قزوین را شهری فرهنگی و تاریخی نامیده‌اند؛ چرا که نه فقط از پیشینه تمدنی و یکجانشینی ۹ هزار ساله در سرزمین خود برخوردار است که از فرهنگ‌ها و باورهای گوناگون و تنوع قومی و زبانی فراوانی نیز بهره می‌برد. تامل در پیشینه فرهنگی و قدمت تاریخی این منطقه کهن، اهمیت فرهنگی استان قزوین را بیش از پیش نمایان می سازد، هر چند به‌رغم این اهمیت و ضرورت‌های متعدد ناشی از لزوم مراقبت فرهنگی از این پیشینه و ارتقای آن از طریق پیشگیری موثر با نفوذ نمادها و رفتارهای ضد فرهنگ ملی و مذهبی و باز زنده‌سازی باورها و رسوم دیرپای محلی، نه تنها اقدام بایسته‌ای در یکی دو دهه اخیر مشاهده نمی‌شود، بلکه شورای فرهنگ عمومی استان نیز به عنوان «دیده‌بان فرهنگی استان» نیز تعطیل شده و در میان پاره‌ای اختلاف‌های سیاسی به رهاشدگی دچار شده است.
شورای عالی انقلاب فرهنگی در فروردین سال ۸۵ آیین‌‌نامه شورای فرهنگ عمومی استان را تصویب و ابلاغ کرد. براساس آیین‌‌نامه مصوب وظایف این شورا، شناخت و اطلاع از وضع فرهنگ عمومی، اصلاح و ارتقای فرهنگ عمومی و نظارت و پیگیری مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و تصمیمات شورای فرهنگ عمومی کشور تعیین شده است. در چارچوب همین آیین‌‌نامه، امام جمعه مرکز استان به عنوان رییس شورا، استاندار نایب رییس، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی دبیر و همچنین ۱۷نفر از مقامات اجرایی و فرهنگی استان به عنوان شخصیت حقوقی و ۴نفر از شخصیت‌های معتبر فرهنگی و هنری و رسانه‌ای استان به عنوان شخصیت حقیقی از اعضای ثابت این شورا خواهند بود.
تاثیرات نادیده ۱۰ سال فعالیت
آنگونه که از بررسی سوابق تشکیل شورای فرهنگ عمومی استان قزوین برمی‌آید، در طول حدود ۱۰سال فعالیت این شورا، ۹۹جلسه که عمدتا در طول فعالیت دولت‌های نهم و دهم بوده، تشکیل شده است، اما با وجود تشکیل این تعداد جلسه آن هم با حضور مسوولان و مدیران شاخص و تاثیرگذار استان، برون داد ویژه‌ای از این جلسات بدست نیامده است. اظهارات فرمانده سابق سپاه صاحب الامر به عنوان یکی از اعضای حقوقی این شورا موید این ادعاست. سردار سالار آبنوش، در یکی از جلسات این شورا در دی ماه سال۸۹، از بی‌نتیجه بودن جلسات شورای فرهنگ عمومی انتقاد کرد و خواستار برنامه‌ریزی برای اداره این جلسات شد.
وی با بیان اینکه، در جلسات شورای فرهنگ عمومی استان ساعت‌ها صرف می‌شود، اما مشخص نیست تاکنون دستاوردهای آن چه بوده است، اظهار داشت: «این در حالی است که در استان‌های دیگر از هر جلسه شورای فرهنگ عمومی حداقل یک یا دو خروجی داشتیم».
براساس گزارش دبیرخانه شورای فرهنگ عمومی استان از ١٢مهر ماه ۱۳۷۸ شورای فرهنگ عمومی استان قزوین فعالیت خود را آغاز نموده که ضمن برپایی مرتب نشست حدود ۱۰۰نشست، بیش از ۲۳۰مصوبه دستاورد آن بوده است که شاخص‌ترین این مصوبات، تمهید مقدمات ثبت و اعلام جایگاه قزوین به عنوان پایتخت خوشنویسی کشور، فرهنگ‌سازی پیرامون رعایت قانون و اخلاق در ایام انتخابات، پخش همزمان اذان از تمامی مساجد شهر در راس اوقات شرعی، حمایت از تولید ملی و مصرف کالای داخل و ساماندهی مراسم عزاداری و مجالس ترحیم شهر اعلام شده است؛ مصوباتی که مشخص نیست تا چه میزان اجرایی شده و تاثیرات آنها بر فرهنگ عمومی استان به چه میزان بوده است.
انتصاب مدیر کل، مخالفت و …
با این همه، از بهمن ماه سال گذشته به دنبال برکناری مهدی احمدی مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان و انتصاب اکبر اسکندری نژاد بدین سمت، جلسات هرازگاه شورای عمومی استان نیز به دلیل مخالفت صریح نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه قزوین با این انتصاب، به تعطیلی کشیده شد و در طول پنج ماه گذشته، هیچ جلسه‌ای تحت این عنوان در استان برگزار نشده و مسوولیت مهم این شورا در صیانت، اصلاح و ارتقای فرهنگ عمومی به رهاشدگی دچار شده است.
