بسیاری از بیماریها که در سالهای گذشته، خبری از آن نبود، حالا همانقدر که افراد چاق فراوان شدهاند روبه فزونی نهادهاند. بیماریهای فراوانی که، ریشه در چاقی دارند و به عامل اصلی مرگ و میر مردم ایران تبدیل شدهاند.
رژیم غذایی نامناسب، پرخوری و در کنار آن کم تحرکی سبب شده است که کبدها، چرب شوند، تا حدی که براساس برخی تحقیقات انجام شده، حدود سه میلیون نفر از مردم کشورمان، دچار بیماریهای مخصوص کبد هستند. متاسفانه آماری درباره میزان ابتلای مردم قزوین به این بیماری خاموش وجود ندارد و به گفته یک کارشناس مسوول، در معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قزوین، پژوهش خاصی نیز در این مورد صورت نگرفته است.
کبد یا همان جگر، در بدن مسوول اصلی تنظیم بسیاری از نیازهای سایر اجزای بدن است و غذایی را که میخوریم برای استفاده سایر اعضا تجزیه میکند. این عضو حیاتی، هم چربیها را میشکند و تجزیه میکند؛ هم ویتامینها، کلسترول، صفرا، گلوگز، اسیدلاکتیک، آمونیاک را برای جذب یا دفع آماده میسازد. در سالهای اخیر یکی از عمدهترین مسمومیتهای مرگآور کبد، مصرف چربی اضافی است که مانند جوشهای چربی و جوانی، سراسر سطح و عمق کبد را فرا میگیرد و کارهای عادی آن را مختل میسازد. کبدی، اگر خوب کار نکند، چهرههای زرد و رنگ پریدهی فراوانی، خواهیم دید و اگر از کارکرد اصلی خود باز بماند، افراد چاق و دارای کبد چرب را دچار بیماریهای هپاتیت، دیابت و انواع سکتههای کشنده میکند.
یک فوق تخصص بیماریهای کبد و گوارش با بیان اینکه: «چاقی به تنهایی میتواند زمینه ساز کبد چرب باشد»، تاکید میکند که شناخته شدهترین روش برای درمان کبد چرب، ورزش همراه با کاهش وزن است. حتی دیده شده در بیمارانی که کاهش وزن نداشتهاند، ورزش نقش مهمی در بهبود کبد چرب، داشته است.
دکتر «شهرام آگاه» درباره عارضه کبد چرب به «فروردین امروز» میگوید: «مجموعهای از عوامل باعث رسوب مزمن چربی در کبد و التهاب و نارسایی مزمن در کبد میشوند. کبد چرب به دو گروه عمده تقسیم میشود؛ »کبد چرب الکلی» که ناشی از مصرف طولانی مدت الکل میباشد که جنسیت و نژاد در این مساله موثر هستند؛ آسیاییها بیشتر مستعد آسیب ناشی از مصرف الکل و ایجاد کبد چرب الکلی هستند و این بیماری در خانمها بیشتر از آقایان شایع است.»
وی از «کبد چرب غیر الکلی» به عنوان دومین دسته از کبد چرب نام برده و میافزاید:« این نوع، در جامعه ما شیوع بیشتری دارد. عوامل زیادی که بسیاری از آنها جنبه ژنتیکی دارند، در بروز این نوع کبد چرب موثرند، مطالعات نشان داده است که عوامل زمینه ساز دیابت و بیماریهای قلبی و برخی بیماریهای متابولیسم، با بروز کبد چرب غیر الکلی در رابطه است.»
این عضو هیات علمی دانشگاه تصریح میکند: «در بین این عوامل، دیابت یک علت مهم و شناخته شده در ایجاد کبد چرب میباشد و هر چه طول مدت ابتلا به دیابت طولانی باشد و یا درمان آن ناقص انجام گیرد، احتمال ابتلا به کبد چرب در این افراد بیشتر است و ابتلا به التهاب ناشی از کبد چرب در این بیماران، بیشتر از افراد خواهد بود.»
