این شهر، از گذشته‌های دور تنها در هنر خوشنویسی، مهد پرورش هنرمندان بزرگی بوده‌است که در طول تاریخ با سبک‌های مختلف، این هنر اصیل ایرانی و اسلامی را پرورانده‌اند. وجود هنرمندانی چون عیسی رنگ‌نگار، مالک دیلمی، میرعماد حسنی، عبدالمجید درویش طالقانی، ملک محمد قزوینی، عمادالکتاب، غلامحسین امیرخانی، احمد احسایی و ابوالحسن محصص مستشاری در تاریخ این شهر کهن کفایت می‌کند تا جایگاه حقیقی قزوین شناخته شود.
با این همه، به باور کارشناسان و صاحب‌نظران، برگزاری چنین جشنواره‌هایی و تکرار سالانه آنها، تنها زمانی می‌تواند در فرایند بازمعرفی هویت فرهنگی و تاریخی و توسعه شهر کهن قزوین تاثیرگذار باشد که فارغ از شعارزدگی و مبتنی بر برنامه‌ریزی دقیق و هدفمند صورت گرفته باشد و نه آنکه، با برگزاری چند مراسم و نمایشگاه، پرونده آن بسته شده و…
با این همه، به باور کارشناسان و صاحب‌نظران، برگزاری چنین جشنواره‌هایی و تکرار سالانه آنها، تنها زمانی می‌تواند در فرایند بازمعرفی هویت فرهنگی و تاریخی و توسعه شهر کهن قزوین تاثیرگذار باشد که فارغ از شعارزدگی و مبتنی بر برنامه‌ریزی دقیق و هدفمند صورت گرفته باشد و نه آنکه، با برگزاری چند مراسم و نمایشگاه، پرونده آن بسته شده و سال دیگر نیز بدون ارزیابی دقیق دستاوردهای برگزاری جشنواره‌های قبلی، بار دیگر با هزینه‌های میلیاردی، جشنواره‌های تازه‌ای برپا شود.
فرصتی یگانه با راهبردی نامشخص
یک کارشناس فرهنگی معتقد است: «برگزاری جشنواره روز قزوین با برنامه‌های متنوع و متعدد و تلاش برای بازمعرفی هویت تاریخی قزوین، اقدام درخور توجهی است که شهرداری با وجود همه مسوولیت‌هایی که در حوزه‌های عمرانی و اجتماعی برعهده دارد آن را در چند دوره به انجام رسانده‌است، اما علی‌رغم این تلاش‌ها، نداشتن یک راهبرد تدوین‌شده از دورنمای اهداف برگزاری این جشنواره سبب شده‌است تا اینگونه اقدامات، تاثیر چشمگیری در توسعه گردشگری یا تبدیل قزوین به‌عنوان مقصد و مرکز گردشگری و همچنین جذب سرمایه‌گذار داخلی و خارجی برای مشارکت در طرح‌های توسعه‌ای نداشته باشد».
محمد رضایی با اشاره به حذف عنوان بین‌المللی از جشنواره دوسالانه خوشنویسی و افزودن آن بر جشنواره بازی و اسباب‌بازی کودکان دیروز و امروز، به فروردین امروز می‌گوید: «حذف این عنوان از جشنواره دوسالانه خوشنویسی نشانگر توجه متولیان برگزاری آن به واقعیت‌های بیرونی است، در‌حالی‌که اطلاق عنوان بین‌المللی بر جشنواره بازی و اسباب‌بازی نشان می‌دهد که نه فقط شناخت دقیقی از ماهیت این عنوان وجود ندارد که هدف‌گذاری مشخصی برای برگزاری این جشنواره صورت نگرفته که مسوولین فرهنگی شهرداری را بر آن داشته‌است تا با نمایش چند عروسک از چند کشور مختلف، لفظ پر طمطراق بین‌المللی را بر این جشنواره اضافه کنند».
مدیر مرکز مطالعات فرهنگی سازمان فرهنگی، ورزشی شهرداری قزوین در خصوص انتقادها به اهداف و برنامه های جشنواره، می گوید: «ممکن است من هم انتقادهای فراوانی داشته باشم، اما باید موفقیت جشنواره را از نگاه مردم دید. بعضا از سوی منتقدان اهدافی برای جشنواره مطرح می شود و آنها با در نظر گرفتن آن شروع به انتقاد می کنند و این درحالی است که هدف جشنواره این موارد نیست.»
آرش حاجی کریمی با اشاره به اینکه یکی از اهداف برگزاری جشنواره، آشنایی بیشتر مردم با قزوین است، اضافه می کند: «براساس نظرسنجی هایی که در این چند سال صورت گرفته است به طور میانگین نزدیک به ۴۳ درصد از مردم نسبت به نخستین دوره برپایی جشنوره آشنایی بیشتری با قزوین و آداب و رسوم و گذشته شهر پیدا کرده اند.» وی می افزاید: «در واقع هدف، تحقق شعاری است که چند سال پیش مطرح شد و بر اساس آن اول قزوین را به قزوینی ها و بعد به مردم شهرهای دیگر معرفی کنیم که این اتفاق افتاده است.»
