آنگونه که پیداست، پارکهای علم و فناوری به عنوان یکی از نهادهای اجتماعی موثر در امر توسعه فناوری و به تبع آن، توسعه اقتصاد دانش بنیان و اشتغالزایی تخصصی مورد توجه است؛ از این رو در اساسنامه آن به تجاری سازی، کمک به جذب دانش فنی و سرمایههای خارجی و ایجاد فضای مناسب فعالیت علمی و مهندسی برای جذب دانشمندان و متخصصان داخل و خارج از کشور و ایجاد بستر مناسب برای فعالیت اعضا و تشویق و کمک به پژوهشگران اشاره شدهاست. اما گروهی از شرکتهای دانش بنیان و هستههای فناور مستقر در پارک علم و فناوری، دیدگاه متفاوتی دارند.
بیکاری ۱۵ نفر
بهروزکمالی، مدیرعامل شرکت دانش بنیان پردیس که بیش از ۸ سال و از ابتدای فعالیت این پارک در آن حضور داشته و تجربه کار با مدیران متعدد را دارد، به «فروردین امروز » می گوید: «تمامی تمرکز و بودجه این مرکز، صرف ساخت و ساز شده، به طوریکه این مکان تنها به یک ملک تجاری تبدیل شده که مستاجران آن صرفاً موظف به پرداخت اجاره بهای آن هستند».
او ادامه می دهد: «چنانچه واحدی فناور به هر دلیلی موفق به پرداخت اجاره بهای خود نشود، تمامی تلاش آن مجموعه در راستای ورشکستگی او و در نهایت اخراج او گسیل میشود تا با فردی که توانایی پرداخت اجاره بها را داشته باشد، جایگزین گردد.»
کمالی میافزاید: «در ۲۸ اسفند سال گذشته، آزمایشگاه گیاهی من به دلیل بدهی و البته برخلاف کلیه قوانین مالک و مستاجری، به دستور مدیریت فعلی قفل آن تعویض شد و تا بعد از تعطیلات طولانی مدت عید، باز نشد! درحال حاضر دو پروژه ۱۰۴ و ۱۵۳ میلیون تومانی تحویل نهال را از دست داده ام و موفق به انجام تعهداتم نشده ام. ضمن اینکه خسارت نسبتا سنگینی به شرکت وارد شد و بسیاری از نهالهای زیر کشت مان، خشکیده شد و از بین رفت که همین امر باعث ورود به مرز ورشکستگی و بیکار شدن ۱۵ نفر از ۱۷ پرسنل این مجموعه شد».
آنگونه که او میگوید در حال حاضر مشغول جمع آوری وسایل و تحویل اتاقهای مورد اجاره و خروج از این پارک است و هرگز به این مکان باز نخواهد گشت.
قربانی اختلاف دو مدیر دولتی
محسن حاتمی، داروساز و مالک شرکت یاس پردیس دارو است.
آنطور که میگوید ایده ساخت داروهایی که فناوری آن تنها در اختیار ۳ کشور از جمله آمریکا، اسراییل و چین است، را در این پارک آغاز کردهاست. او نیز پس از صدها میلیون تومان وام و سرمایه گذاری برای ساخت و تجهیز سولهای ۵۴۰ متری در این پارک، پس از گذشت ۴ سال، هنوز موفق به تولید تمام و کمال محصولش نشدهاست.
این داروساز به «فروردین امروز» می گوید: «شرکت حتی بدون ذره ای بدهی به این پارک، آزمایشگاهش در آستانه عید بدون هیچ حکم قانونی پلمب و خارج از تمامی قوانین و مقررات مالک و مستاجری قفل آن تعویض شد!».
او می افزاید: «من قربانی همکاری نکردن ریاست فعلی پارک با دانشگاه علوم پزشکی شدهام. ایشان تمامی مصوبات مدیر قبلی را نادیده گرفتند و با تن ندادن به تعهدات کتبی، مرا ناگزیر به ساخت و تکمیل کارخانهام با هزینه شخصی کردند و در نهایت با نبستن قرارداد اجاره، قصد تصرف این کارخانه به نفع پارک را دارند.»
