اتاق شیشه ای مالیات

 از این رقم حدود ۵۰درصد از مالیات مستقیم و۵۰درصد مالیات غیرمستقیم، کالا، خدمات و ارزش افزوده است. به گفته مسوولان، استان قزوین رتبه اول پرکردن اظهارنامه مالیاتی در کشور را داراست اما یک عضو اتاق بازرگانی ایران آن را افتخاری احمقانه توصیف می‌کند.
مالیات در خط پایان چرخه تولید گرفته شود
«نیما بصیری تهرانی» نایب رییس کمیسیون صنایع اتاق بازرگانی ایران، می‌گوید: سال‌هاست قزوین در رتبه اول پرکردن اظهارنامه مالیاتی است اما تنها این درآمد به تهران فرستاده می‌شود و هیچ گزارش شفافی از نحوه هزینه‌کرد این مالیات ارائه نمی‌شود.
بصیری می‌گوید که فشار مالیاتی بر تولیدکننده‌ای است که هنوز درآمدی از کالای خود دریافت نکرده است. کالایی که در مبدا قرار دارد، راحت‌ترین و در دسترس‌ترین روش برای کسب مالیات است و گمرک اجازه ترخیص کالا را نمی‌دهد تا زمانی که ارزش افزوده آن پرداخت شود، درصورتی که هنوز ارزشی ایجاد نشده که افزوده آن پرداخت شود و این روش کاملا اشتباه است.عضو هیات نمایندگان اتاق ایران ادامه می‌دهد: ما در تمام زمینه‌ها چرخ را از اول اختراع می‌کنیم و از نتایج و تجربیات دیگران استفاده نمی‌کنیم. در تمام دنیا، مالیات در خط پایان چرخه تولید، که مصرف کننده نهایی است، اخذ می‌شود و اگر شما از کالایی بیشتر استفاده کنید، مالیات بیشتری پرداخت می‌کنید.
او می گوید: اصناف خط پایانی چرخه تولید هستند و کالا را به مصرف کننده می‌رسانند. در ایران اصناف تعیین‌کننده دولتی هستند و به دلیل قدرتی که دارند، امکان گرفتن مالیات از آن‌ها وجود ندارد.
به همین دلیل این مالیات از تولید کننده اخذ می‌شود و مهم نیست تولید کننده توانسته از این کالا درآمد داشته باشد یا کالا در انبار باقی مانده و یا از بین رفته است.
عضو اتاق بازرگانی استان قزوین می‌افزاید: فلسفه وجودی دریافت مالیات، ایجاد و اصلاح زیرساخت‌های کشور و آبادانی است. بارها از مسوولان درخواست کردیم که محل استفاده از مالیات را اعلام کنند اما این شفاف‌سازی رخ نمی‌دهد و تا زمانی که در اتاق شیشه‌ای قرار نگیریم، اتفاقی نمی‌افتد. این درمورد عوارضی که شهرداری‌ها دریافت می‌کنند نیز، صادق است. محل هزینه این درآمدها در تمام دنیا مشخص است، اما ما اعتقادی به این اتاق شیشه‌ای نداریم.
او می گوید: مشکلات حوزه صنعت مشخص است و تمامی دولتمردان بر مشکلات در همه زمینه‌ها اشراف کامل دارند. اما یا خودشان را به خواب زده‌اند و یا جرات انجام کاری را ندارند.
بصیری بر این باور است که همیشه از افزایش صادرات صحبت می‌کنیم، اما در عمل در تضاد با این هدف رفتار می‌کنیم و فشار زیادی به تولید کننده داخلی وارد می‌کنیم.
هرچه جمعیت بیشتری مالیات پرداخت کنند، به عدالت نزدیک‌تر است
دولت‌ها وظایف متعددی دارند که می‌توان به تولید کالاهای عمومی کشور، امنیت، تامین اجتماعی و وظایف دیگری مانند حفاظت از محیط زیست اشاره کرد که تامین آن‌ها منوط به کسب درآمدهای مشروع دولت است. مالیات بخشی از بودجه دولت است. وظیفه مالیات دو چیز است؛ اول منبع درآمدی برای دولت است که بتواند امنیت ایجاد کند، کالاهای عمومی تولید کند و از بخشی که برای محیط زیست زیان‌آور است، مالیات دریافت کند و به بخش دیگری که برای محیط زیست مفید است سوبسید دهد. همچنین مالیات ابزاری برای توزیع د‌رآمد از قشری به قشر دیگر است.
