چند مامور مرد و زن در حال صحبت با چند زن هستند و احتمالا ارشاد… زن سعی می‌کند مسیرش را تغییر دهد، اما دیگر دیر شده است. مامور مرد به سمتش می‌آید و صدایش می‌کند. او را برای هدایت و ارشاد کنار خودروی گشت امنیت اخلاقی می‌برد تا مامور زن با او صحبت کند. چرا؟ موهایش بیرون ریخته و مانتویش کوتاه است. در همین حال است که آشنایی می‌بیند و سعی می‌کند نگاهش را به جای دیگری بدوزد اما وقتی صدای «… چی شده؟» را می‌شنود، رنگ از صورتش می‌پرد… .
سال ۸۴ بود. طرح امنیت اجتماعی آغاز شد. ابتدا برخورد با کسانی که پلیس اراذل و اوباش می‌خواند و بعد برخورد با بدحجابی. سال ۸۶ بود که رییس‌پلیس امنیت تهران گفت همه اراذل و اوباش را گرفته‌ایم جز هفت نفر، و در ماه‌های آغاز اجرای طرح امنیت اخلاقی یا همان گشت‌های ارشاد بود که سردار احمدی‌مقدم رییس‌پلیس کشور و معاون اجتماعی او آمارهایی از رضایت ۸۷ درصدی و گاه ۹۳ درصدی مردم از اجرای این طرح خبر دادند. البته در مورد نحوه اجرای این نظرسنجی‌ها سئوالهایی مطرح شد مبنی بر اینکه اگر ۹۳ درصد مردم موافق برخورد با بدحجابی هستند پس چرا نیاز به اجرای طرحی با این وسعت و نیرو وجود دارد. البته در مورد سئوالهایی که در نظرسنجی‌های پلیس از مردم پرسیده شده بود، تردیدهایی وجود داشت مبنی بر اینکه مامور نظرسنجی از مردم می‌پرسیده آیا موافق گسترش فساد در جامعه هستید که ۹۳ درصد مردم هم جواب منفی داده‌اند.
گرچه فرماندهان نیروی انتظامی از خواست مردم برای اجرای طرح امنیت اخلاقی و همچنین موفقیت پلیس در اجرای این طرح خبر داده‌اند اما اگر طرح موفق بوده آیا نیاز به تشدید این طرح وجود دارد؟
مرتضی حسینی، نماینده قزوین معتقد است: برخی از این افراد ماموریت دارند که در جامعه فساد ایجاد کنند که با این افراد باید برخورد قضایی شود. مرتضی حسینی در مصاحبه با قانون‌آنلاین می‌گوید: نظرات کارشناسان در مورد اینکه گشت ارشاد تاثیری نداشته است هم درست نیست و این کارشناسان اصلا در وادی کارشناسی نیستند.
قانون چه می‌گوید؟
ناصر قوامی، نماینده حقوقی مجلس ششم در گفت‌و‌گو با «فروردین امروز» می‌گوید: در فرهنگ ، دین و اخلاق زور و چماق تاثیر معکوس دارد و چیزی را درست نمی‌کند. قوامی در پاسخ به این سوال که آیا این نحوه فعالیت گشت ارشاد قانونی است، می‌گوید: من به عنوان یک حقوقدان می‌گویم زنانی که در کشور اسلامی زندگی می‌کنند، باید حجاب را رعایت کنند. دستگیر کردن افراد باید با حکم قانونی باشد.
او ادامه می‌دهد: گشت ارشاد باید امر به معروف و نهی از منکر کند نه این که توبیخ و برخورد کند وگرنه باید اسم گشت ارشاد را می‌گذاشتند گشت توبیخ! این نماینده مجلس ششم در پاسخ به این سوال که آیا برخی از این افراد ماموریت دارند که در جامعه فساد ایجاد کنند که با این افراد باید برخورد قضایی شود، می گوید: کسی که این حرف را می‌زند نه در قوانین تبحری دارد و نه کار حقوقی و قضایی کرده است وگرنه کجای قانون گفته است با بی حجابی برخورد این چنین شود؟ نباید دختران جوان مردم را این‌چنین متهم کرد و یک عده را مفسد خواند.
پیش از این حسن روحانی در این زمینه گفته بود: من به کمک پلیس کاری خواهم کرد که امنیت واقعی باشد و دختران ما در خیابان احساس امنیت کنند و نخواهم گذاشت مأموری بی‌نام و نشان از کسی سوال کند. دختران خود حافظ حجاب و عفاف هستند.