خروج محصولات ممنوع
علی گمرکچی، مالک شرکت دانش بنیان کیمیا پِژوهش ماهان و مخترع نخستین شامپوی خوراکی در جهان است. او به «فروردین امروز» میگوید: «با توجه به اینکه مدیریت پارک قول ساخت سولهای بهداشتی به این شرکت را داده بود، متاسفانه به تعهدات خود عمل نکرد و با اجاره دادن یک سوله که درگذشته از آن به عنوان یک انباری بزرگ استفاده میشد و فاقد هرگونه استانداردی برای تولید محصولات بهداشتی بود، اکتفا کرد».
او ادامه میدهد: «ما نیز به ناچار با هزینه شخصی و صرف هزینه ای بالغ بر ۳۰ تا ۴۰ میلیون تومان، اقدام به بازسازی و بهداشتی کردن این سوله در طی ۶ ماه کردیم. جالب اینکه چک اجاره بهای این ۶ ماه زمان صرف شده از ما دریافت شد و پارک هیچ هزینه ای در ازای بهداشتی کردن آن سوله، متقبل نشد و در نهایت به دلیل پایان سرمایه، چکهای اجاره بهای همان سوله از سوی همان مدیریت برگشت زده و اقدامات حقوقی علیه شرکت بنده در حال انجام است».
اما باوجود همه مشکلات، اوموفق به تجاری سازی محصولاتش شد و در هنگام فروش اولین محموله خود، نگهبانی این مرکز به دستور مدیریت، مانع خروج محصولات فروش رفته شد!
ورشکسته نامیدن نخبگان
سیاوش خطیبی، مدیرعامل جوان یک شرکت دانش بنیان در حوزه آب است که با چندین پروژه بزرگ در این حوزه رزومه دارد.
او خود را صاحب دانش فنی برای حل مشکل تصفیه خانه شریفیه میداند و به «فروردین امروز» میگوید: «طبق تعامل و پیگیری از سوی دکتر برومند، معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم، احتمال شروع همکاری بین شرکت من با تصفیه خانه یادشده در صورت ارایه طرح علمیام وجود داشت. متاسفانه مدیریت پارک مانع رساندن طرح به دست ایشان شد و به ورشکستگی متهم شدم».
نبود امکانات متناسب با کسب و کار
نخبه دیگری به نام علی سروش دانش آموخته هوافضاست و چندسالی است از دانشگاه صنعت شریف به این مکان نقل مکان کردهاست.
او در طی دو سال گذشته، پای ۴۰ هزار دانش آموز را برای بازدید از فضای آزمایشی علمیای که برای سنین متناسب با آنان ساخته، به این پارک باز کردهاست.
او نیز با ناامیدی از مدیریت پارک سخن می گوید: «بسیاری ازافراد به این سوله میآیند و در دمای بالای ۴۰ درجه تابستان بدون امکانات گرمازده و در دمای زیر ۱۰ درجه زمستان نیز دچار سرماخوردگی می شوند. این وظیفه پارک است که وقتی این سوله را کرایه میدهد و برای گرفتن اجاره آن در تاریخ مقرر پافشاری می کند، حداقل وسایل سرمایشی و گرمایشیاش را نیز تهیه کند».
حکم جلب؛ عاقبت نخبگی
بیگدلی، یکی دیگر از نخبگان پارک علم و فناوری هم که در گذشته استخراج طلا از اشیائ دور ریز قطعات الکترونیکی را در پارک انجام میداد به «فروردین امروز» میگوید: «پس از ناتوانی در پرداخت اجاره بها، تمامی اموالم توسط این مدیریت مصادره و چکهایم به اجرا گذاشته شد و به من گفته شد: «حکم جلب شما صادر شده است».
ناامیدسازی کارآفرینان
سیامک سررشته داری، یکی دیگر از نخبگان این پارک در حیطه مهندسی آی تی است و صاحب ۸ محصول ثبت شده دانش بنیان است. او معتقد است: «پارک هیچ ارزشی برای دستاوردهای ما قائل نیست».