«بیت‌اله اکبری مقدم»، عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی قزوین، می‌گوید: مالیات به دو روش مستقیم و غیرمستقیم دریافت می‌شود. در روش مستقیم درصدی از ثروت، دارایی‌ها و درآمد فرد اخذ می‌شود و در روش غیرمستقیم از طریق قیمت کالاهای مصرفی وضع می‌شود. یعنی وقتی فرد کالایی را خریداری می‌کند، مالیات آن را می‌پردازد.
این کارشناس اقتصادی ادامه می‌دهد: دولت مالیات را از تولیدکننده یا فروشنده گرفته و در نهایت روی قیمت تمام‌شده محصول، محاسبه می‌شود. مصرف کننده نیز با خرید کالا مالیات آن را پرداخت می‌کند. با این روش عدالت بهتر رعایت می‌شود، زیرا افرادی که درآمد بیشتری دارند، کالاهای بیشتری خریداری و مالیات بیشتری نیز پرداخت می‌کنند.
اکبری بر این باور است که مالیات باید به تعداد بیشتری از افراد جامعه تعلق گیرد و هرچه جمعیت بیشتری مالیات پرداخت کنند، به عدالت نزدیک‌تر است. همچنین افرادی که بیشتر از خدمات جامعه استفاده می‌کنند، باید مالیات بیشتری پرداخت کنند.
تولید کننده واسطه دریافت مالیات است
این عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی قزوین می‌گوید: در دنیا معمولا مالیات برارزش افزوده دریافت می‌شود که اگر به درستی محاسبه و اخذ شود، هم به عدالت نزدیک است و هم درآمد مالیاتی دولت را بالا می‌برد.
او تاکید می‌کند: مالیات در اصل از مصرف کننده گرفته می‌شود و تولید کننده تنها واسطه گرفتن مالیات است. زیرا هزینه‌ای که بابت مالیات پرداخت می‌کند، روی قیمت تمام شده کالا افزوده می‌شود. مگر اینکه تقاضا برای خرید کالا با افزایش قیمت آن کاهش زیادی داشته باشد. این گونه کالاها نیز معاف از مالیات هستند.
اکبری می‌افزاید: دولت ممکن است مالیات بر سود بگیرد که در این صورت فشار مستقیم بر تولیدکننده وارد می‌شود که اگر بتواند مالیات بر ارزش افزوده را جایگزین این مالیات کند، مسلما تولیدکننده هم زیان نمی‌کند و عدالت برقرار می‌شود.
مالیات سهم ناچیزی از خدمات دولت را تامین می‌کند
این استاد دانشگاه با بیان اینکه در کشورهای دیگر که تنها منبع درآمد دولت از مالیات است، محل هزینه آن کاملا مشخص است، تصریح می‌کند: بخش قابل توجهی از درآمد دولت ایران از فروش نفت و فرآورده‌های آن است و قسمت کوچکی از بودجه دولت از مالیات تامین می‌شود. به همین سبب مالیات سهم ناچیزی از خدماتی که دولت ارائه می‌کند را، تامین می‌کند. پس حساب گرفتن از دولت در بخش مالیات به سود مردم نیست. مگر اینکه تمام درآمد نفتی به مردم تعلق گیرد و دولت تنها مالیات از مردم دریافت کند. او می‌گوید: بخشی از مالیاتی که مردم پرداخت می‌کنند، صرف امنیت و خدماتی می‌شود که دولت مرکزی کشور ایجاد کرده است. پس هر استان باید سهم خود را از آن خدمات پرداخت کند.
اکبری تاکید می‌کند: اگر عادلانه بنگریم، نباید تمام درآمد مالیات در استان هزینه شود، زیرا دولت مجبور است برای تامین نیازهای مناطق محروم از درآمد استان‌های ثروتمند استفاده کند. پس بهتر است درآمد مالیات به حساب دولت ریخته‌ شده و بخشی از آن، که به قدرت چانه‌زنی مسوولان بستگی دارد، به استان بازگردد.