آمارها می‌گوید؛ تا پایان بهار امسال، ۲۶ هزار و ۵۵۶ نفر از بیماران مبتلا به ویروس ایدز در کشور توسط وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی شناسایی شده‌اند و در این میان، ۱۸۲ نفر از بیماران شناسایی شده، قزوینی هستند. آماری که به گفته مسوولین مربوطه در معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قزوین، خیلی هم واقعی نیست و تعداد افراد مبتلا به بیماریHIV بیشتر از این‌هاست.
مبتلایان به ایدز، شاید خیلی هم آهسته نروند و آهسته نیایند و زندگی شخصی و اجتماعی‌شان را داشته باشند، اما فقط ۱۸۲ نفر از کسانی که خواسته یا ناخواسته مبتلا به ویروس HIV شده‌اند در قزوین با این واقعیت کنار آمده و برای دریافت خدمات درمانی و پشتیبانی به مراکز مشاوره دانشگاه علوم پزشکی مراجعه کرده‌اند. هنوز یکی از عمده‌ترین روش‌های ابتلا به این بیماری استفاده از سُرنگ مشترک در معتادان تزریقی است، اما رفتارهای پر خطر به عنوان روش دیگر که تا سال‌ها کتمان می‌شد، این‌روزها رشد چشمگیری داشته است. به‌طوری که مسوولان بهداشتی نگرانی‌هایشان درباره به‌راه‌افتادن موج سوم اپیدمی HIV را کتمان نمی‌کنند و در تلاشند برنامه‌های پیشگیرانه بیشتری برای پوشش جمعیت سالم اجرا کنند.
کارشناس بیماری‌های معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قزوین ضمن اشاره به تأثیر شیوع مصرف موادمحرک و روان‌گردان‌ها در بالا رفتن رفتارهای پُرخطر، به «فروردین امروز» می‌گوید: ارتباط نزدیکی بین رفتارهای جنسی پُرخطر با بحران‌های اجتماعی اقتصادی وجود دارد و تنها با کنترل الگوی انتقال جنسی عفونت، تأکید بر آموزش نوجوانان و جوانان و افزایش دسترسی همه جانبه گروه‌های در معرض آسیب به خدمات مشاوره و آزمایش اچ آی وی، می‌توان از همه گیری این بیماری پیشگیری کرد.
علی طایفه در عین اینکه معتقد است بیشترین انتقال ویروس ایدز در استان قزوین، از راه موج دوم؛ یعنی سرنگ مشترک بوده است، تاکید می‌کند: «براساس یک بررسی، در سال ۹۱ مشخص شده که ۲/۳۳ درصد موارد انتقال ایدز از طریق رابطه جنسی محافظت نشده بوده است. این در حالی است که در سال ۹۰، انتقال جنسی تنها ۳/۱۲ درصد انتقال ایدز بوده است». نکته‌ای که باید آن را در تغییر تدریجی ابتلا به بیماری ایدز از سُرنگ مشترک به رفتارهای پر خطر جنسی جستجو کرد. چیزی که از آن به عنوان «موج سوم» ویروس HIV نام برده می‌شود.
این کارشناس در پاسخ به این سوال که موارد ابتلا در استان قزوین بیشتر در کدام موج بوده است؟ می‌گوید: چون در سال گذشته، تنها ۵ مورد بیمار مبتلا به ایدز شناسایی شده بود؛ بنابراین آمار فوق قابل بررسی نبود؛ اما در سال ۸۹ و ۹۰ حدود ۲۰ نفر شناسایی شده بودند که ۴۰ درصد این افراد، از راه جنسی دچار بیماری ایدز شده بودند.
در همین حال، یک کارشناس بهداشت نیز با اشاره به شعار جهانی ایدز که به صفر رساندن موارد جدید آلودگی و مرگ ناشی از ویروس تا سال ۲۰۱۵ است، در گفت و گو با «فروردین امروز» می گوید: فعالیت‌های زیادی در کشور باید انجام گیرد تا موارد ابتلای جدید حداقل تا سال ۲۰۱۵ به صفر برسد.