گرچه حجت‌الاسلام عابدینی در اسفند سال۹۳ و به دنبال انتصاب به عنوان امام جمعه مرکز استان در همایش استانی شورای فرهنگ عمومی استان که با حضور دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور، استاندار، اعضای شورای فرهنگ عمومی استان، جمعی از فرمانداران و امامان جمعه استان برگزار شد، تاکید کرده بود: «بهتر است جلسات آینده این شورا با فاصله زمانی کوتاهتری تشکیل شده و موضوعات مهمتری مطرح و در خصوص آن ها تصمیم‌گیری شود».
نماینده ولی فقیه و امام جمعه قزوین تصریح کرده بود: «اگر بخواهیم شورای فرهنگ عمومی نتایج ارزشمند و خروجی مفیدی داشته باشد باید به مسائل مهم و اساسی بپردازد و برای رفع مشکلات راهکار ارائه دهد.» وی با بیان اینکه، «باید بپذیریم که امروز شاهد انسداد عروق فرهنگی جامعه هستیم که بسیار خطرناک و نگران کننده است و باید با توجه به جامعه این بیمار را از مرگ نجات دهیم»، افزوده بود: «نباید با سیاه نمایی گذشته، برخی خدمات را زیر سوال ببریم هر چند گلایه و انتقاد ایرادی ندارد تا در آینده بهتر عمل کنیم و دستاوردهای مثبتی در کار داشته باشیم».
حجت‌الاسلام عابدینی در دیدار با دبیر شورای فرهنگ عمومی کشور همچنین با اشاره به اینکه، «بنده از ابتدای راه اندازی شورای فرهنگ عمومی استان قزوین به عنوان شخص حقیقی و بعدها به صورت حقوقی عضو این شورا بودم و به مسائل آن کاملا واقف هستم»، تاکید کرده بود: «جایگاه فرهنگ عمومی جایگاه مهمی است و باید جلسات شورای فرهنگ عمومی استان ها با برنامه محوری پیش برود».
شورایی که دیگر فعال نیست!
با این همه، مخالفت امام جمعه با انتصاب مدیرکل جدید فرهنگ و ارشاد اسلامی استان که براساس آیین‌‌نامه مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی، دبیر شورای عمومی استان را بر عهده دارد، فعالیت دبیرخانه شورا را متوقف کرد. حجت‌الاسلام عابدینی در آخرین گردهمایی ائمه جمعه استان در سال۹۴ با اشاره به این نکته که، «شورای فرهنگ عمومی در شرایط کنونی فعال نست و خروجی مناسبی ندارد و باید در نحوه مدیریت آن تجدید نظر کرد»، اظهار داشت: «در حال حاضر شورای فرهنگ عمومی دبیر ندارد و روحیه مسوولان قبلی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی به گونه‌ای بود که ادامه جلسات شورای فرهنگ عمومی مقدور نبود».
امام جمعه قزوین خاطرنشان کرد: «اینکه فقط جلسه شورای فرهنگ عمومی را برگزار کنیم، خیانت به ایمان مردم است و باید در این حوزه واقعی عمل کنیم و به‌نظر می‌رسد در شرایط کنونی این امکان فراهم نیست، [اما] اگر شورای فرهنگ عمومی با توصیف و تعریف رسمی که دارد کارش انجام نشود، نمی‌توانیم فرهنگ عمومی را بدون کار رها کنیم و مجبوریم مشابه‌سازی کنیم و کار فرهنگی استان را انجام دهیم».
به‌نظر می‌رسد با توجه به مخالفت نماینده ولی فقیه در استان و امام جمعه قزوین با مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی که در مواضع مختلف منتشر شده از ایشان، اسکندری‌نژاد به عنوان؛ «فتنه‌گر و بی‌سابقه در حوزه فرهنگ، مدیر ضعیف و بی‌تجربه، غیرخوشنام و…» یاد شده است، حداقل تا یک سال آینده نیز برگزاری جلسات شورای فرهنگ عمومی استان امری بعید باشد. موضوعی که نمی‌توان آن را از جهت وظایف مهم و راهبردی این شورا در حوزه دیده‌بانی، صیانت و سیاست‌گذاری‌های محلی فرهنگی، نادیده گرفت، هر چند ممکن است نسبت به نوع عملکرد گذشته این شورا در عدم پرداختن به مسایل مهم فرهنگی در استان و اتخاذ تدابیر موثر در مقابله با آسیب های فرهنگی و یا کمرنگ بودن فرهنگ عامه محلی در مباحث این شورا، انتقادهایی نیز وجود داشته باشد.
سعید الهی
