فاز اول این پل به طول ۲هزار و ۳۰۰ متر به صورت ۲طبقه در ارتفاع ۷.۵متر در حال ساخت است و هنوز تکمیل نشده است. گفته می شود؛ در فاز دوم، این پل، بخشی از باغستان های سنتی قزوین را می شکافد و حدود ۸۰۰ متر از بخش زنده باغستان را از بین می برد و به پل ابوترابی متصل می شود، تا مسیری آسان برای خروج خودروهای عبوری را تامین کند. دوم مهرماه سال جاری، شورای عالی معماری و شهرسازی بر توقف کلیه عملیات اجرایی از جمله پل سازی و راه سازی، همچنین به طرح تملک ۲۰۰ هکتاری به منظور طرح حفاظت و احیاء باغستان سنتی قزوین، رای داد. اما این پایان ماجرا نیست. این پروژه میراث به جا مانده از تصمیمات مدیریت شهری سابق است و با حجم بالای سرمایه گذاری صورت گرفته، رها کردن آن چندان معقول به نظر نمی رسد. آن طور که علی صفری؛ شهردار قزوین در واکنش به انتقادات تشکلهای مردمی به تخریب باغستان در ساخت پل امام رضا(ع) گفته است: «پل امام رضا(ع) در زمان شهردار قبلی مصوب شده و باید همان موقع مانع ساخت آن می شدند، امروز که پروژه درحال تکمیل است نباید هزینه های انجام شده هدر برود.»
او همچنین تأکید کرده است که مدیریت شهری تلاش می کند تا کمترین آسیب به باغستان وارد شود. به گفته شهردار قزوین؛ اگر این پروژه بخواهد نتیجه بخش باشد، باید پل امام رضا(ع) و بلوار ابوترابی به هم متصل شوند، در غیر این صورت نتیجه ای نخواهد داشت و سرمایه ها هدر می روند.
پل امام رضا (ع) ارتباطی به شورای عالی معماری و شهرسازی ندارد
رییس شورای اسلامی شهر قزوین، در مصاحبه با فروردین امروز در خصوص رای شورای عالی معماری و شهرسازی درمورد توقف ورود پل امام رضا (ع) به باغستان سنتی قزوین می گوید: «مصوبات شورای شهر در این خصوص بر مبنای طرح جامع حمل و نقل و ترافیک و طرح تفصیلی است و ارتباطی به شورای عالی معماری و شهرسازی ندارد، زیرا نمی تواند سایر طرح ها را رد کند.»
حکت الله داوودی از رایزنی و هماهنگی با شورای عالی معماری و شهرسازی برای تکمیل پروژه و اتصال آن به پل ابوترابی خبر داد. او می گوید: «این طرح از گذشته آغاز شده و طرح مستقلی از شورای عالی است. طرحی که به شهرداری ابلاغ می شود، بر مبنای طرح های بالادستی است و نمی توان به آن عمل نکرد.»
داوودی معتقد است؛ در برخی موارد، ممکن است توسعه تخریب هایی هم داشته باشد، اما اگر این کمربندی احداث نشود، ترافیک و آلودگی محیط زیست و مصرف بالای سوخت را در پی دارد. او می گوید: «کامیون ها مجبورند از دروازه رشت، خیابان اسدآبادی و خیابان میرزا کوچک خان تردد کنند که خود باعث آسیب های جدی برای شهر است.»
این عضو شورای شهر، توضیح می دهد: «نبود کمربندی در شهر باعث می شود، در ساعاتی از روز، هسته مرکزی شهر ترافیک شدیدی داشته باشد. پس باید کمربندی برای شهر ایجاد شود تا دسترسی مردم از شمال به جنوب و از غرب به شرق در کم ترین زمان و بدون توقف و ترافیک تامین و ترافیک هسته و مرکز شهر تخلیه شود.»