وی یادآور است: «آسیب مزمن کبدی در بیمارانی که کبد چرب آنها همراه با التهاب باقی بماند دیده نمیشود، اما در کسانی که کبد چرب آنها همراه با التهابات است باعث آسیب مزمن به کبد آنها میشود و در برخی بیماران، التهابات میتواند پیش رونده بوده و منجر به سیروز کبدی در فرد شود که سیروز کبدی معمولا در افرادی که چاقی مفرط دارند دیده میشود و حتی در برخی موارد عامل سیروز کبدی ناشناخته باقی میماند.»
این فوق تخصص بیماریهای کبد و گوارش دربارهی راههای تشخیص کبد چرب اظهار میدارد: «یکی از سادهترین و ارزانترین روش تشخیص کبد چرب، روش تصویربرداری میباشد که میتواند به تشخیص کبد چرب در بیماران کمک کند و در کنار آن، انجام آزمایشها برای آنزیمهای کبدی، در تشخیص التهاب ناشی از کبد چرب به ما کمک میکند و در موارد کمتر سی تی اسکن یا سایر روش تصویربرداری هم در تشخیص این بیماری استفاده میشود.»
دکتر «آگاه» برای درمان کبد چرب به درمان عوامل زمینهساز این بیماری، چه در مرحله التهاب کبد و چه غیر التهاب آن اشاره کرده و میگوید:« اگر یک بیماری زمینه، عامل بروز کبد چرب در فرد باشد با درمان آن به درمان کبد چرب کمک میکنیم.»
این استاد دانشگاه، رژیم غذایی، کاهش وزن و ورزش را موثرترین راههای درمان کبد چرب ناشی از بیماری زمینه اعلام و خاطر نشان می کند: ورزش نقش مهمی در بهبود کبد چرب، داشته است و در آخر استفاده از «داروهای کاهنده قند خون»، در بیماران دیابتی و استفاده از داروهای کاهنده «LDL» در بیماران مبتلا به کلسترول، از راههای مفید در کنار ورزش و کاهش وزن برای درمان کبد چرب است.»
رژیم غذایی نامناسب، پرخوری و در کنار آن کم تحرکی سبب شده است که کبدها، چرب شوند، تا حدی که براساس برخی تحقیقات انجام شده، حدود سه میلیون نفر از مردم کشورمان، دچار بیماریهای مخصوص کبد هستند. متاسفانه آماری درباره میزان ابتلای مردم قزوین به این بیماری خاموش وجود ندارد و به گفته یک کارشناس مسوول، در معاونت بهداشتی دانشگاه علوم پزشکی قزوین، پژوهش خاصی نیز در این مورد صورت نگرفته است.
کبد یا همان جگر، در بدن مسوول اصلی تنظیم بسیاری از نیازهای سایر اجزای بدن است و غذایی را که میخوریم برای استفاده سایر اعضا تجزیه میکند. این عضو حیاتی، هم چربیها را میشکند و تجزیه میکند؛ هم ویتامینها، کلسترول، صفرا، گلوگز، اسیدلاکتیک، آمونیاک را برای جذب یا دفع آماده میسازد. در سالهای اخیر یکی از عمدهترین مسمومیتهای مرگآور کبد، مصرف چربی اضافی است که مانند جوشهای چربی و جوانی، سراسر سطح و عمق کبد را فرا میگیرد و کارهای عادی آن را مختل میسازد. کبدی، اگر خوب کار نکند، چهرههای زرد و رنگ پریدهی فراوانی، خواهیم دید و اگر از کارکرد اصلی خود باز بماند، افراد چاق و دارای کبد چرب را دچار بیماریهای هپاتیت، دیابت و انواع سکتههای کشنده میکند.
یک فوق تخصص بیماریهای کبد و گوارش با بیان اینکه: «چاقی به تنهایی میتواند زمینه ساز کبد چرب باشد»، تاکید میکند که شناخته شدهترین روش برای درمان کبد چرب، ورزش همراه با کاهش وزن است. حتی دیده شده در بیمارانی که کاهش وزن نداشتهاند، ورزش نقش مهمی در بهبود کبد چرب، داشته است.
