تغذیه مادر به موفقیت او در باروری، زایمان و همچنین مراقبت از سلامت، رشد و پرورش جنین رابطه دارد. تغذیه نامناسب در این دوران باعث ضعف بهداشتی مادر شده و عوارض آن می تواند شامل تاخیر در رشد داخل رحمی، سقط جنین، زایمان زودرس و در نهایت ابتلا به بیماری‌هایی از جمله دیابت بارداری، بیماری‌های کلیوی، پر فشاری خون و سایر بیماری های وابسته به قلب و عروق شود. زنان باردار برای تأمین افزایش نیاز به مواد مغذی در طی این دوران، لازم است از ۴ تا ۵ گروه اصلی غذایی با رعایت تنوع و تعادل در مصرف مواد غذایی استفاده کنند و ازآنجایی که سلامت جامعه در گرو سلامت شهروندان است؛ از این رو وظیفه‌ای برای حمایت بر دوش برخی دستگاه‌های دولتی نهادینه می‌شود.
ابتلای بیش از هزار زن باردار به سوء تغذیه در قزوین
بر این اساس،ناهید یزدی، معاون مرکز بهداشت استان قزوین با تاکید بر اهمیت مراقبت از مادران باردار به فروردین امروز می‌گوید: مراکز دانشگاه علوم پزشکی به صورت رایگان در سه دوره پیش،حین و پس از زایمان از مادران باردار قزوینی مراقبت می‌کند، به طوری که در سال گذشته بالغ بر ۲۲ هزار مادر تحت مراقبت دانشگاه علوم پزشکی قرار گرفتند.
او با بیان اینکه یک چهارم از مادران باردار در حاشیه شهرها و یک چهارم نیز در روستاها سکونت دارند، می‌افزاید: این مادران بیشتر بضاعت مالی ندارند و در معرض خطر انواع بیماری‌های مختلف هستند. به همین لحاظ طرح‌های حمایتی برای مادران با مشارکت بخش دولتی و خصوصی دیده شده‌است.
به گفته یزدی، دوره۹ماهه بارداری و دوره۲ساله شیرخواری کودک، هزار روز طلایی عمر انسان است که اگر در این زمان از نظر تغذیه تقویت نشود، در آینده با انواع و اقسام مشکلات روبرو خواهد شد و به لحاظ درمانی هزینه‌های زیادی را هم بر دوش خانواده‌ها و هم دولت برجا می‌گذارد. این برنامه برای برطرف کردن نیازهای تغذیه‌ای و جلوگیری از عوارض ناشی از سوء تغذیه با همکاری بنیاد علوی اجرا می‌شود.
یزدی با اشاره به سوء تغذیه هزاران زن باردار در حاشیه شهر،تصریح می‌کند: هم اکنون یک چهارم مادران باردار و شیرده واقع در حاشیه شهرها و یک چهارم نیز در مناطق روستایی استان قزوین به علت محرومیت‌های مالی در معرض سوء تغذیه قرار دارند؛از این رو برای حمایت از این مادران طی تفاهم نامه‌ای با شورای اسلامی شهر قزوین با ارائه بسته‌های حمایت تغذیه‌ای و خدماتی یاری رسان این قشر از شهروندان هستیم. او ادامه می‌دهد: کودکانی که در این مناطق سوء تغذیه دارند،از طریق حمایت‌های کمیته امداد تحت پوشش قرار داده‌ایم؛ اما درباره مادران باردار چنین امکانی را نداریم.
خطر کم هوشی در جامعه
محمد مومنی،مدیرکل کمیته امداد استان قزوین نیز با اشاره بر اینکه این سازمان،با دانشگاه علوم پزشکی از برخی مادران باردار و کودکان حمایت‌های تغذیه ای می‌کند،به «فروردین امروز» می‌گوید: سبدهای حمایت غذایی، تحت نظر کارشناس علم تغذیه برای مادران و فرزندان بی بضاعت تهیه و توزیع می‌شود همچنین تعدادی از فروشگاه‌های بزرگ شهرهای استان قزوین برای توزیع اقلام سبد حمایت غذایی، با کمیته امداد طرف قرارداد هستند.برنج، روغن، گوشت قرمز و سفید، لبنیات، حبوبات و ماکارونی اقلام سبد غذایی درمان سوء تغذیه را تشکیل می‌دهند.
فاطمه نظری، متخصص تغذیه هم در این باره به فروردین امروز می‌گوید: واقعیت این است که ما امروزبا یک سری بیماری‌های مزمن دست و پنجه نرم می‌کنیم که مطالعات علمی نشان می‌دهد ریشه بسیاری از این بیماری‌ها به تغذیه دوران جنینی برمی‌گردد؛ یعنی مادری که تغذیه مناسبی را در این دوران نداشته باشد، مطمئنا نمی‌تواند سلامت فرزند خود را در آینده تضمین کند.
