شاید کسی باور نمی‌کرد در طول هشت سال گذشته با روی کار آمدن دولت احمدی نژاد، نهال تازه شکل گرفته تحزب و جامعه مدنی که در دوران اصلاحات رشد غیرقابل انکاری داشت، اینگونه خشکانده شود. همه می‌دانستند، دولت احمدی‌نژاد که اعتقادی به فعالیت احزاب نداشت و این را هم به‌طور علنی اعلام می‌کرد، سدی بر سر راه فعالیت حزبی باشد؛ اما شاید کسی باور نمی‌کرد که این سد این اندازه محکم باشد. شهر قزوین هم به موازات کشور از این اتفاق بی نصیب نبوده است. سیری در اتفاقات هشت ساله در سطح شهر قزوین گویای همه چیز است.
اصولگرایان، راضی از احمدی نژاد
سیاهپوش، دبیر جامعه اسلامی مهندسین در قزوین، درپاسخ به این سوال که وضعیت احزاب قزوین در هشت سال گذشته چگونه بوده است، به فروردین امروز می‌گوید: «وضعیت در دوران آقای احمدی‌نژاد در مجموع مثبت بود. از دید ما، وضعیت احزاب سیاسی در این مدت رضایت بخش بود؛ حتی می توان با داشتن دو حزب قوی هم به پیشرفت کشور کمک کرد. وظیفه احزاب این است که در قدرت باشند و فعالیت حزبی کنند.»
او درباره از سرگیری فعالیت احزابی که در این چند سال غیرقانونی اعلام شده اند، معتقد است: «وظیفه احزاب این است که در قدرت باشند و فعالیت حزبی کنند. احزابی که ]دادگاه[ غیر قانونی اعلام کرده بودند؛ احزابی که از طرف امام خمینی (ره) یا از طرف رهبری غیرقانونی اعلام شده بودند، بعید می‌دانم که آقای روحانی دوباره بخواهد به این احزاب بها بدهد.»
سیاهپوش همچنین درباره تاثیرگذاری احزاب در قزوین می‌گوید: «چون احزاب به طورکلی در سطح کشور خیلی تاثیرگذار نبوده‌اند، مسلما در سطح استان قزوین هم کم تاثیر بودهاند. در قزوین بیشترازآنکه افراد از جایگاه حزبی خود با هم در ارتباط بوده باشند، ارتباطات بر پایه دوستی‌ها و رفاقتی است.»
کرکره اصلاح طلبان را پایین دادند
اما برخلاف نظر اصولگرایان حامی احمدی نژاد در قزوین، اصلاح‌طلبان، این هشت سال را آسیبی جدی بر پیکره تحزب می‌دانند. دکتر بهشتی سرشت که در گذشته مسئول شاخه جوانان حزب مشارکت در قزوین بوده است، در این باره می‌گوید: «کلا احزاب و تشکل‌های اصلاح طلب در این چهار سال به قول آقای روحانی، کرکره‌هایشان همه پایین بود و فعالیت چندانی نداشتند. جز ارتباطات و محفل‌های دوستانه که بیشتر برای تبادل اخبار و تحلیل مسائل شکل می‌گرفت، فعالیت حزبی چندانی در این چند سال وجود نداشت.» اما باوجود این بهشتی‌سرشت امیدوار است که با تغییر دولت و آمدن دولت امید، بتوان شاهد قدرت گرفتن دوباره احزاب بود.
او تاکید می‌کند: «با توجه به این که بخشی از قانون اساسی به حقوق شهروندی برمی‌گردد و احزاب هم مشمول حقوق شهروندی است و خاستگاه اجتماعی قوی هم پیدا کرده‌اند، همه تقاضا دارند این بخش قانون اساسی نیز احیا شود و من فکرمی‌کنم ما یک دوران گذاری را طی کردیم و از لحاظ تاریخی در دوران گذار هستیم و این ویژه کشور ما نیست؛ در کشورهای اروپایی که تحزب نهادینه شده، ۳۰۰ سال تلاش کردند که توانسته‌اند تحزب را نهادینه کنند؛ بنابراین در کشور ما فرهیختگان، روشنفکران، دانشگاهیان، جوانان و علاقه‌مندان به این بخش نباید ناامید شوند و چون بحث احزاب جزو اصول لاینفک قانون اساسی است، باید دولت و دستگاه‌های نظارتی از این بخش حمایت کنند تا احزاب قوی شوند. احزاب قوی و قدرتمند، ناظر به عملکردها هستند و این جلوی فساد را می‌گیرد.»
مسئول حزب مشارکت در قزوین، همچنین سخنان سیاهپوش را درباره غیرقانونی بودن احزاب، رد می‌کند و می‌گوید: «تا آنجایی که بنده اطلاع دارم، دادگاه هیچ حزبی را غیر قانونی اعلام نکرده است و اگر هم زمانی دادگاه غیرقانونی اعلام کند، احزاب می‌توانند مثل کشورهای دیگر در قالب حزب جدید با اندیشه نو دوباره شروع به فعالیت کنند.» درافشان، دبیر حزب همبستگی در قزوین هم از بسته شدن فضا برای فعالیت مدنی در این هشت سال می‌گوید: «با توجه به اینکه دولت نهم و دهم اعتقادی به احزاب نداشت و عملا رئیس دولت گفته بود، یک حزب برای اداره کشور کافی است؛ حتی NGOهایی که کار سیاسی نمی‌کردند هم تعطیل شدند و این سیاست‌هایی بود که از مرکز تبیین شده بود. درمجموع احزاب به ویژه احزاب اصلاح‌طلب فضایی برای فعالیت نداشتند.»
تعلیق تنها تشکل اصلاح‌طلب دردانشگاه
اما احزاب تنها بخشی از ماجراست. تشکل های دانشجویی و NGO ها، قسمت دیگری از جامعه مدنی هستند که در این مدت دستخوش تحولات زیادی بودهاند. سعید سکاکیان که در دوران احمدی‌نژاد، دبیر سیاسی تشکل اصلاح‌طلب دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) قزوین بوده است، در این باره به «فررودین امروز» می‌گوید: «با آمدن دولت آقای احمدی‌نژاد،عملا احزاب ما فعالیت چندانی نداشته‌اند. تنها تشکل دانشجویی کل استان قزوین، تشکل اصلاح‌طلب دانشگاه بین‌الملل بود که در دولت آقای احمدی‌نژاد فعالیت آن، روزبه روز محدودتر شد و به بهانههای مختلف یا تعلیق می‌شد یا مجوز برای برگزاری برنامه‌ها داده نمی‌شد.» او ابراز امیدواری می‌کند که احزاب و تشکل ها در دولت روحانی، شاهد این برخوردها نباشند. دبیر سیاسی تشکل تعلیق شده( اصلاح‌طلب)، وضعیت تشکل اصلاح‌طلب را در چهارسال دوم احمدی نژاد، بهتر از ابتدای آن ندانسته و معتقد است: «اوج این محدودیت‌ها بعداز انتخابات سال ۸۸ بود که این تشکل عملا تعلیق شد. با آمدن دولت آقای روحانی امیدی برگشته است که دوباره احزاب و تشکل‌ها بتوانند فعالیت‌هایشان را قانونی دنبال کنند». همه این اظهارات در حالی مطرح می شود که هنوز دولت یازدهم، در عرصه عمل حرکتی برای بهبود اوضاع جامعه مدنی نکرده است. باید منتظر ماند و دید که در روزهای آینده چه اتفاقاتی خواهد افتاد و آیا بهار فعالیت احزاب فرا می رسد؟
امیر کاکایی