دکتر «شهرام آگاه» درباره عارضه کبد چرب به «فروردین امروز» میگوید: «مجموعهای از عوامل باعث رسوب مزمن چربی در کبد و التهاب و نارسایی مزمن در کبد میشوند. کبد چرب به دو گروه عمده تقسیم میشود؛ »کبد چرب الکلی» که ناشی از مصرف طولانی مدت الکل میباشد که جنسیت و نژاد در این مساله موثر هستند؛ آسیاییها بیشتر مستعد آسیب ناشی از مصرف الکل و ایجاد کبد چرب الکلی هستند و این بیماری در خانمها بیشتر از آقایان شایع است.»
وی از «کبد چرب غیر الکلی» به عنوان دومین دسته از کبد چرب نام برده و میافزاید:« این نوع، در جامعه ما شیوع بیشتری دارد. عوامل زیادی که بسیاری از آنها جنبه ژنتیکی دارند، در بروز این نوع کبد چرب موثرند، مطالعات نشان داده است که عوامل زمینه ساز دیابت و بیماریهای قلبی و برخی بیماریهای متابولیسم، با بروز کبد چرب غیر الکلی در رابطه است.»
این عضو هیات علمی دانشگاه تصریح میکند: «در بین این عوامل، دیابت یک علت مهم و شناخته شده در ایجاد کبد چرب میباشد و هر چه طول مدت ابتلا به دیابت طولانی باشد و یا درمان آن ناقص انجام گیرد، احتمال ابتلا به کبد چرب در این افراد بیشتر است و ابتلا به التهاب ناشی از کبد چرب در این بیماران، بیشتر از افراد خواهد بود.»
وی یادآور است: «آسیب مزمن کبدی در بیمارانی که کبد چرب آنها همراه با التهاب باقی بماند دیده نمیشود، اما در کسانی که کبد چرب آنها همراه با التهابات است باعث آسیب مزمن به کبد آنها میشود و در برخی بیماران، التهابات میتواند پیش رونده بوده و منجر به سیروز کبدی در فرد شود که سیروز کبدی معمولا در افرادی که چاقی مفرط دارند دیده میشود و حتی در برخی موارد عامل سیروز کبدی ناشناخته باقی میماند.»
این فوق تخصص بیماریهای کبد و گوارش دربارهی راههای تشخیص کبد چرب اظهار میدارد: «یکی از سادهترین و ارزانترین روش تشخیص کبد چرب، روش تصویربرداری میباشد که میتواند به تشخیص کبد چرب در بیماران کمک کند و در کنار آن، انجام آزمایشها برای آنزیمهای کبدی، در تشخیص التهاب ناشی از کبد چرب به ما کمک میکند و در موارد کمتر سی تی اسکن یا سایر روش تصویربرداری هم در تشخیص این بیماری استفاده میشود.»
دکتر «آگاه» برای درمان کبد چرب به درمان عوامل زمینهساز این بیماری، چه در مرحله التهاب کبد و چه غیر التهاب آن اشاره کرده و میگوید:« اگر یک بیماری زمینه، عامل بروز کبد چرب در فرد باشد با درمان آن به درمان کبد چرب کمک میکنیم.»
این استاد دانشگاه، رژیم غذایی، کاهش وزن و ورزش را موثرترین راههای درمان کبد چرب ناشی از بیماری زمینه اعلام و خاطر نشان می کند: ورزش نقش مهمی در بهبود کبد چرب، داشته است و در آخر استفاده از «داروهای کاهنده قند خون»، در بیماران دیابتی و استفاده از داروهای کاهنده «LDL» در بیماران مبتلا به کلسترول، از راههای مفید در کنار ورزش و کاهش وزن برای درمان کبد چرب است.»
زهره سلیمانی