او در ادامه تصریح می‌کند: در این میان نه تنها سوء تغذیه سلامت جنین را به خطر می‌اندازد،بلکه گاهی مصرف غذاهای ناسالم و فرآوری شده در دوران حاملگی می تواند برای جنین خطرآفرین باشد.
به گفته این متخصص تغذیه،آسیب‌های جسمی و مغزی ناشی از تغذیه نامناسب که در دوران بارداری به جنین وارد می‌شود بعد از تولد و حتی در بزرگسالی جبران ناپذیر است، اگرچه انسان فیزیولوژی پیشرفته‌ای دارد و گاهی اوقات می‌تواند بسیاری از نقص‌ها را جبران کند؛ اما در برخی از موارد واقعا قابل بهبود نیست. چون جنین در دوران حیاتی قرار دارد به این دلیل است جوامعی که تغذیه مناسبی دارند معمولا جامعه آن‌ها از هوش و توانمندهای بالاتری برخوردار هستند.
نظری با اشاره بر تغذیه مناسب بیان می‌کند: تغذیه مناسب در این دوران بسیار ساده است. ما در دوران بارداری باید بر سه اصل کلی توجه داشته‌باشیم، ابتدا اینکه مادر باید در این دوران از غذاهای متنوعی استفاده کند، دوم غذای مصرفی آن‌ها باید به حدی باشد که منجر به افزایش بی‌رویه و یا برعکس کاهش وزن نشود، در نهایت غذای مصرفی باید متناسب باشد. او می‌گوید: مادر باید بداند چه موقع از چه نوع غذایی استفاده کند، همچنانکه ما در این دوران با کمبود برخی از مواد مغذی مثل آهن، اسید فولیک و انواع ویتامین‌ها مواجه هستیم که توصیه می‌شود زنان باردار تحت مراقبت در مراکز دانشگاه علوم پزشکی قرار گیرند.
این متخصص با تاکید بر اینکه برخی از زنان به خصوص در جنوب شهر و حاشیه شهرها دچار سوء تغذیه جدی در بارداری هستند،تصریح می‌کند: بسیاری از زنان باردار شناسایی شده در معرض سوء تغذیه هستند که این معضل نه تنها سلامت جسمی مادر را به مخاطره می‌اندازد؛ بلکه سلامت جسمی و روانی کودک را تحت شعاع قرار می‌دهد، از این رو حمایت از این مادران باید جزو اولویت‌های اول دستگاه‌های دولتی از جمله کمیته امداد باشد که متاسفانه کمیته امداد توجه و تمرکز کمتری نسبت به این قشر از مادران باردار دارد.
آنگونه که کارشناسان معتقدند هوش و توانمندی ذهنی در بزرگسالی با سوءتغذیه در دوران بارداری رابطه مستقیم دارد. براین اساس وقتی عضو شورای شهر از وجود هزار مادر باردار خبر می‌دهد که دچار سوء تغذیه هستند، باید زنگ‌های خطر را به صدا درآورد که کشور در آینده با افرادی با بهره هوشی پایین مواجه می‌شود؟
ابتلای بیش از هزار زن باردار به سوء تغذیه در قزوین
بر این اساس،ناهید یزدی، معاون مرکز بهداشت استان قزوین با تاکید بر اهمیت مراقبت از مادران باردار به فروردین امروز می‌گوید: مراکز دانشگاه علوم پزشکی به صورت رایگان در سه دوره پیش،حین و پس از زایمان از مادران باردار قزوینی مراقبت می‌کند، به طوری که در سال گذشته بالغ بر ۲۲ هزار مادر تحت مراقبت دانشگاه علوم پزشکی قرار گرفتند.
او با بیان اینکه یک چهارم از مادران باردار در حاشیه شهرها و یک چهارم نیز در روستاها سکونت دارند، می‌افزاید: این مادران بیشتر بضاعت مالی ندارند و در معرض خطر انواع بیماری‌های مختلف هستند. به همین لحاظ طرح‌های حمایتی برای مادران با مشارکت بخش دولتی و خصوصی دیده شده‌است.
به گفته یزدی، دوره۹ماهه بارداری و دوره۲ساله شیرخواری کودک، هزار روز طلایی عمر انسان است که اگر در این زمان از نظر تغذیه تقویت نشود، در آینده با انواع و اقسام مشکلات روبرو خواهد شد و به لحاظ درمانی هزینه‌های زیادی را هم بر دوش خانواده‌ها و هم دولت برجا می‌گذارد. این برنامه برای برطرف کردن نیازهای تغذیه‌ای و جلوگیری از عوارض ناشی از سوء تغذیه با همکاری بنیاد علوی اجرا می‌شود.
