند.»
وی با اشاره به احیاء آیین های کهن در نوروز امسال می افزاید: «نکته دیگری که ما در این میانه داریم آیین هایی است که به منظور استفاده از فضا باید نهادینه شود. وقتی بازدید کننده وارد بناهای تاریخی می شد، تنها با کالبد بنا ارتباط برقرار می کرد، اما امسال سعی کردیم گردشگر را علاوه بر وضعیت فیزیکال بناهای تاریخی، با معانی و محتوای تازه ای روبرو کنیم؛ از جمله آنها، برگزاری مسابقات چند جانبه چوگان طی دو روز خواهد بود که به عنوان جشنواره ملی چوگان برای اولین بار آن هم در این سطح برگزار می شود و در کنار آن، نمایشگاه دائمی چوگان در عالی قاپو برپا خواهد شد.»
حضرتی ها خاطرنشان می کند: «با توجه به تاکیداتی که مقام معظم رهبری در اهمیت چوگان داشتند و از طرفی مطرح بودن ثبت جهانی چوگان، امید داریم بدون آنکه به سمت شعارهای پایتختی قزوین برویم، این شهر را به عنوان مرکز چوگان کشور مطرح کنیم. امسال علاوه بر این جشنواره و نمایشگاه، در اردیبهشت ماه هم همایش ملی چوگان را برگزار خواهیم کرد و دفتری دایمی در قزوین برای آن راه اندازی می کنیم و برای این کار همکاری خوبی با فدراسیون چوگان کشور داشتیم و موافقت نامه های خوبی را مبادله کردیم. تصور می کنم خود این موضوع سبب ترغیب گردشگران خواهد شد تا روزهای یازدهم و دوازدهم فروردین امسال برای دیدن مسابقات چوگان به قزوین بیایند.»
مدیرکل میراث فرهنگی استان، به دیگر اتفاقات نوروز ۹۴ قزوین هم اشاره می کند: «علاوه بر مواردی که بیان شد، مجموعه ای از آثار هنری استاد دلزنده در خانه یزدی ها و نمایشگاه عکسی از هنرمندان عکاس استان در آب انبار سردار به نمایش درخواهد آمد و مقدمات احداث موزه آب قزوین در آب انبار سردار محله تبریز با مشارکت شرکت آب منطقه ای اتفاق خواهد افتاد.» حضرتی ها اضافه می کند: «از جمله دیگر اتفاقات نوروز در حوزه گردشگری، بازگشایی آب انبار حاج کاظم محله تبریز به روی گردشگران است که به عنوان کارگاه شیشه مورد بازدید قرار خواهد گرفت و همچنین یکی دیگر از مواردی که نخستین بار صورت می گیرد؛ اجرای موسیقی سنتی به صورت تک نوازی و دو نوازی، از ششم فروردین ماه و بعد از ایام فاطمیه در آب انبارهای سردار، آقا و حکیم و هشتی عالی قاپو خواهد بود که در دو نوبت صبح و بعدازظهر اجرا می شود.»
وی برگزای مسابقه عکاسی در محیط اینستاگرام را از اتفاقات دیگری می داند که در نوروز امسال رقم زده می شود: «عکاسان حرفه ای و آماتور می توانند با انواع دوربین، از گوشی های موبایل گرفته تا دوربین های حرفه ای، تصاویر را برای شرکت در این مسابقه ارسال کنند و داوران ما در همان فضای اینستاگرام، این عکس ها را ارزیابی خواهند کرد. تصور می کنم چیزی حدود ۲۰ هزار عکس از استان قزوین در فروردین در محیط اینستاگرام منتشر گردد که تاثیر بسزایی در معرفی قزوین خواهد داشت و باعث ایجاد انگیزه افزونتر نه تنها در بین ایرانیان که در میان گردشگران خارجی برای سفر به ایران و بازدید از قزوین می شود.»
مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان، البته به تنگناهای موجود در مسیر بازاریابی گردشگری هم اشاره می کند و می گوید: در این بحث باید موازنه ای بین امکانات، یعنی عرضه با تقاضا بوجود بیاید. ما از یک طرف به خاطر مشکلات زیر ساختی به خصوص در بحث اقامت و خدمات پذیرایی و از طرف دیگر، آماده نبودن بناها به لحاظ فیزیکی برای بازدید گردشگران در شرایط مناسبی قرار نداریم. در سال های گذشته، بناها در این ایام بیشتر بزک می شدند؛ الان مسجد جامع وضعیت خطرناکی دارد، خطرناک به معنای مطلق کلمه و هیچ اعتباری هم برای آن نیست. در این مساله سعی کردیم امسال با احتیاط عمل کنیم. اگر بتوانیم کیفیت خدمات را افزایش بدهیم، افزایش کیفیت موجب بازاریابی سینه به سینه خواهد شد تا در آینده بتوانیم با فراهم کردن زیر ساخت های لازم با قدرت به سمت بازاریابی برویم.»
حضرتی ها در گفت و گو با فروردین امروز، چالش های فراروی میراث فرهنگی را هم مورد توجه قرار می دهد و خاطرنشان می کند: «ببینید با این اتفاقاتی که امسال روی داد یک موج رسانه ای ایجاد شد که میراث فرهنگی هیچ کاری نکرده است و نمی کند و طی این سال ها، تنها شهرداری کارهای مرمتی مربوط به گردشگری و میراث فرهنگی را انجام داده است در حالی که اینطور نیست؛ مرمت مجموعه سعدالسلطنه از لحاظ فنی، خیلی ساده بوده و اتفاق فنی خاصی نیفتاده است، هر چند نقدهای جدی بسیاری هم بر آن وارد است. اما اجرای مرمت مقرنس که توسط استاد شعرباف در سر درب عالی قاپو اجرا شد اتفاقی بود که بعد از هشتاد سال که آنجا تغییر شکل پیدا کرده بود به شکل اصلی خودش برگشت.»
وی ادامه می دهد: «اتفاقاتی از این دست، در حوزه میراث فرهنگی زیاد رخ داده است. یک سری بناهاست که مرمت آن خیلی فنی است. کاری که ما در مجموعه سردار در حال انجام آن هستیم، بسیار فنی است چون در آنجا، مرمت ساختاری باید انجام شود. گنبد مدرسه سردار در وضعیت خطرناکی قرار داشت و به خاطر تزییات مختلفی که آنجا هست از جمله مرمت پنجره مشبک بزرگ ایوان جنوبی، یک پروژه بسیار بزرگ است که اصلا استاد کار آن در قزوین نیست و ما باید بگردیم استادکاری که توانایی انجام آن را دارد به قزوین بیاوریم، همان طور که برای سر درب عالی قاپو اتفاق افتاد.»
مدیرکل میراث فرهنگی استان گرچه از تنگناها و مشکلات فراوان در این عرصه می گوید، اما معتقد است دست نباید روی دست گذاشت و به هر شکل ممکن با طراحی و برنامه ریزی، در جهت کیفی سازی گردشگری استان گام های موثری برداشت. وی برگزاری دوره های آموزشی برای مشاغلی که مستقیما با گردشگران روبرو هستند را یکی از این برنامه ها می داند و تاکید می کند: «یکی از اتفاقاتی که امسال طراحی کردیم و به اجرا درآمد؛ برگزاری هفت دوره آموزشی برای مشاغل مختلفی هستند که در پیوند با گردشگران باید خدمات ارایه بدهند. نخستین بار، جایگاه داران پمپ های سوخت و مجتمع های بین راهی، فرماندهان نیروی انتظامی، راننده های تاکسی و دهیاران روستاهای هدف گردشگری مورد آموزش قرار گرفتند.»
سعید الهی
