به باور صاحب‌نظران، آنچه که اینک گردشگری استان با آن مواجه است عدم وجود سرمایه‌گذار کافی و یا نداشتن امکان لازم برای فراهم ساختن زیرساخت ها به ویژه هتل و اقامتگاه‌های مورد نیاز نیست، بلکه عدم باور به این صنعت در میان مدیران ارشد استان است که سبب‌ساز توسعه نیافتگی گردشگری و در نتیجه بهره‌مند نشدن از تاثیرات مثبت اقتصادی جذب گردشگران به خصوص در بهبود زندگی و معیشت مردم استان شده است.
مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان این مشکل را ناشی از آن می‌داند که به‌رغم شعارهایی که در خصوص توسعه گردشگری داده می‌شود، گام های اساسی برای نیل به این هدف برداشته نشده است و به جای تسهیل در جهت تشویق سرمایه‌گذاران، با ایجاد موانع و وضع عوارض سنگین، آنان را از حضور در این عرصه پشیمان می‌کنند.
محمدعلی حضرتی‌ها می‌افزاید: مانع اصلی سرمایه‌گذاری گردشگری در استان، دیدگاه مجموعه مدیریت استانی و شهری است. زمانی که سرمایه‌گذاری در سال ۸۲ تصمیم به احداث هتل گرفت، شهرداری چه بلایی بر سر او آورد. یک سوم زمین را از او گرفت و آنها را با موانع زیادی روبرو کردند. این در حالی بود که سرمایه‌گذار، هتل‌دار بوده و تجربه‌ی چنین کاری را داشت.»
وی با اشاره به مورد دیگری اضافه کرد: سرمایه‌گذاری در آبگرم یک خزینه متروک را به مجتمع بهداشتی تبدیل کرد؛ اما مدیران چه کاری با این سرمایه‌گذار کردند؟ سرمایه‌گذار از کشور خارج شد! و یا سرمایه‌گذاران خانه بهروزی‌ها که در مسیرشان سنگ‌اندازی شد. در واقع نوع نگاه مدیریتی در استان سبب شده است که سرمایه‌گذار فرار کند و عطایش را به لقایش ببخشد. این در حالی است که شرایط منطقه‌ای برای سرمایه‌گذاری در قزوین مهیاست.»
بازار ۱۵ میلیونی، دور از دسترس
مدیرکل میراث فرهنگی استان با اشاره به سهم و نقش اساسی گردشگری در درآمدزایی برای استان خاطرنشان می‌کند: «متأسفانه در شرایطی که روند گردشگری به سرعت در حال پیشرفت است باید این واقعیت را پذیرفت که ما از قافله گردشگری جا مانده‌ایم تا جایی که باید هر چه زودتر این عقب ماندن را با پیمودن مسیرهای صحیح و میانبر جبران کنیم.»
حضرتی‌ها ادامه می‌دهد: «در حالی که قزوین کمترین فاصله را با بازار ۱۵میلیونی تهران دارد، با دور ماندن از قافله گردشگری، فرصت را به استان‌های دوردست داده است و آنها در این زمینه گوی سبقت را از ما ربوده‌اند، ضمن آنکه نکته دیگری که در این زمینه باید لحاظ شود این است که هرگز نباید رویکرد به گردشگری استان عوام‌فریبانه و مقلدانه باشد؛ بلکه در این مسیر باید بیشتر متکی بر مطالعات، تحقیق و ظرفیت‌های بومی استان باشیم و نه توجه و تقلید صرف از ظرفیت‌های دیگران.»
این صاحب‌نظر در حوزه گردشگری یادآور می‌شود: «متأسفانه تاکنون رویکرد استان به موضوع گردشگری بدون برنامه، باور و توأم با تقلید از مناطق دیگر بوده، در حالی که نیازمندیم تا از این رویکرد فاصله بگیریم؛ زیرا اساسا گردشگری عرصه‌ای پیچیده و دشوار و نیازمند برنامه‌ریزی دقیق است.»
آنچه مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان می‌گوید، مورد نظر مدیر عالی استان نیست. استاندار قزوین، موانع فراروی گردشگری استان را تحمیل نوعی بی‌عدالتی می‌داند که سبب شده است حوزه گردشگری تنها به تهران و چند استان خاص محدود گردد.
بی عدالتی در بستر گردشگری
مرتضی روزبه معتقد است: «یکی از اساسی‌ترین و جدی‌ترین رویکردها نسبت به شرایط فعلی استان توجه به حوزه گردشگری است و علی‌رغم سعی و تلاش های صورت گرفته زیرساخت‌های استان مناسب نیست و این امر یک ریشه تاریخی دارد.» نماینده عالی دولت در استان تاکید می‌کند: «در دوره‌های گذشته همواره اصرار بر این بوده است که در حوزه گردشگری تنها به تهران و چند استان توجه شود، در حالی که این امر یک بی‌عدالتی است و با وجود تلاش برای رفع این بی‌عدالتی، ولی آن طور که باید به استان قزوین توجه نشده است.»