مریم مرتضوی با تاکید بر این نکته که خوشبختانه برنامه‌ریزی‌ها در دو دهه گذشته به منظور کاهش بیماری در مورد ابتلای معتادان به موادمخدر موفقیت‌هایی را به دنبال داشته است، می‌افزاید: اکنون به آنچه بیشتر باید توجه گردد انتقال ویروس از راه تماس‌های جنسی است. زمانی معتادان تزریقی مهمترین دغدغه آلودگی و اشاعه بیماری ایدز در کشور بودند، اما اکنون با روی آوردن نوجوانان و جوانان به مخدرهای صنعتی، این دغدغه به سوی آلودگی از طریق روابط جنسی سوق یافته است، زیرا پس از مصرف این مواد، عملکرد مغز دچار نقصان شده و میل به تماس‌های محافظت نشده را افزایش داده است.
وی با بیان اینکه بیشترین گروه سنی در معرض خطر، آموزش پذیر هم هستند سکوت در برابر موارد ابتلا به این بیماره به ویژه روابط پرخطر جنسی را موجب گسترش روز افزون بیماری ایدز در کشور دانسته و اضافه می‌کند: بنابراین آموزش تماس جنسی حفاظت شده به نوجوانان و جوانان در مدارس و دانشگاه ها و همچنین خانواده‌ها، باید مورد توجه جدی قرار گیرد. آموزش راهی است که دنیا رفته و موفق بوده است و ما نیز باید در این جهت اقدام کنیم.
آنچه این کارشناس بهداشت به «فروردین امروز» می‌گوید، از سوی رییس انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران مورد تایید قرار می‌گیرد. دکتر مصطفی اقلیما بر این باور است: «به طور کلی درباره ایدز در ایران جز همان اوایل که راجع به آن بحث و گفتگو شد هیچ کاری انجام نشده است و فقط در روز جهانی ایدز یک سخنرانی انجام می‌شود؛ این در حالی است که در کشور ما نرخ بیکاری بالا است و موادمخدر در حال افزایش است و روابط انسانی و ازدواج به سختی انجام می شود.»
این استاد دانشگاه با اشاره بر این مساله که؛ «در ایران در روابط جنسی حتی میان همسران از وسایل پیشگیری جهت حفاظت اصلا استفاده نمی‌شود و در فرهنگ افراد جایی ندارد» درباره علل افزایش انتقال بیماری ایدز از طریق روابط جنسی حفاظت نشده اظهار می‌دارد: «برخی معتادان با برقراری روابط جنسی ناهنجار با کودکان خیابانی موجب انتقال ایدز به آنها می‌شوند.»
آنچه در این میان، مورد تاکید همه کارشناسان و صاحب نظران قرار می‌گیرد؛ موضوع آموزش به افراد در معرض خطر است. مساله‌ای که حداقل در مورد رفتار پرخطر جنسی و لزوم برقراری رابطه محافظت شده، کمتر مورد توجه رسانه‌های عمومی مخصوصا صدا و سیما قرار گرفته است. طایفه، کارشناس بیماری‌های معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قزوین با اشاره به الفبای پیشگیری ایدز، معتقد است: «جوانی دوران پربحرانی است که به مراقبت ویژه نیاز است. باید به جوانان مهارت‌های زندگی را آموزش داد؛ رفتارها در چارچوب حریم خانواده و وفاداری باشد و در روابط پرخطر از کاندوم استفاده شود».
او گرچه بر این باور است که «صدا و سیما فعالیت‌های خوبی در زمینه‌ی آگاه کردن جامعه در مورد بیماری ایدز داشته است»، اما می‌گوید: «رسانه ملی می‌تواند بهتر از این عمل کند؛ چون هنوز این بیماری از دید عموم جامعه تابو است و تا رسیدن به جایگاه مطلوب فاصله‌ی نسبتا زیادی دارد». البته این کارشناس به دیگر سازمان‌های دولتی انتقاد دارد: باید آموزش و پرورش در زمینه ایدز، مطالبی در کتاب‌های دانش‌‌آموزان قرار دهد؛ البته باید در کتاب‌های دانشگاهی هم در مورد این بیماری اطلاع‌رسانی شود. این در حالی است که تنها در کتاب‌های رشته‌های پزشکی در مورد این بیماری پرداخته شده است».
این واقعیت را نمی‌توان کتمان کرد که موج سوم ابتلا به بیماری مهلک ایدز از طریق رفتار پرخطر جنسی، جدی تر از آن است که جامعه می‌پندارد و پوشاندن این واقعیت به دلایل مختلف، صورت مساله را منتفی نمی‌کند. آموزش و آگاه سازی گروه‌های در معرض خطر از راه‌های پیشگیری از ابتلا به ویروس HIV، تنها راه چاره است و هرگونه تعلل و کوتاهی در این زمینه، عواقب غیرقابل جبرانی برای سلامت افراد جامعه در پی خواهد داشت.
