سایه سنگین احتکار؛ روی ناخوشِ دلار

پس از دیدار استاندار قزوین با برخی از بازاریان، فروردین امروز برای بررسی قیمت برخی اقلام اساسی پس از افزایش قیمت دلار، به سراغ اصناف و بازاری های استان قزوین رفته است.
حبیب اله صادقی پور رییس اتحادیه میوه و سبزی فروشان قزوین در این باره به فروردین امروز می گوید: طی این مدت در بازار میوه افزایش قیمت داشتیم؛ اما این موضوع  اصلا به خاطر قیمت دلار نیست، بلکه به خاطر سرمازدگی و از بین رفتن محصولات باغی است؛ مثلا  موز که میوه وارداتی است قیمت آن در چند روز اخیر ۲ هزارتومان ارزان تر و زیر قیمت میوه های ایرانی بوده است. امسال خود قزوین تقریبا هیچ محصولی ندارد،صفر است. همه را سرما از بین برد.حتی گیلاس الموت هم نداریم و گیلاسی که در بازار هست از تبریز آمده است.
مهدی اسلامی، رییس اتحادیه نمایشگاه داران خودرو معتقد است که عامل اصلی این گرانی‌ها در بازار خودرو شرکت های خودروسازی هستند که با بالا بردن قیمت ها در سایت خود باعث سوءاستفاده افراد سودجو شدند. برای مثال پراید ۱۱۱ تا دو هفته قبل در بازار نزدیک به ۲۳ میلیون خرید و فروش می‌شد که الان به ۲۵ میلیون رسیده‌است.
او به فروردین امروز می‌گوید: مقصر اصلی بعد از خودروسازان،  احتکارکنندگانی هستند که ماشین می‌خرند و انبار می‌کنند. اشخاصی که احتکار می کنند باید شناسایی شوند، وقتی شماره گذاری خودروها مشخص است باید بررسی کنند ببینند خودروهایی که طی سه ماه اخیر ترخیص شده به دست چه کسانی رسیده و  کجا رفته است؟همین ماشین‌ها بیاید بیرون ما در بازار نه گرانی داریم نه تشنجی برای صنعت کشور هست.
هاشمیان، رییس اتحادیه خوار و بار هم به فروردین امروز می گوید که قیمت خوار و بار تقریبا تغییری نکرده؛ مثلا حبوبات که فصل آن است و چای خرما هیچ تغیری نداشته‌است. برخی اقلام مثل ادویه  که با ارز وارد می شود افزایش داشته، اما محصولات داخلی با همان قیمت قبل عرضه می‌شوند و باید همین طور باشد؛ قیمت قند و شکر هم نباید افزایش داشته‌باشد و اگر جایی افزایش پیدا کرده واقعی نیست؛ چون قبلا هم وارد شده و با همان قیمت ارز قبلی صورت گرفته، ولی برخی تجار احتکار می‌کنند و باعث افزایش قیمت می شوند.
آقاجانی، رییس اتحادیه مرغ و ماهی هم به فروردین امروز می‌گوید: فعلا قیمت مرغ بالا نرفته به دلیل اینکه مردم قدرت خرید ندارند؛ اما نهاده‌ها و داروهای دامی چرا، مثلا سویا که وارداتی است، حداقل دو برابر شده‌است.الان مرغ در سالن دامداری گرسنه است و نهاده‌ها هم قیمت شان بالا رفته و ماهم مجبوریم خرید کنیم. قیمت تخم مرغ هم به همین دلیل  بالا رفته است و با این تفاسیر فکر می‌کنم قیمت مرغ هم در ۱۵ روز آینده چیزی حدود ۱۰۰۰ تومان گران تر شود که البته مقطعی است و بازهم پایین خواهد آمد.
گرامی، رییس اتحادیه پوشاک هم از وضعیت نامناسب بازار پوشاک گلایه دارد و به فروردین امروز می‌گوید: بازار پوشاک که چند سالی است خیلی تعریف ندارد؛ اما با این افزایش‌های اخیر دیگر مردم به جنس ارزان روی آورده‌اند که دست فروش‌ها عرضه می‌کنند. نکته مهم این که تولید کنندگان داخلی به مردم ظلم می‌کنند، در حالی که که با دلار کار نمی‌کنند، قیمت‌ها را افزایش داده‌اند. قیمت اجناس ایرانی متاسفانه گران‌تر از اجناس خارجی است.
بحران اقتصادی
اما یک اقتصاددان معتقد است بخش عمده ای از مشکلات اقتصادی امروزِ ایران تابع سیاست‌های غلط داخلی است که اگر مهار نشود می‌تواند به بحران تبدیل شود.