هوچیگری به دلیل بدهی
اما مدیریت پارک معتقد است که این کارآفرینان بدهیهای کلان دارند و برای رهایی از مشکل، مدیریت را زیر سئوال میبرند.
یوسف گرجی مهلبانی، رئیس پارک علم و فناوری استان قزوین به «فروردین امروز» در پاسخ به این انتقادات میگوید: همه این افرادی که اعتراض میکنند، بیش از ۵۰ میلیون تومان به پارک بدهی دارند؛ در واقع شرکتهای ورشکسته هستند که دیگر قادر به ادامه کار نیستند.
او ادامه میدهد: مدیریت پارک، پنج سال به این افراد فرصت دادهاست؛ اما در حال حاضر که مهلتشان به پایان رسیدهاست، هوچیگری میکنند. این افراد اگر نخبه هستند نباید با این همه بدهی چنین رفتارهایی داشتهباشند.
البته فروردین امروز تلاش کرد که رئیس پارک علم و فناوری به دیگر انتقادات پاسخ دهد؛ اما او تمایلی برای ادامه گفت وگو نشان نداد.
وضعیت آن چنان شده که این افراد پس از طرح شکایت به استانداری قزوین و ارسال نامه به وزارت علوم و تحقیقات، شکایت خود را به کمیسیون اصل نود بردند؛ حتی سیده حمیده زرآبادی، نماینده مردم قزوین در صحن علنی مجلس با تذکری به وزیر علوم گفت: «چند نفر از نخبگان و دانشمندان فعال در پارک علم و فناوری قزوین به دلیل اینکه سدی در مقابل نخبگان شده، به خارج کشور مهاجرت کردند».
البته این کارآفرینان در قزوین معتقدند که پارکهای علم و فناوری در استانهای همجوار از نخبگان خود حمایت می کنند و آنها کمتر با بروکراسی اداری دست به گریبان هستند. آنگونه که این نخبگان میگویند درحال حاضر تمامی شرکتهای معترض با تهدید شدید، قطع اینترنت، قطع برخی خدمات و با ممانعت خروج محصولات فروخته شده به دلیل بدهی اجاره مواجه اند؛ درواقع درحال سوق داده شدن عمدی به ورشکستگی هستند، آن هم در روزهای تحریمی و جنگ اقتصادی که کشور بیش از پیش به شرکتهای دانش بنیان نیاز دارد.
بیکاری ۱۵ نفر
بهروزکمالی، مدیرعامل شرکت دانش بنیان پردیس که بیش از ۸ سال و از ابتدای فعالیت این پارک در آن حضور داشته و تجربه کار با مدیران متعدد را دارد، به «فروردین امروز » می گوید: «تمامی تمرکز و بودجه این مرکز، صرف ساخت و ساز شده، به طوریکه این مکان تنها به یک ملک تجاری تبدیل شده که مستاجران آن صرفاً موظف به پرداخت اجاره بهای آن هستند».
او ادامه می دهد: «چنانچه واحدی فناور به هر دلیلی موفق به پرداخت اجاره بهای خود نشود، تمامی تلاش آن مجموعه در راستای ورشکستگی او و در نهایت اخراج او گسیل میشود تا با فردی که توانایی پرداخت اجاره بها را داشته باشد، جایگزین گردد.»
کمالی میافزاید: «در ۲۸ اسفند سال گذشته، آزمایشگاه گیاهی من به دلیل بدهی و البته برخلاف کلیه قوانین مالک و مستاجری، به دستور مدیریت فعلی قفل آن تعویض شد و تا بعد از تعطیلات طولانی مدت عید، باز نشد! درحال حاضر دو پروژه ۱۰۴ و ۱۵۳ میلیون تومانی تحویل نهال را از دست داده ام و موفق به انجام تعهداتم نشده ام. ضمن اینکه خسارت نسبتا سنگینی به شرکت وارد شد و بسیاری از نهالهای زیر کشت مان، خشکیده شد و از بین رفت که همین امر باعث ورود به مرز ورشکستگی و بیکار شدن ۱۵ نفر از ۱۷ پرسنل این مجموعه شد».