مبتلایان به ایدز، شاید خیلی هم آهسته نروند و آهسته نیایند و زندگی شخصی و اجتماعی‌شان را داشته باشند، اما فقط ۱۸۲ نفر از کسانی که خواسته یا ناخواسته مبتلا به ویروس HIV شده‌اند در قزوین با این واقعیت کنار آمده و برای دریافت خدمات درمانی و پشتیبانی به مراکز مشاوره دانشگاه علوم پزشکی مراجعه کرده‌اند. هنوز یکی از عمده‌ترین روش‌های ابتلا به این بیماری استفاده از سُرنگ مشترک در معتادان تزریقی است، اما رفتارهای پر خطر به عنوان روش دیگر که تا سال‌ها کتمان می‌شد، این‌روزها رشد چشمگیری داشته است. به‌طوری که مسوولان بهداشتی نگرانی‌هایشان درباره به‌راه‌افتادن موج سوم اپیدمی HIV را کتمان نمی‌کنند و در تلاشند برنامه‌های پیشگیرانه بیشتری برای پوشش جمعیت سالم اجرا کنند.
کارشناس بیماری‌های معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قزوین ضمن اشاره به تأثیر شیوع مصرف موادمحرک و روان‌گردان‌ها در بالا رفتن رفتارهای پُرخطر، به «فروردین امروز» می‌گوید: ارتباط نزدیکی بین رفتارهای جنسی پُرخطر با بحران‌های اجتماعی اقتصادی وجود دارد و تنها با کنترل الگوی انتقال جنسی عفونت، تأکید بر آموزش نوجوانان و جوانان و افزایش دسترسی همه جانبه گروه‌های در معرض آسیب به خدمات مشاوره و آزمایش اچ آی وی، می‌توان از همه گیری این بیماری پیشگیری کرد.
علی طایفه در عین اینکه معتقد است بیشترین انتقال ویروس ایدز در استان قزوین، از راه موج دوم؛ یعنی سرنگ مشترک بوده است، تاکید می‌کند: «براساس یک بررسی، در سال ۹۱ مشخص شده که ۲/۳۳ درصد موارد انتقال ایدز از طریق رابطه جنسی محافظت نشده بوده است. این در حالی است که در سال ۹۰، انتقال جنسی تنها ۳/۱۲ درصد انتقال ایدز بوده است». نکته‌ای که باید آن را در تغییر تدریجی ابتلا به بیماری ایدز از سُرنگ مشترک به رفتارهای پر خطر جنسی جستجو کرد. چیزی که از آن به عنوان «موج سوم» ویروس HIV نام برده می‌شود.
این کارشناس در پاسخ به این سوال که موارد ابتلا در استان قزوین بیشتر در کدام موج بوده است؟ می‌گوید: چون در سال گذشته، تنها ۵ مورد بیمار مبتلا به ایدز شناسایی شده بود؛ بنابراین آمار فوق قابل بررسی نبود؛ اما در سال ۸۹ و ۹۰ حدود ۲۰ نفر شناسایی شده بودند که ۴۰ درصد این افراد، از راه جنسی دچار بیماری ایدز شده بودند.
در همین حال، یک کارشناس بهداشت نیز با اشاره به شعار جهانی ایدز که به صفر رساندن موارد جدید آلودگی و مرگ ناشی از ویروس تا سال ۲۰۱۵ است، در گفت و گو با «فروردین امروز» می گوید: فعالیت‌های زیادی در کشور باید انجام گیرد تا موارد ابتلای جدید حداقل تا سال ۲۰۱۵ به صفر برسد.
مریم مرتضوی با تاکید بر این نکته که خوشبختانه برنامه‌ریزی‌ها در دو دهه گذشته به منظور کاهش بیماری در مورد ابتلای معتادان به موادمخدر موفقیت‌هایی را به دنبال داشته است، می‌افزاید: اکنون به آنچه بیشتر باید توجه گردد انتقال ویروس از راه تماس‌های جنسی است. زمانی معتادان تزریقی مهمترین دغدغه آلودگی و اشاعه بیماری ایدز در کشور بودند، اما اکنون با روی آوردن نوجوانان و جوانان به مخدرهای صنعتی، این دغدغه به سوی آلودگی از طریق روابط جنسی سوق یافته است، زیرا پس از مصرف این مواد، عملکرد مغز دچار نقصان شده و میل به تماس‌های محافظت نشده را افزایش داده است.