امامحمد حسین سلیمانی، کارشناس اجتماعی در گفت و گو با فروردین امروز می‌گوید: فعالیت «گشت ارشاد» منطبق با قوانین جاری است و نیروی انتظامی براساس بند ۱ ماده ۱۵ آیین دادرسی کیفری، و همچنین بند ۸ از ماده ۴ قانون تشکیل نیروی انتظامی، در زمره ضابطین دستگاه قضایی بوده و برابر ماده ۱۸ قانون آیین دادرسی کیفری موظف به برخورد با جرایم مشهود است. او می‌افزاید: قانونگذار، جرمی را که مرئی و منظر ضابطین دادگستری واقع شده و یا از روش‌های یاد شده در قانون از وقوع آن مطلع شود، جرم مشهود می داند و با توجه به اینکه در ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی و تبصره ذیل آن، برای زنانی که بدون حجاب شرعی در معابر و انظار عمومی ظاهر شوند مجازات تعیین شده است بر همین اساس، ماموران پلیس موظف هستند به‌عنوان ضابط دستگاه قضایی با کسانی که با فعل یا ترک فعلی که در قانون برای آن مجازات تعیین شده، برخورد قانونی کنند. این کارشناس اضافه می‌کند: البته اینکه ماموران انتظامی کسی را به‌عنوان ارتکاب جرم مشهود بازداشت کنند و با انتقال به مقر پلیس، با اخذ تعهد او را آزاد کنند یا برخورد دیگری که شائبه دخالت در امر قضایی یا نقض حقوق شهروندی را داشته باشد انجام دهند، وجاهت قانونی ندارد و تنها ماموران در چارچوب قانون مکلف هستند با انجام تحقیقات مقدماتی، مراتب را به اطلاع مقام قضایی رسانده و در چارچوب دستورات قضایی عمل کنند.
نسخه‌چی ، وکیل دادگستری هم در مورد نحوه برخورد گشت ارشاد به فروردین امروز می‌گوید: برخورد گشت ارشاد از نظر قانونی مورد پذیرش برخی حقوق‌دانان نیست و طبق تبصره ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی که در مورد حجاب شرعی است، زنانی که بدون حجاب شرعی در محافل عمومی ظاهر می‌شوند به مجازات محکوم می‌شوند، اما از نظر قانونی وقتی کسی مجرم شناخته می‌شود که در دادگاه حکمی مبنی بر مجرم بودن او صادر شود.
او می‌گوید: مهمترین اصل، حفظ کرامت انسان‌ها است و حکم‌هایی که آزادی افراد را در جامعه زیر سوال ببرد، اصولی و قانونی نیست.
سال ۸۴ بود. طرح امنیت اجتماعی آغاز شد. ابتدا برخورد با کسانی که پلیس اراذل و اوباش می‌خواند و بعد برخورد با بدحجابی. سال ۸۶ بود که رییس‌پلیس امنیت تهران گفت همه اراذل و اوباش را گرفته‌ایم جز هفت نفر، و در ماه‌های آغاز اجرای طرح امنیت اخلاقی یا همان گشت‌های ارشاد بود که سردار احمدی‌مقدم رییس‌پلیس کشور و معاون اجتماعی او آمارهایی از رضایت ۸۷ درصدی و گاه ۹۳ درصدی مردم از اجرای این طرح خبر دادند. البته در مورد نحوه اجرای این نظرسنجی‌ها سئوالهایی مطرح شد مبنی بر اینکه اگر ۹۳ درصد مردم موافق برخورد با بدحجابی هستند پس چرا نیاز به اجرای طرحی با این وسعت و نیرو وجود دارد. البته در مورد سئوالهایی که در نظرسنجی‌های پلیس از مردم پرسیده شده بود، تردیدهایی وجود داشت مبنی بر اینکه مامور نظرسنجی از مردم می‌پرسیده آیا موافق گسترش فساد در جامعه هستید که ۹۳ درصد مردم هم جواب منفی داده‌اند.
گرچه فرماندهان نیروی انتظامی از خواست مردم برای اجرای طرح امنیت اخلاقی و همچنین موفقیت پلیس در اجرای این طرح خبر داده‌اند اما اگر طرح موفق بوده آیا نیاز به تشدید این طرح وجود دارد؟
مرتضی حسینی، نماینده قزوین معتقد است: برخی از این افراد ماموریت دارند که در جامعه فساد ایجاد کنند که با این افراد باید برخورد قضایی شود. مرتضی حسینی در مصاحبه با قانون‌آنلاین می‌گوید: نظرات کارشناسان در مورد اینکه گشت ارشاد تاثیری نداشته است هم درست نیست و این کارشناسان اصلا در وادی کارشناسی نیستند.