وی جلب مشارکت بخش خصوصی را برای سرمایه‌گذاری در حوزه گردشگری ضروری می داند، اما در عین حال می‌افزاید: «سرمایه‌گذاری بخش خصوصی در استان برای احداث پروژه‌های گردشگری بایستی همراه با جذابیت باشد و بایستی با اطمینان خاطر به سرمایه‌گذاری بپردازند، اما در حال حاضر وضعیت به گونه‌ای است که اگر سرمایه‌گذار، اطلاعات درستی در مورد سرمایه‌گذاری در استان داشته باشد، هیچ‌وقت در قزوین سرمایه‌گذاری نمی‌کند.»
روزبه تصریح می کند: «وقتی سرمایه‌گذار قصد احداث هتل را دارد باید اطلاعاتی در زمینه‌ی مسافر مقیم و عبوری و… استان داشته باشد؛ برای مثال در مشهد، تبریز و… چنین اطلاعاتی هست. وقتی سرمایه‌گذار اطمینان خاطر داشته باشد، برگشت سرمایه هم برای او امکان‌پذیر می‌شود؛ اما سرمایه‌گذار در قزوین دستش می‌لرزد و طبعا غیر از این هم امکان ندارد.»
استاندار با اشاره به برخی مصادیق در این رابطه می‌گوید: «در جلسه‌ای که دست‌اندرکاران حوزه گردشگری حضور داشتند، آنها گفتند که تنها دو بار، تخت‌های هتل ها در قزوین پر شده بود؛ یک بار زمانی که جاده‌ها براثر بارش برف سنگین بسته شد و افراد متمکن برای اقامت به هتل ها آمدند و یک بار دیگر، هنگامی که کنکور متمرکزی در این شهر برگزار شده بود و خانواده‌هایی که تمکن مالی داشتند، مجبور شدند در هتل‌ها اقامت داشته باشند.»
مانع تراشی بر سر راه توسعه زیرساخت ها
در این میان یک کارشناس گردشگری معتقد است؛ فراهم آوردن فرصت برای بهبود و رونق گردشگردی در استان، پیش از آنکه به هتل و اقامتگاه و یا دیگر زیر ساخت های ضروری نیاز داشته باشد، به باوری در مدیران استان نیازمند است که گردشگری را نه تنها یک امکان مقطعی، که یک ضرورت راهبردی و حیاتی برای گردش چرخ های اقتصاد استان بداند.»
ناهید مصلایی می‌گوید: «تا این باور در میان مدیران شکل نگیرد و تا به برنامه تبدیل نشود، قطعا هر گامی بدین منظور راه به جایی نخواهد برد.» وی تاکید می‌کند: «سرمایه‌گذار برای حضور در استان و سرمایه‌گذاری نیازمند مشوق‌های فراوانی است، نه اینکه با برخوردهای مختلف از گرفتن بخشی از زمین آنان و تا فروختن همان زمین به همین افراد! و اخذ عوارض و موانع فراوان در صدور مجوز ساخت و… شرایطی را ایجاد کنند که سرمایه‌گذاران از هرگونه سرمایه‌گذاری در قزوین پشیمان شوند و دست آخر هم گفته شود که اگر سرمایه‌گذار، اطلاعات درستی در مورد سرمایه‌گذاری در قزوین داشته باشد، هیچ‌وقت در قزوین سرمایه‌گذاری نمی‌کند.»
این کارشناس اضافه می کند: «در چشم انداز توسعه استان برای برنامه ششم، جذب ۵میلیون گردشگر پیش‌بینی شده است. اگر واقعا مدیران استان به چنین عدد و رقمی باور دارند؛ چرا برای دستیابی به آن هدف‌گذاری نمی‌کنند. از یک سو از فراهم آوردن زمینه معرفی قزوین در سطح بین‌المللی با ایجاد دبیرخانه شهرهای اسلامی در این شهر و یا تبدیل قزوین، به عنوان مرکز شهروندان جهانی جاده ابریشم سخن گفته می‌شود، اما از طرف دیگر وقتی پای صحبت سرمایه‌گذاران می‌نشینیم، از موانع فراوانی می‌گویند که برخی از مدیران در سر راه آنان برای سرمایه‌گذاری در قزوین به‌خصوص در زمینه ساخت هتل ایجاد کرده‌اند.»
سهم استان در صنعت گردشگری کشور، نه با حرف و شعار و نه البته با آرزو و انتظار، افزایش نخواهد یافت و توسعه و اقتصاد و اشتغال استان از پیامدهای مثبت این صنعت برخوردار نخواهد شد؛ مگر آنکه اتفاق نظری جامع و باوری مبتنی بر اعتقاد به ضرورت توجه به گردشگری در مدیریت استان شکل گرفته و با گشودن درب‌های استان به روی سرمایه‌گذاران و اهدای بسته‌های تشویقی به آنان، زمینه برای فراهم آمدن زیرساخت‌های مورد نیاز فراهم گردد.
سعید الهی