آنگونه که او میگوید در حال حاضر مشغول جمع آوری وسایل و تحویل اتاقهای مورد اجاره و خروج از این پارک است و هرگز به این مکان باز نخواهد گشت.
قربانی اختلاف دو مدیر دولتی
محسن حاتمی، داروساز و مالک شرکت یاس پردیس دارو است.
آنطور که میگوید ایده ساخت داروهایی که فناوری آن تنها در اختیار ۳ کشور از جمله آمریکا، اسراییل و چین است، را در این پارک آغاز کردهاست. او نیز پس از صدها میلیون تومان وام و سرمایه گذاری برای ساخت و تجهیز سولهای ۵۴۰ متری در این پارک، پس از گذشت ۴ سال، هنوز موفق به تولید تمام و کمال محصولش نشدهاست.
این داروساز به «فروردین امروز» می گوید: «شرکت حتی بدون ذره ای بدهی به این پارک، آزمایشگاهش در آستانه عید بدون هیچ حکم قانونی پلمب و خارج از تمامی قوانین و مقررات مالک و مستاجری قفل آن تعویض شد!».
او می افزاید: «من قربانی همکاری نکردن ریاست فعلی پارک با دانشگاه علوم پزشکی شدهام. ایشان تمامی مصوبات مدیر قبلی را نادیده گرفتند و با تن ندادن به تعهدات کتبی، مرا ناگزیر به ساخت و تکمیل کارخانهام با هزینه شخصی کردند و در نهایت با نبستن قرارداد اجاره، قصد تصرف این کارخانه به نفع پارک را دارند.»
خروج محصولات ممنوع
علی گمرکچی، مالک شرکت دانش بنیان کیمیا پِژوهش ماهان و مخترع نخستین شامپوی خوراکی در جهان است. او به «فروردین امروز» میگوید: «با توجه به اینکه مدیریت پارک قول ساخت سولهای بهداشتی به این شرکت را داده بود، متاسفانه به تعهدات خود عمل نکرد و با اجاره دادن یک سوله که درگذشته از آن به عنوان یک انباری بزرگ استفاده میشد و فاقد هرگونه استانداردی برای تولید محصولات بهداشتی بود، اکتفا کرد».
او ادامه میدهد: «ما نیز به ناچار با هزینه شخصی و صرف هزینه ای بالغ بر ۳۰ تا ۴۰ میلیون تومان، اقدام به بازسازی و بهداشتی کردن این سوله در طی ۶ ماه کردیم. جالب اینکه چک اجاره بهای این ۶ ماه زمان صرف شده از ما دریافت شد و پارک هیچ هزینه ای در ازای بهداشتی کردن آن سوله، متقبل نشد و در نهایت به دلیل پایان سرمایه، چکهای اجاره بهای همان سوله از سوی همان مدیریت برگشت زده و اقدامات حقوقی علیه شرکت بنده در حال انجام است».
اما باوجود همه مشکلات، اوموفق به تجاری سازی محصولاتش شد و در هنگام فروش اولین محموله خود، نگهبانی این مرکز به دستور مدیریت، مانع خروج محصولات فروش رفته شد!
ورشکسته نامیدن نخبگان
سیاوش خطیبی، مدیرعامل جوان یک شرکت دانش بنیان در حوزه آب است که با چندین پروژه بزرگ در این حوزه رزومه دارد.
او خود را صاحب دانش فنی برای حل مشکل تصفیه خانه شریفیه میداند و به «فروردین امروز» میگوید: «طبق تعامل و پیگیری از سوی دکتر برومند، معاون پژوهش و فناوری وزارت علوم، احتمال شروع همکاری بین شرکت من با تصفیه خانه یادشده در صورت ارایه طرح علمیام وجود داشت. متاسفانه مدیریت پارک مانع رساندن طرح به دست ایشان شد و به ورشکستگی متهم شدم».
نبود امکانات متناسب با کسب و کار
نخبه دیگری به نام علی سروش دانش آموخته هوافضاست و چندسالی است از دانشگاه صنعت شریف به این مکان نقل مکان کردهاست.