قانون چه می‌گوید؟
ناصر قوامی، نماینده حقوقی مجلس ششم در گفت‌و‌گو با «فروردین امروز» می‌گوید: در فرهنگ ، دین و اخلاق زور و چماق تاثیر معکوس دارد و چیزی را درست نمی‌کند. قوامی در پاسخ به این سوال که آیا این نحوه فعالیت گشت ارشاد قانونی است، می‌گوید: من به عنوان یک حقوقدان می‌گویم زنانی که در کشور اسلامی زندگی می‌کنند، باید حجاب را رعایت کنند. دستگیر کردن افراد باید با حکم قانونی باشد.
او ادامه می‌دهد: گشت ارشاد باید امر به معروف و نهی از منکر کند نه این که توبیخ و برخورد کند وگرنه باید اسم گشت ارشاد را می‌گذاشتند گشت توبیخ! این نماینده مجلس ششم در پاسخ به این سوال که آیا برخی از این افراد ماموریت دارند که در جامعه فساد ایجاد کنند که با این افراد باید برخورد قضایی شود، می گوید: کسی که این حرف را می‌زند نه در قوانین تبحری دارد و نه کار حقوقی و قضایی کرده است وگرنه کجای قانون گفته است با بی حجابی برخورد این چنین شود؟ نباید دختران جوان مردم را این‌چنین متهم کرد و یک عده را مفسد خواند.
پیش از این حسن روحانی در این زمینه گفته بود: من به کمک پلیس کاری خواهم کرد که امنیت واقعی باشد و دختران ما در خیابان احساس امنیت کنند و نخواهم گذاشت مأموری بی‌نام و نشان از کسی سوال کند. دختران خود حافظ حجاب و عفاف هستند.
امامحمد حسین سلیمانی، کارشناس اجتماعی در گفت و گو با فروردین امروز می‌گوید: فعالیت «گشت ارشاد» منطبق با قوانین جاری است و نیروی انتظامی براساس بند ۱ ماده ۱۵ آیین دادرسی کیفری، و همچنین بند ۸ از ماده ۴ قانون تشکیل نیروی انتظامی، در زمره ضابطین دستگاه قضایی بوده و برابر ماده ۱۸ قانون آیین دادرسی کیفری موظف به برخورد با جرایم مشهود است. او می‌افزاید: قانونگذار، جرمی را که مرئی و منظر ضابطین دادگستری واقع شده و یا از روش‌های یاد شده در قانون از وقوع آن مطلع شود، جرم مشهود می داند و با توجه به اینکه در ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی و تبصره ذیل آن، برای زنانی که بدون حجاب شرعی در معابر و انظار عمومی ظاهر شوند مجازات تعیین شده است بر همین اساس، ماموران پلیس موظف هستند به‌عنوان ضابط دستگاه قضایی با کسانی که با فعل یا ترک فعلی که در قانون برای آن مجازات تعیین شده، برخورد قانونی کنند. این کارشناس اضافه می‌کند: البته اینکه ماموران انتظامی کسی را به‌عنوان ارتکاب جرم مشهود بازداشت کنند و با انتقال به مقر پلیس، با اخذ تعهد او را آزاد کنند یا برخورد دیگری که شائبه دخالت در امر قضایی یا نقض حقوق شهروندی را داشته باشد انجام دهند، وجاهت قانونی ندارد و تنها ماموران در چارچوب قانون مکلف هستند با انجام تحقیقات مقدماتی، مراتب را به اطلاع مقام قضایی رسانده و در چارچوب دستورات قضایی عمل کنند.
نسخه‌چی ، وکیل دادگستری هم در مورد نحوه برخورد گشت ارشاد به فروردین امروز می‌گوید: برخورد گشت ارشاد از نظر قانونی مورد پذیرش برخی حقوق‌دانان نیست و طبق تبصره ماده ۶۳۸ قانون مجازات اسلامی که در مورد حجاب شرعی است، زنانی که بدون حجاب شرعی در محافل عمومی ظاهر می‌شوند به مجازات محکوم می‌شوند، اما از نظر قانونی وقتی کسی مجرم شناخته می‌شود که در دادگاه حکمی مبنی بر مجرم بودن او صادر شود.
او می‌گوید: مهمترین اصل، حفظ کرامت انسان‌ها است و حکم‌هایی که آزادی افراد را در جامعه زیر سوال ببرد، اصولی و قانونی نیست.
امیر کاکایی
