تئاتر به عنوان یک هنر خاص در ارتباط مستقیم با مخاطب خویش است؛ یعنی مخاطب تئاتر علاوه بر تماشای یک نمایش، در یک امر اجتماعی نیز شرکت می‌کند. در این هنر، مخاطب عنصر اصلی به شمار می‌رود و حذف شدنی نیست. در واقع پیوند محکمی بین تماشاگران و تئاتر وجود دارد که گسستنی نیست.
روشنفکران پیشین ما، آنان که آغازگر جریان روشنفکری در این سرزمین بودند با طرح مسائلی چون آزادی، عدالت، تجدّد و… در ادبیات نمایشی، زمینه شکل‌گیری هنر تئاتر را فراهم کردند. گرچه هنر نمایش پیشینه بسیار دیرینه‌ای در این سرزمین دارد که «تعزیه»، به عنوان نماد بارز تئاتر ملی ما محسوب می‌شود.
تئاتر از عنصر «ارتباط» بیش از همه‌ی عناصر دیگر برخوردار است و این ارتباط در هنگام اجرای تئاتر، یک ارتباط ذهن به ذهن است؛ زیرا پیامی از طرف بازیگران نمایش ارسال شده و توسط مخاطب دریافت می‌شود که این نوع ارتباط نشان از تاثیرگذاری عمیق دارد. همچنین در این هنر، شاهد انعکاس مسائل اجتماعی هستیم که این انعکاس بینش اجتماعی تماشاگران، اعم از زن و مرد را شکل می‌دهد.
تئاتر ابزاری است برای فرهنگ‌سازی
در این باره نظر یک بازیگر تئاتر را جویا شدیم، سمیرا مافی به «فروردین امروز» می‌گوید: هنر تئاتر به دلیل بصری بودن آن می‌تواند بهترین وسیله برای انتقال پیام و ابزاری برای فرهنگ‌سازی در بین عامه مردم باشد.
او ادامه می‌دهد: این حرفه می‌تواند آداب و رسوم هر استانی را در دل آن منطقه برای نسل‌های بعدی بازگو و زنده نگه دارد. به عقیده این بازیگر؛ تئاتر، حرفه و نمایشی است که توسط انسان ساخته و به اشتراک گذاشته می‌شود، بنابراین به عنوان یک بلندگو می‌تواند انعکاس‌دهنده‌ی چالش‌ها و مسائل مختلف اجتماعی در جامعه باشد.
این بازیگر در خصوص ارتباط مستقیم با مخاطبان ادامه می‌دهد: در صحنه‌ی تئاتر به دلیل اجرای زنده نمایش‌ها، متوجه تاثیرگذاری پیام نمایش بر تماشاگران می‌شوم یعنی در طول اجرای نمایش بر روی صحنه، حسی درون مخاطب ایجاد می‌شود و تماشاگر از نگاه سطحی به طراحی صحنه، لباس و میمیک چهره بازیگر عبور می‌کند و به کشف آن پیام واقعی نمایش می‌پردازد که این موضوع برایم بسیار ارزش دارد.
مافی در خصوص جایگاه تئاتر در جامعه و حمایت از این حرفه نیز می‌گوید: هنر تئاتر ما نیاز به حمایت بیشتری هم از سوی عامه مردم و هم بخش دولتی دارد، باید فشار اقتصادی مربوط به تبلیغات یک اثر هنری و نمایشی در سطح شهر کمتر شود و فرهنگ‌سازی در بین عامه مردم در خصوص به تماشا نشستن تئاتر صورت گیرد.
