وجود خانه‌هایی که بخشی از دیوارهایشان فروریخته است و در بعضی از آنها حتی گوسفند نگهداری می‌شود. این خانه‌ها در کنار آپارتمان‌های تازه ساخت منظره‌ای کامل از مشکل حاشیه‌نشینی شهر قزوین را نشان می‌دهند.
اما این تمام داستان سکونتگاههای غیررسمی نیست. پژوهش‌ها نشان داده است که محلات خودروی اطراف و یا داخل شهرها به مرور زمان نقش رسمی به خود می‌گیرند، اما همچنان مسائل ناپایدار ساخت و سازی و بحران‌های اجتماعی و محیطی را یدک می‌کشد. الزاماً این محلات با زندگی زاغه‌ای و نبود تاسیسات قابل شناسایی نیست. سرانه‌های حیاتی ضعیف و مسائل اجتماعی- محیطی چالش بر انگیز برای محلات شهری بخش ثابت تبعات این محلات به حساب می‌آید.
سکونتگاههای غیر رسمی به مساله‌ای بغرنج در شهرها بدل شده است؛ پدیده‌ای که با افزایش موج شهرنشینی، به‌ویژه در شهرهای بزرگ به مرور زمان، روبه افزایش گذاشت و امروز به مرحله‌ای رسیده است که معاون وزیر راه و شهرسازی آخرین وضعیت سکونتگاههای غیر رسمی را با جمعیت نزدیک به شش میلیون نفر در ۷۷ شهر کشور و در قالب ۸۵۱ محله به مساحت بیش از ۵۲ هزار هکتار اعلام کرد. او با بیان این خبر به ایسنا گفته است: «ساکنان این بافت‌ها عمدتا مهاجران روستایی و تهیدستان شهری هستند که بدون مجوز و خارج از برنامه‌ریزی رسمی و قانونی توسعه شهری (طرح‌های جامع و تفصیلی) در درون یا خارج از محدوده قانونی شهرها زندگی می‌کنند. ساکنان این مناطق به‌طور معمول فاقد سند مالکیت هستند و از نظر ویژگی‌های کالبدی و برخورداری از خدمات و زیرساخت‌های شهری مشابه بافت‌های فرسوده دچار کمبود هستند.»
این موضوع خاص کشور ما نیست و در حال حاضر ۴۲ درصد جمعیت کشورهای جهان سوم یا درحال توسعه در سکونتگاههای غیررسمی زندگی می‌کنند. شهرقزوین هم به‌عنوان مرکز استان یکی از شهرهایی است که با توسعه شهرنشینی و مهاجرت از روستا به شهر با مشکلات سکونتگاههای غیررسمی مواجه شده است.
البته تا لحظه تنظیم این گزارش پیگیری‌های ما از معاونت امور اجتماعی استانداری قزوین برای داشتن آمار سکونتگاههای غیررسمی در شهر قزوین بی‌نتیجه بوده است. این درحالی است که معاونت وزیر راه و شهرسازی آمار سکونتگاههای غیررسمی کشور را به‌طور رسمی اعلام کرده است.
اما دکتر باقریان عضو هیئت علمی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) درباره علت به وجود آمدن سکونت گاه‌های غیررسمی به «فروردین امروز» می‌گوید: «به هم خوردن تعادل شهر و منطقه و مهاجرت روستاییان علت اصلی به وجود آمدن این سکونت‌گاه‌هااست.» وی همچنین علت اصلی این مهاجرت‌ها را فقر اقتصادی می‌داند. دکتر باقریان درباره وضعیت استان قزوین درباره سکونتگاههای غیررسمی از مطالعه انجام شده توسط خود و همکارانش خبر می‌دهد: « کلان شهرهای ایران مانند شهر تهران از قبل از انقلاب با این مشکل مواجه بوده اند، اما بعد از انقلاب این مشکل به شهرهای میانی مانند قزوین نیز سرایت کرده است. البته در این بین استان قزوین با توجه به جایگاه خاص منطقه‌ای و به‌دلیل صنعتی بودن، نسبت به استان‌های مجاور وهم‌رده خود با مشکلات حادتری در زمینه سکونتگاههای غیررسمی روبه‌رو است.» وی راه حل این مساله را ایجاد تعادل بین شهر و منطقه دانسته و می‌گوید: «اگر بتوانیم مشکلات را در سطح کلان حل کنیم مساله سکونت‌گاه‌ها مرتفع می‌شود.»