با ورود پل امام رضا(ع) به باغستان و دو نیم کردن بخش هایی از این محدوده، به نظر می رسد به ماهیت یکپارچه باغستان سنتی خدشه وارد شود، اما داوودی بر این باور است که خود باغداران بخش هایی از باغستان را نگهداری نکرده اند و با روندی که در پیش دارد، اگر شهرداری خود را از حفاظت باغستان کنار بکشد، بقیه نقاط آن نیز از بین می رود. داوودی خاطرنشان می کند: «در صورت ادامه طرح و اتصال آن به پل ابوترابی، درختان این محدوده از باغستان، با استفاده از شیوه های نوین، جابجا می شوند و هماهنگی هایی انجام شده تا درختان این محدوده لطمه نبینند.»
افتتاح فاز اول تقاطع غیر همسطح امام رضا (ع) تا ماه آینده
معاون فنی و عمرانی شهرداری قزوین به فروردین امروز می گوید: «فاز یک تقاطع غیر همسطح امام رضا (ع)، که در رینگ کمربندی جمهوری حرکت می کند، تا ماه آینده افتتاح می شود و فاز دوم این پروژه، که اتصال آن به پل ابوترابی است، تا زمان تعیین تکلیف، متوقف می ماند.»
محمد علمی با بیان این که مبلغ قرارداد پل امام رضا ۱۴۷ میلیارد تومان است و تمام مبالغ آن تاجایی که انجام شده، پرداخت شده است، می گوید: «طرح حاضر، پیش از ملی شدن باغستان سنتی قزوین دیده شده است. از طرفی رینگ ترافیکی شهر جزو مواردی است که به جهت تسریع درعبور و کاهش مصرف بنزین دیده شده و متاسفانه قزوین جزو شهرهایی است که کمربندی ندارد.»
رویکرد کالبدی به مسائل شهری منسوخ شده
سمیرا روشنایی، کارشناس ارشد شهرسازی، بر این باور است که رویکرد تک بعدی و صرفاً کالبدی به مسائل شهری نشأت گرفته از پارادایم شهرسازی مدرن است که چندین دهه از منسوخ شدن الگوهای آن می گذرد. او می گوید: «توجه صرف به حرکت سواره و آماده سازی تمام معابر شهر جهت تسهیل عبور و مرور سواره و سرعت بخشیدن به آن شهر را از رویکرد انسان محوری و پیاده مداری به رویکرد خودرو محوری سوق می دهد که شکست آن بارها و بارها در شهرهای مختلف جهان تجربه شده و سالهاست کنار گذاشته شده است.»
این متخصص شهرسازی می گوید: «در ارتباط با پل امام رضا(ع) نیز چندین انتقاد به عملکرد مدیریت شهری در اجرای این پل وارد است، از جمله اینکه پل مذکور در امتداد یک کمربندی و به عنوان طبقه دوم آن و نه صرفاً یک تقاطع غیرهم سطح، عمل می کند.»
روشنایی ادامه می دهد: «همچنین با درنظر گرفتن این نکته که سطح زیرین آن به پارکینگ اختصاص پیدا خواهد کرد، بنابراین نمی توان گفت که سطحی به خطوط عبورو مرور در این معبر، اضافه شده، بلکه تنها خط میانی معبر ارتفاع گرفته است. بنابراین از نظر حجم خودروهای قابل عبور به نسبت سطح معبر، افزایش ظرفیتی را در پی نخواهد داشت.»
او می گوید: «از جنبه افزایش سرعت حرکت، می توان گفت با توجه به کمربندی بودن مسیر، به خودی خود سرعت حرکت در آن، پیش تر نیز بالا بوده و با این پروژه نه تنها بر سرعت آن افزوده نشده، بلکه احداث پارکینگ در طبقه زیرین پل، بر افزایش مکث و توقف در مسیر و در نتیجه کاهش سرعت حرکت خواهد انجامید.»
این پروژه اگر چه مورد انتقاد جدی از سوی بسیاری از کارشناسان شهری و محیط زیستی قرار گرفته اما نمی توان انبوه هزینه های پرداخت شده تا این مرحله را نادیده گرفت. مهدی عبدالرزاقی و سعید دقیقی از دیگر اعضای شورای شهر قزوین بارها صراحتاً مخالفت خود را نسبت به این پروژه اعلام کرده اند، اما در ادامه معتقدند چاره ای جز ادامه راه وجود ندارد، چون اتلاف این حجم سرمایه، منطقی نیست.