نمایش، زبان بین‌المللی هر کشوری است
امیر امیدی‌راد، بازیگر دیگری است که در خصوص هنر تئاتر با فروردین امروز به گفت‌وگو نشسته است، او می‌گوید: کار تئاتر، این است که مشکلات جامعه و مسائل اجتماعی را بیان کند و همان طور که بزرگان تئاتر می‌گویند تئاتر هنر اعتراضی است؛ یعنی آن حرف‌هایی که نمی‌شود به صورت صریح در مورد مشکلات اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی بیان کرد، در تئاتر، به خوبی بسیاری از مسائل بازگو می‌شود که معتقدم در سینما و تلویزیون خیلی این اتفاق نمی‌افتد. شاید به این دلیل که تماشاگر تئاتر خاص‌تر از سینما و تلویزیون است و کسی که پای تماشای تئاتر می‌نشیند یکی دو پله از لحاظ فکری و فرهنگی جلوتر از کسی است که تاحالا تئاتر ندیده است.
او در خصوص نقش آداب و رسوم در هنر نمایش نیز می افزاید: همه‌ی کشورها، نمایش خاص خود و همچنین آداب و رسوم خودشان را دارند و نمایش هر کشوری در واقع زبان بین‌المللی آن کشور محسوب می‌شود. ما هم در کشورمان نمایش‌های خاص خود همچون نمایش سیاه‌بازی، تخته‌حوضی، نمایش‌های بی‌کلام و رقص‌های ایرانی، سنتی و آیینی داریم که واقعا زیبا هستند.
این هنرمند تصریح می‌کند: برای مثال ۱۴سال پیش در لاهیجان، نمایشی را در مورد رسم چای چینی کار کردم که بسیار مورد استقبال مردم واقع شد و مردم می‌گفتند که ما تا الان نمایشی در مورد چای چینی خودمان ندیده بودیم و برای‌شان بسار جالب بود، پس ما در کشورمان مراسمات مختلفی داریم که از طریق نمایش بهتر می‌توانیم آن‌ها را به دیگر کشورها نشان دهیم، چون کشورها اکثرا نمایش‌های بی کلام را به عنوان زبان بین‌المللی خود انتخاب می‌کنند و بدن و حرکات بازیگر همه‌چیز را به تماشاگر بیان می‌کند.
امیدی‌راد در خصوص جایگاه نمایش در بین افراد مختلف جامعه نیز می‌گوید: متاسفانه اجرای نمایش، هنوز در بین مردم مانند کشورهای دیگر عمومیت پیدا نکرده است مثلا در فرانسه یک نمایش چندین سال اجرا می‌شود و مردم به تماشای آن می‌نشینند، اما در کشور ما اینطور نیست البته در سال‌های اخیر وضعیت کمی بهتر شده است. مدتی قبل که در نمایش کمین‌ژاله اجرا داشتیم مردم می‌گفتند ما اصلا خبر نداشتیم در قزوین اینگونه نمایش هم اجرا می‌شود وبرای دیدن تئاتر به تهران می‌رفتیم.
او در خصوص حمایت از هنر نمایش هم خاطرنشان می‌کند: یکی از مواردی که تئاتر به آن نیاز دارد بخش سخت‌افزاری تئاتر است؛ یعنی تماشاگر برای آنکه با آرامش تئاتر را تماشا کند نیاز به محیطی دارد که مشکل جای پارک ماشین نداشته باشد، سالن از صندلی‌های راحت و سیستم گرمایشی و سرمایشی مناسبی برخوردار باشد، زیرا تمام این امکانات در اجرای یک تئاتر بسیار مهم و تاثیرگذار است که در قزوین مجموعه تئاتر شهر که قرار بود یکی دو ساله ساخته شود هنوز به نازک کاری نرسیده و چندین سال طول خواهد کشید تا احداث شود.
با آنچه در این گفت‌وگوها به آن اشاره شد، امروز کمک به تئاتر و تبدیل آن به نیاز ضروری شهروندان، غنا بخشیدن به فرهنگ جامعه خواهد بود. بنابراین، هنر نمایش را فراتر از یک نیاز صرفا تفریحی، بلکه باید به یک نیاز فرهنگی تبدیل کرد و با فراهم کردن امکانات لازم، بتوانیم چراغ سالن‌های نمایش را برای پاسداشت فرهنگ‌مان روشن نگه داریم.