او در طی دو سال گذشته، پای ۴۰ هزار دانش آموز را برای بازدید از فضای آزمایشی علمیای که برای سنین متناسب با آنان ساخته، به این پارک باز کردهاست.
او نیز با ناامیدی از مدیریت پارک سخن می گوید: «بسیاری ازافراد به این سوله میآیند و در دمای بالای ۴۰ درجه تابستان بدون امکانات گرمازده و در دمای زیر ۱۰ درجه زمستان نیز دچار سرماخوردگی می شوند. این وظیفه پارک است که وقتی این سوله را کرایه میدهد و برای گرفتن اجاره آن در تاریخ مقرر پافشاری می کند، حداقل وسایل سرمایشی و گرمایشیاش را نیز تهیه کند».
حکم جلب؛ عاقبت نخبگی
بیگدلی، یکی دیگر از نخبگان پارک علم و فناوری هم که در گذشته استخراج طلا از اشیائ دور ریز قطعات الکترونیکی را در پارک انجام میداد به «فروردین امروز» میگوید: «پس از ناتوانی در پرداخت اجاره بها، تمامی اموالم توسط این مدیریت مصادره و چکهایم به اجرا گذاشته شد و به من گفته شد: «حکم جلب شما صادر شده است».
ناامیدسازی کارآفرینان
سیامک سررشته داری، یکی دیگر از نخبگان این پارک در حیطه مهندسی آی تی است و صاحب ۸ محصول ثبت شده دانش بنیان است. او معتقد است: «پارک هیچ ارزشی برای دستاوردهای ما قائل نیست».
هوچیگری به دلیل بدهی
اما مدیریت پارک معتقد است که این کارآفرینان بدهیهای کلان دارند و برای رهایی از مشکل، مدیریت را زیر سئوال میبرند.
یوسف گرجی مهلبانی، رئیس پارک علم و فناوری استان قزوین به «فروردین امروز» در پاسخ به این انتقادات میگوید: همه این افرادی که اعتراض میکنند، بیش از ۵۰ میلیون تومان به پارک بدهی دارند؛ در واقع شرکتهای ورشکسته هستند که دیگر قادر به ادامه کار نیستند.
او ادامه میدهد: مدیریت پارک، پنج سال به این افراد فرصت دادهاست؛ اما در حال حاضر که مهلتشان به پایان رسیدهاست، هوچیگری میکنند. این افراد اگر نخبه هستند نباید با این همه بدهی چنین رفتارهایی داشتهباشند.
البته فروردین امروز تلاش کرد که رئیس پارک علم و فناوری به دیگر انتقادات پاسخ دهد؛ اما او تمایلی برای ادامه گفت وگو نشان نداد.
وضعیت آن چنان شده که این افراد پس از طرح شکایت به استانداری قزوین و ارسال نامه به وزارت علوم و تحقیقات، شکایت خود را به کمیسیون اصل نود بردند؛ حتی سیده حمیده زرآبادی، نماینده مردم قزوین در صحن علنی مجلس با تذکری به وزیر علوم گفت: «چند نفر از نخبگان و دانشمندان فعال در پارک علم و فناوری قزوین به دلیل اینکه سدی در مقابل نخبگان شده، به خارج کشور مهاجرت کردند».
البته این کارآفرینان در قزوین معتقدند که پارکهای علم و فناوری در استانهای همجوار از نخبگان خود حمایت می کنند و آنها کمتر با بروکراسی اداری دست به گریبان هستند. آنگونه که این نخبگان میگویند درحال حاضر تمامی شرکتهای معترض با تهدید شدید، قطع اینترنت، قطع برخی خدمات و با ممانعت خروج محصولات فروخته شده به دلیل بدهی اجاره مواجه اند؛ درواقع درحال سوق داده شدن عمدی به ورشکستگی هستند، آن هم در روزهای تحریمی و جنگ اقتصادی که کشور بیش از پیش به شرکتهای دانش بنیان نیاز دارد.