هر چند مسعود نصرتی، شهردار پیشین، هدف از ایجاد کمربندی ها و ساخت ۴۴ تقاطع غیر هم سطح را حفظ کرامت شهروندان و ایجاد آرامش می دانست اما به نظر می رسد بلاتکلیفی پروژه هایی چون پل امام رضا (ع)، نه تنها آرامش ایجاد نکرده بلکه نگرانی های جامعه مدنی را افزایش داده است.
او همچنین تأکید کرده است که مدیریت شهری تلاش می کند تا کمترین آسیب به باغستان وارد شود. به گفته شهردار قزوین؛ اگر این پروژه بخواهد نتیجه بخش باشد، باید پل امام رضا(ع) و بلوار ابوترابی به هم متصل شوند، در غیر این صورت نتیجه ای نخواهد داشت و سرمایه ها هدر می روند.
پل امام رضا (ع) ارتباطی به شورای عالی معماری و شهرسازی ندارد
رییس شورای اسلامی شهر قزوین، در مصاحبه با فروردین امروز در خصوص رای شورای عالی معماری و شهرسازی درمورد توقف ورود پل امام رضا (ع) به باغستان سنتی قزوین می گوید: «مصوبات شورای شهر در این خصوص بر مبنای طرح جامع حمل و نقل و ترافیک و طرح تفصیلی است و ارتباطی به شورای عالی معماری و شهرسازی ندارد، زیرا نمی تواند سایر طرح ها را رد کند.»
حکت الله داوودی از رایزنی و هماهنگی با شورای عالی معماری و شهرسازی برای تکمیل پروژه و اتصال آن به پل ابوترابی خبر داد. او می گوید: «این طرح از گذشته آغاز شده و طرح مستقلی از شورای عالی است. طرحی که به شهرداری ابلاغ می شود، بر مبنای طرح های بالادستی است و نمی توان به آن عمل نکرد.»
داوودی معتقد است؛ در برخی موارد، ممکن است توسعه تخریب هایی هم داشته باشد، اما اگر این کمربندی احداث نشود، ترافیک و آلودگی محیط زیست و مصرف بالای سوخت را در پی دارد. او می گوید: «کامیون ها مجبورند از دروازه رشت، خیابان اسدآبادی و خیابان میرزا کوچک خان تردد کنند که خود باعث آسیب های جدی برای شهر است.»
این عضو شورای شهر، توضیح می دهد: «نبود کمربندی در شهر باعث می شود، در ساعاتی از روز، هسته مرکزی شهر ترافیک شدیدی داشته باشد. پس باید کمربندی برای شهر ایجاد شود تا دسترسی مردم از شمال به جنوب و از غرب به شرق در کم ترین زمان و بدون توقف و ترافیک تامین و ترافیک هسته و مرکز شهر تخلیه شود.»
با ورود پل امام رضا(ع) به باغستان و دو نیم کردن بخش هایی از این محدوده، به نظر می رسد به ماهیت یکپارچه باغستان سنتی خدشه وارد شود، اما داوودی بر این باور است که خود باغداران بخش هایی از باغستان را نگهداری نکرده اند و با روندی که در پیش دارد، اگر شهرداری خود را از حفاظت باغستان کنار بکشد، بقیه نقاط آن نیز از بین می رود. داوودی خاطرنشان می کند: «در صورت ادامه طرح و اتصال آن به پل ابوترابی، درختان این محدوده از باغستان، با استفاده از شیوه های نوین، جابجا می شوند و هماهنگی هایی انجام شده تا درختان این محدوده لطمه نبینند.»