اما این تمام داستان سکونتگاههای غیررسمی نیست. پژوهش‌ها نشان داده است که محلات خودروی اطراف و یا داخل شهرها به مرور زمان نقش رسمی به خود می‌گیرند، اما همچنان مسائل ناپایدار ساخت و سازی و بحران‌های اجتماعی و محیطی را یدک می‌کشد. الزاماً این محلات با زندگی زاغه‌ای و نبود تاسیسات قابل شناسایی نیست. سرانه‌های حیاتی ضعیف و مسائل اجتماعی- محیطی چالش بر انگیز برای محلات شهری بخش ثابت تبعات این محلات به حساب می‌آید.
سکونتگاههای غیر رسمی به مساله‌ای بغرنج در شهرها بدل شده است؛ پدیده‌ای که با افزایش موج شهرنشینی، به‌ویژه در شهرهای بزرگ به مرور زمان، روبه افزایش گذاشت و امروز به مرحله‌ای رسیده است که معاون وزیر راه و شهرسازی آخرین وضعیت سکونتگاههای غیر رسمی را با جمعیت نزدیک به شش میلیون نفر در ۷۷ شهر کشور و در قالب ۸۵۱ محله به مساحت بیش از ۵۲ هزار هکتار اعلام کرد. او با بیان این خبر به ایسنا گفته است: «ساکنان این بافت‌ها عمدتا مهاجران روستایی و تهیدستان شهری هستند که بدون مجوز و خارج از برنامه‌ریزی رسمی و قانونی توسعه شهری (طرح‌های جامع و تفصیلی) در درون یا خارج از محدوده قانونی شهرها زندگی می‌کنند. ساکنان این مناطق به‌طور معمول فاقد سند مالکیت هستند و از نظر ویژگی‌های کالبدی و برخورداری از خدمات و زیرساخت‌های شهری مشابه بافت‌های فرسوده دچار کمبود هستند.»
این موضوع خاص کشور ما نیست و در حال حاضر ۴۲ درصد جمعیت کشورهای جهان سوم یا درحال توسعه در سکونتگاههای غیررسمی زندگی می‌کنند. شهرقزوین هم به‌عنوان مرکز استان یکی از شهرهایی است که با توسعه شهرنشینی و مهاجرت از روستا به شهر با مشکلات سکونتگاههای غیررسمی مواجه شده است.
البته تا لحظه تنظیم این گزارش پیگیری‌های ما از معاونت امور اجتماعی استانداری قزوین برای داشتن آمار سکونتگاههای غیررسمی در شهر قزوین بی‌نتیجه بوده است. این درحالی است که معاونت وزیر راه و شهرسازی آمار سکونتگاههای غیررسمی کشور را به‌طور رسمی اعلام کرده است.
اما دکتر باقریان عضو هیئت علمی دانشگاه بین‌المللی امام خمینی(ره) درباره علت به وجود آمدن سکونت گاه‌های غیررسمی به «فروردین امروز» می‌گوید: «به هم خوردن تعادل شهر و منطقه و مهاجرت روستاییان علت اصلی به وجود آمدن این سکونت‌گاه‌هااست.» وی همچنین علت اصلی این مهاجرت‌ها را فقر اقتصادی می‌داند. دکتر باقریان درباره وضعیت استان قزوین درباره سکونتگاههای غیررسمی از مطالعه انجام شده توسط خود و همکارانش خبر می‌دهد: « کلان شهرهای ایران مانند شهر تهران از قبل از انقلاب با این مشکل مواجه بوده اند، اما بعد از انقلاب این مشکل به شهرهای میانی مانند قزوین نیز سرایت کرده است. البته در این بین استان قزوین با توجه به جایگاه خاص منطقه‌ای و به‌دلیل صنعتی بودن، نسبت به استان‌های مجاور وهم‌رده خود با مشکلات حادتری در زمینه سکونتگاههای غیررسمی روبه‌رو است.» وی راه حل این مساله را ایجاد تعادل بین شهر و منطقه دانسته و می‌گوید: «اگر بتوانیم مشکلات را در سطح کلان حل کنیم مساله سکونت‌گاه‌ها مرتفع می‌شود.»