یزدی با اشاره به سوء تغذیه هزاران زن باردار در حاشیه شهر،تصریح می‌کند: هم اکنون یک چهارم مادران باردار و شیرده واقع در حاشیه شهرها و یک چهارم نیز در مناطق روستایی استان قزوین به علت محرومیت‌های مالی در معرض سوء تغذیه قرار دارند؛از این رو برای حمایت از این مادران طی تفاهم نامه‌ای با شورای اسلامی شهر قزوین با ارائه بسته‌های حمایت تغذیه‌ای و خدماتی یاری رسان این قشر از شهروندان هستیم. او ادامه می‌دهد: کودکانی که در این مناطق سوء تغذیه دارند،از طریق حمایت‌های کمیته امداد تحت پوشش قرار داده‌ایم؛ اما درباره مادران باردار چنین امکانی را نداریم.
خطر کم هوشی در جامعه
محمد مومنی،مدیرکل کمیته امداد استان قزوین نیز با اشاره بر اینکه این سازمان،با دانشگاه علوم پزشکی از برخی مادران باردار و کودکان حمایت‌های تغذیه ای می‌کند،به «فروردین امروز» می‌گوید: سبدهای حمایت غذایی، تحت نظر کارشناس علم تغذیه برای مادران و فرزندان بی بضاعت تهیه و توزیع می‌شود همچنین تعدادی از فروشگاه‌های بزرگ شهرهای استان قزوین برای توزیع اقلام سبد حمایت غذایی، با کمیته امداد طرف قرارداد هستند.برنج، روغن، گوشت قرمز و سفید، لبنیات، حبوبات و ماکارونی اقلام سبد غذایی درمان سوء تغذیه را تشکیل می‌دهند.
فاطمه نظری، متخصص تغذیه هم در این باره به فروردین امروز می‌گوید: واقعیت این است که ما امروزبا یک سری بیماری‌های مزمن دست و پنجه نرم می‌کنیم که مطالعات علمی نشان می‌دهد ریشه بسیاری از این بیماری‌ها به تغذیه دوران جنینی برمی‌گردد؛ یعنی مادری که تغذیه مناسبی را در این دوران نداشته باشد، مطمئنا نمی‌تواند سلامت فرزند خود را در آینده تضمین کند.
او در ادامه تصریح می‌کند: در این میان نه تنها سوء تغذیه سلامت جنین را به خطر می‌اندازد،بلکه گاهی مصرف غذاهای ناسالم و فرآوری شده در دوران حاملگی می تواند برای جنین خطرآفرین باشد.
به گفته این متخصص تغذیه،آسیب‌های جسمی و مغزی ناشی از تغذیه نامناسب که در دوران بارداری به جنین وارد می‌شود بعد از تولد و حتی در بزرگسالی جبران ناپذیر است، اگرچه انسان فیزیولوژی پیشرفته‌ای دارد و گاهی اوقات می‌تواند بسیاری از نقص‌ها را جبران کند؛ اما در برخی از موارد واقعا قابل بهبود نیست. چون جنین در دوران حیاتی قرار دارد به این دلیل است جوامعی که تغذیه مناسبی دارند معمولا جامعه آن‌ها از هوش و توانمندهای بالاتری برخوردار هستند.
نظری با اشاره بر تغذیه مناسب بیان می‌کند: تغذیه مناسب در این دوران بسیار ساده است. ما در دوران بارداری باید بر سه اصل کلی توجه داشته‌باشیم، ابتدا اینکه مادر باید در این دوران از غذاهای متنوعی استفاده کند، دوم غذای مصرفی آن‌ها باید به حدی باشد که منجر به افزایش بی‌رویه و یا برعکس کاهش وزن نشود، در نهایت غذای مصرفی باید متناسب باشد. او می‌گوید: مادر باید بداند چه موقع از چه نوع غذایی استفاده کند، همچنانکه ما در این دوران با کمبود برخی از مواد مغذی مثل آهن، اسید فولیک و انواع ویتامین‌ها مواجه هستیم که توصیه می‌شود زنان باردار تحت مراقبت در مراکز دانشگاه علوم پزشکی قرار گیرند.
این متخصص با تاکید بر اینکه برخی از زنان به خصوص در جنوب شهر و حاشیه شهرها دچار سوء تغذیه جدی در بارداری هستند،تصریح می‌کند: بسیاری از زنان باردار شناسایی شده در معرض سوء تغذیه هستند که این معضل نه تنها سلامت جسمی مادر را به مخاطره می‌اندازد؛ بلکه سلامت جسمی و روانی کودک را تحت شعاع قرار می‌دهد، از این رو حمایت از این مادران باید جزو اولویت‌های اول دستگاه‌های دولتی از جمله کمیته امداد باشد که متاسفانه کمیته امداد توجه و تمرکز کمتری نسبت به این قشر از مادران باردار دارد.
آنگونه که کارشناسان معتقدند هوش و توانمندی ذهنی در بزرگسالی با سوءتغذیه در دوران بارداری رابطه مستقیم دارد. براین اساس وقتی عضو شورای شهر از وجود هزار مادر باردار خبر می‌دهد که دچار سوء تغذیه هستند، باید زنگ‌های خطر را به صدا درآورد که کشور در آینده با افرادی با بهره هوشی پایین مواجه می‌شود؟
متین نوروزی