افتتاح فاز اول تقاطع غیر همسطح امام رضا (ع) تا ماه آینده
معاون فنی و عمرانی شهرداری قزوین به فروردین امروز می گوید: «فاز یک تقاطع غیر همسطح امام رضا (ع)، که در رینگ کمربندی جمهوری حرکت می کند، تا ماه آینده افتتاح می شود و فاز دوم این پروژه، که اتصال آن به پل ابوترابی است، تا زمان تعیین تکلیف، متوقف می ماند.»
محمد علمی با بیان این که مبلغ قرارداد پل امام رضا ۱۴۷ میلیارد تومان است و تمام مبالغ آن تاجایی که انجام شده، پرداخت شده است، می گوید: «طرح حاضر، پیش از ملی شدن باغستان سنتی قزوین دیده شده است. از طرفی رینگ ترافیکی شهر جزو مواردی است که به جهت تسریع درعبور و کاهش مصرف بنزین دیده شده و متاسفانه قزوین جزو شهرهایی است که کمربندی ندارد.»
رویکرد کالبدی به مسائل شهری منسوخ شده
سمیرا روشنایی، کارشناس ارشد شهرسازی، بر این باور است که رویکرد تک بعدی و صرفاً کالبدی به مسائل شهری نشأت گرفته از پارادایم شهرسازی مدرن است که چندین دهه از منسوخ شدن الگوهای آن می گذرد. او می گوید: «توجه صرف به حرکت سواره و آماده سازی تمام معابر شهر جهت تسهیل عبور و مرور سواره و سرعت بخشیدن به آن شهر را از رویکرد انسان محوری و پیاده مداری به رویکرد خودرو محوری سوق می دهد که شکست آن بارها و بارها در شهرهای مختلف جهان تجربه شده و سالهاست کنار گذاشته شده است.»
این متخصص شهرسازی می گوید: «در ارتباط با پل امام رضا(ع) نیز چندین انتقاد به عملکرد مدیریت شهری در اجرای این پل وارد است، از جمله اینکه پل مذکور در امتداد یک کمربندی و به عنوان طبقه دوم آن و نه صرفاً یک تقاطع غیرهم سطح، عمل می کند.»
روشنایی ادامه می دهد: «همچنین با درنظر گرفتن این نکته که سطح زیرین آن به پارکینگ اختصاص پیدا خواهد کرد، بنابراین نمی توان گفت که سطحی به خطوط عبورو مرور در این معبر، اضافه شده، بلکه تنها خط میانی معبر ارتفاع گرفته است. بنابراین از نظر حجم خودروهای قابل عبور به نسبت سطح معبر، افزایش ظرفیتی را در پی نخواهد داشت.»
او می گوید: «از جنبه افزایش سرعت حرکت، می توان گفت با توجه به کمربندی بودن مسیر، به خودی خود سرعت حرکت در آن، پیش تر نیز بالا بوده و با این پروژه نه تنها بر سرعت آن افزوده نشده، بلکه احداث پارکینگ در طبقه زیرین پل، بر افزایش مکث و توقف در مسیر و در نتیجه کاهش سرعت حرکت خواهد انجامید.»
این پروژه اگر چه مورد انتقاد جدی از سوی بسیاری از کارشناسان شهری و محیط زیستی قرار گرفته اما نمی توان انبوه هزینه های پرداخت شده تا این مرحله را نادیده گرفت. مهدی عبدالرزاقی و سعید دقیقی از دیگر اعضای شورای شهر قزوین بارها صراحتاً مخالفت خود را نسبت به این پروژه اعلام کرده اند، اما در ادامه معتقدند چاره ای جز ادامه راه وجود ندارد، چون اتلاف این حجم سرمایه، منطقی نیست.
هر چند مسعود نصرتی، شهردار پیشین، هدف از ایجاد کمربندی ها و ساخت ۴۴ تقاطع غیر هم سطح را حفظ کرامت شهروندان و ایجاد آرامش می دانست اما به نظر می رسد بلاتکلیفی پروژه هایی چون پل امام رضا (ع)، نه تنها آرامش ایجاد نکرده بلکه نگرانی های جامعه مدنی را افزایش داده است.
ترنم زمانی