فرشاد فصاحت، مدرس دانشگاه و کارشناس اقتصادی به فروردین امروز می‌گوید: بخش عمده‌ای از مشکلات اقتصادی امروزِ ایران تابع سیاست‌های غلط داخلی یا سکوت در برابر شوک‌های اقتصادی گذرا است که اگر مهار نشود، می‌تواند به بحران تبدیل شود.
او ادامه می‌دهد: در شرایط بحرانی، مردم معمولا دلار می‌خرند و در خانه‌ها ذخیره می‌کنند. این شرایط بحرانی می‌تواند ناشی از جنگ باشد یا به دلیل اعتراضات مردمی یا فشارهای بیرونی ایجاد شود. در چنین شرایطی تقاضا برای دلار افزایش می‌یابد؛ اما نمی‌توان پیش‌بینی کرد که دلار چقدر افزایش قیمت دارد.
  او معتقد است در حالت عادی به دلیل افزایش تقاضا برای دلار انتظار می‌‎رود که قیمت دلار  افزایش یابد؛ اما درحال‌حاضر، اعتراضات مردمی و خروج آمریکا از برجام، بر افزایش تقاضا برای دلار اثر تجمعی هم داشته‌است. 
این مدرس دانشگاه در پاسخ به  این سوال که آیا افزایش قیمت‌ها در بعضی کالاهای داخلی کاذب است، می‌گوید:  برخی از فروشندگان جنسی را که به قیمت قبل خریداری کرده‌اند، به بهانه افزایش قیمت ارز گران‌تر می‌فروشند که این کار خلاف است و باید آن کالا بر اساس همان قیمت گذشته به فروش برسد. در چند هفته اخیر دو خودروساز بزرگ کشور، اقدام به گران کردن برخی خودروهای تولیدی خود کرده‌اند. این در حالی است که رئیس شورای رقابت و رئیس سازمان حمایت از مصرف کنندگان و تولیدکنندگان اعلام کرده‌اند این دو نهاد هیچ گونه مجوزی برای افزایش قیمت خودروها صادر نکرده‌اند و این افزایش قیمت غیرقانونی است.
او به سیاست ارزی دولت اشاره می‌کند و می‌گوید: پس از اعلام دولت مبنی بر اینکه معاملات ارزی بالاتر از ۴۲۰۰ تومان جرم است، معاملات زیر زمینی بیشتر شد و همین مسئله نرخ دلار را به بالای ۷ هزار تومان برد. هرچند دولت خط قرمزی برای ارز تعیین کرده که خروج از آن قاچاق و جرم محسوب می شود، به هر حال این مسئله به طور طبیعی به معاملات قاچاق دامن زده است و در مقابل دست عده ای را باز گذاشته تا در بازار مانور بدهند.
فصاحت ادامه می‌دهد: از طرفی مردم نگران حفظ ارزش دارایی شان هستند. افرادی که  پس انداز کمی دارند، در نخستین فرصت به دنبال تبدیل این پس انداز به دارایی بوده و فرصت طلبان نیز متناسب با افزایش تقاضا، عرضه را کم کرده‌اند، یا قیمت‌ها را بالا برده تا افزایش قیمت سیر صعودی داشته باشد.
این اقتصاددان، درباره تاثیرگذاری کمپین‌های اجتماعی مثل نخریدن کالا می‌گوید: حربه‌های مشابه در سایر کشورهای دنیا نشان داده، تمرین این روش‌ها برای پیشبرد اهداف اجتماعی و ملی حرکتی ضروری و کم‌هزینه و پرمنفعت است؛ اما نکته مهم این است که این کمپین، ماهیت اعتراض نسبت به سردمداران اقتصادی و سیاسی دارد، ولی مافیای خودرو و  انحصارهای غذایی و… در عمل نشان داده‌اند که به منافع ملی و هم‌نوع توجهی نداشته و در این‌که با یک درصد گران شدن کالاها در شرایطی که درآمدها ثابت است، قدرت خرید مردم کاسته می‌شود، تردیدی نیست.
در این بین آنچه روشن است اینکه  افزایش دومینو وار قیمت‌ها که بی‌هیچ قاعده‌ای صورت می‌گیرد و در مقابلِ عدم چاره اندیشی دولتمردان و القای بی‌تفاوتی آن‌ها به سطوح پایینِ جامعه و همچنین افزایش بیش از پیش شکاف و اختلاف طبقاتی، سبب می‌شود تا «زنجیره اتحاد» بین مردم که مبدا قوام و پایداری هر ملت است کم کم گسسته شود و بی‌اعتمادی بر آن خیمه بیاندازد. جامعه بی‌اعتماد دیر باور است وکم کم حتی به تغییرات مثبت واکنش نشان نمی‌دهد.

حدیث حیدری