وی با بیان اینکه بیشترین گروه سنی در معرض خطر، آموزش پذیر هم هستند سکوت در برابر موارد ابتلا به این بیماره به ویژه روابط پرخطر جنسی را موجب گسترش روز افزون بیماری ایدز در کشور دانسته و اضافه می‌کند: بنابراین آموزش تماس جنسی حفاظت شده به نوجوانان و جوانان در مدارس و دانشگاه ها و همچنین خانواده‌ها، باید مورد توجه جدی قرار گیرد. آموزش راهی است که دنیا رفته و موفق بوده است و ما نیز باید در این جهت اقدام کنیم.
آنچه این کارشناس بهداشت به «فروردین امروز» می‌گوید، از سوی رییس انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران مورد تایید قرار می‌گیرد. دکتر مصطفی اقلیما بر این باور است: «به طور کلی درباره ایدز در ایران جز همان اوایل که راجع به آن بحث و گفتگو شد هیچ کاری انجام نشده است و فقط در روز جهانی ایدز یک سخنرانی انجام می‌شود؛ این در حالی است که در کشور ما نرخ بیکاری بالا است و موادمخدر در حال افزایش است و روابط انسانی و ازدواج به سختی انجام می شود.»
این استاد دانشگاه با اشاره بر این مساله که؛ «در ایران در روابط جنسی حتی میان همسران از وسایل پیشگیری جهت حفاظت اصلا استفاده نمی‌شود و در فرهنگ افراد جایی ندارد» درباره علل افزایش انتقال بیماری ایدز از طریق روابط جنسی حفاظت نشده اظهار می‌دارد: «برخی معتادان با برقراری روابط جنسی ناهنجار با کودکان خیابانی موجب انتقال ایدز به آنها می‌شوند.»
آنچه در این میان، مورد تاکید همه کارشناسان و صاحب نظران قرار می‌گیرد؛ موضوع آموزش به افراد در معرض خطر است. مساله‌ای که حداقل در مورد رفتار پرخطر جنسی و لزوم برقراری رابطه محافظت شده، کمتر مورد توجه رسانه‌های عمومی مخصوصا صدا و سیما قرار گرفته است. طایفه، کارشناس بیماری‌های معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قزوین با اشاره به الفبای پیشگیری ایدز، معتقد است: «جوانی دوران پربحرانی است که به مراقبت ویژه نیاز است. باید به جوانان مهارت‌های زندگی را آموزش داد؛ رفتارها در چارچوب حریم خانواده و وفاداری باشد و در روابط پرخطر از کاندوم استفاده شود».
او گرچه بر این باور است که «صدا و سیما فعالیت‌های خوبی در زمینه‌ی آگاه کردن جامعه در مورد بیماری ایدز داشته است»، اما می‌گوید: «رسانه ملی می‌تواند بهتر از این عمل کند؛ چون هنوز این بیماری از دید عموم جامعه تابو است و تا رسیدن به جایگاه مطلوب فاصله‌ی نسبتا زیادی دارد». البته این کارشناس به دیگر سازمان‌های دولتی انتقاد دارد: باید آموزش و پرورش در زمینه ایدز، مطالبی در کتاب‌های دانش‌‌آموزان قرار دهد؛ البته باید در کتاب‌های دانشگاهی هم در مورد این بیماری اطلاع‌رسانی شود. این در حالی است که تنها در کتاب‌های رشته‌های پزشکی در مورد این بیماری پرداخته شده است».
این واقعیت را نمی‌توان کتمان کرد که موج سوم ابتلا به بیماری مهلک ایدز از طریق رفتار پرخطر جنسی، جدی تر از آن است که جامعه می‌پندارد و پوشاندن این واقعیت به دلایل مختلف، صورت مساله را منتفی نمی‌کند. آموزش و آگاه سازی گروه‌های در معرض خطر از راه‌های پیشگیری از ابتلا به ویروس HIV، تنها راه چاره است و هرگونه تعلل و کوتاهی در این زمینه، عواقب غیرقابل جبرانی برای سلامت افراد جامعه در پی خواهد داشت.
فتانه سعیدی