هزینه‌های برگزاری جشنواره‌ها، انتقاد دیگری است که برخی کارشناسان مطرح می کنند. رضایی با تاکید بر ضرورت آسیب‌شناسی و بررسی علمی نتایج جشنواره‌ها می‌گوید: «در چند دوره برپایی جشنواره روز قزوین، شهرداری، گزارش جامعی از هزینه‌های برگزاری این جشنواره‌ها ارائه نداده است. شهروندان حق دارند بدانند چه نوع هزینه‌هایی و با صرف چه میزان اعتباری برای برپایی این جشنواره‌ها صورت گرفته و اینگونه اقدامات، چه سهمی در توسعه و آبادانی شهر داشته‌است.»
شهردار قزوین در پاسخ به این انتقاد با بیان اینکه باید در ارزیابی و اثرگذاری جشنواره روز قزوین، نگاه بلندمدت داشته باشیم، می‌گوید: «با توجه به مشکلات اقتصادی و محدودیت منابع مالی، امسال جشنواره روز قزوین پر محتوا و کم‌هزینه برگزار خواهد‌شد و با توجه به مطالعات کارشناسی صورت گرفته، هزینه‌های صرف‌شده در جشنواره روز قزوین، به تولید سرمایه در چند سال آینده منجر خواهد‌شد.»
اهداف جشنواره
از نگاه آقای شهردار
مسعود نصرتی وی با تاکید بر صرفه‌جویی در هزینه‌ها، بدون اشاره به میزان هزینه‌های صورت‌گرفته در جشنواره‌های قبل، می‌افزاید: «از آنجایی که هدف اصلی برنامه‌های گرامیداشت روز قزوین، معرفی ظرفیت‌های گردشگری و پروژه‌های سرمایه‌گذاری این شهر است، این جشنواره می‌تواند باعث رشد قزوین در تمام حوزه‌ها باشد.»
نکته‌ای که مدیرعامل سازمان فرهنگی ورزشی شهرداری هم بر آن تاکید دارد. سعید وزیری‌نژاد، سیاست جذب سرمایه‌گذاران را رویکرد اصلی این برنامه‌ها می‌داند و می‌گوید: «جشنواره روز قزوین به منظور شناساندن ظرفیت و پتانسیل‌های شهر قزوین، معرفی تاریخ و تمدن قزوین و همچنین جذب گردشگر برگزار می‌شود تا بدین شکل موجبات رونق اقتصادی شهر قزوین بیش از پیش فراهم شود.» وی تاکید می‌کند: «بدون شک با برگزاری این همایش بستری مناسب جهت جذب سرمایه‌گذاران فراهم شده، در نتیجه قزوین در مسیر درست توسعه و پیشرفت قرار می‌گیرد».
مدیر عامل سازمان فرهنگی ورزشی شهرداری قزوین بدون اشاره به ارزیابی نتایج به دست آمده از برگزاری جشنواره‌های گذشته خاطرنشان می‌کند: «در صورت مشارکت و همکاری مردم، ناهنجاری و نابسامانی‌های شهر کاهش یافته، افراد با میل و رغبت بیشتری در اداره شهر خود مشارکت می‌کنند که در نهایت مسیر توسعه شهر در زمانی کوتاه میسر می‌شود.»
سخنان مسوولین شهرداری در بیان اهداف جشنواره روز قزوین، بیش از آنکه مبتنی بر توقعات برای دستیابی به نتایج مشخصی از برگزاری این جشنواره باشد، مبتنی بر آرزوهاست. هر چند اظهارات یک عضو شورای شهر قزوین در این‌باره نشان می‌دهد که حداقل برخی از دست‌اندرکاران برگزاری این جشنواره، هدف‌گذاری روشن‌تری برای دستاوردهای آن دارند.
حسین غیاثوند با بیان اینکه، قزوین باید به‌عنوان یک مرکز گردشگری به دنیا معرفی شود، می‌گوید: «قزوین یک شهر زنده و فعال است و مساعدت مسوولان را برای حمایت از سرمایه‌گذاران می‌طلبد، زیرا سرمایه‌گذار به دنبال جایی است که بیشترین بازده را از سرمایه خود داشته باشد.» وی با اشاره به این نکته که تامین منابع مالی یکی از مهمترین چالش‌های شهر است، می‌افزاید: «باید بتوانیم با برگزاری برنامه‌های روز قزوین، تعدادی از سرمایه‌گذاران را برای احداث یک هتل ۵ ستاره و پروژه رفاهی تجاری ملاصدرا جذب کنیم.»
با آنچه در این گزارش بدان اشاره شد، به نظر می‌رسد متولیان برگزاری جشنواره روز قزوین که همت مضاعفی را برای برپایی آن از خود نشان داده‌اند، باید راهبرد دقیق‌تری به منظور دستیابی به نتایج عینی‌تر از چنین برنامه‌هایی اتخاذ کنند. راهبردی که فارغ از شعارزدگی، مبتنی بر تفریق نتیجه از هزینه باشد، نه آنکه با صرف هزینه بسیار، قزوین همچنان نه به عنوان مقصد گردشگری، که تنها مسیری برای عبور گردشگران به حساب آید و در رهگذر این تلاش، توسعه و رونق اقتصادی چندانی هم با جذب سرمایه گذاران، اتفاق نیفتد.
سعید الهی
