زمانی که مردم بیشتر اوقات خود را به دلیل شیوع ویروس کرونا در منزل سپری میکردند، تفرجگاهی مجازی بسیار موثر بود و میتوانست علاوه بر تسکین آلام جامعه در اوج بحران و همچنین ترویج پروتکلهای بهداشتی به سلامت روان جامعه کمک کند.
در همین دوران و پس از آن شاهد شکلگیری برخی از پویانماییها با عناوین متعدد بودیم که در کنار جذب مخاطب، اثرات منفی نیز از خود برجای گذاشتند که ما در این مجمل قصد تشریح آثار مخرب این سبک از فعالیت مجازی را نداریم.
پس از آن در اوایل دولت سیزدهم رفته رفته عرصه اینفلوئنسر و بلاگری در فضای مجازی قزوین از دایره فعالان عرصه نمایشی خارج شد و به سایر صنوف کشیده شد، تا جایی که انواع آرایشگران زن، مدلینگها، فعالان عرصه لوازم آرایشی و بهداشتی و شخصیتهای جدید نیز پا به عرصه گذاشتند، تا جایی که یکی از آرایشگران زن قزوینی به انجام مصاحبههای حضوری با همصنفیهای خود اقدام میکرد، کاری که قبلا توسط گزارشگران تلویزیونی دیده میشد!
هم اکنون بیش از پنجاه صفحه با عنوان بلاگرهای قزوینی در شبکه اجتماعی اینستاگرام فعالیت دارند که ۹۰درصد آنها را زنان به خود اختصاص دادهاند، بیشتر آنها در کنار فعالیت روزانه و جذب مخاطب به تبلیغ و درآمدزایی اقدام کرده و از همه بدتر خود را رسانه معرفی میکنند.
برخی از آنها به واسطه ارتباطات بیشتر پا را از فضای مجازی فراتر گذاشته و در مراسمهای متعدد دستگاههای اجرایی استان قزوین اجرای هنری دارند.
مدیران وقت رسانه هرگز نتوانستند به ساماندهی بلاگرهای قزوین اقدام کنند، با این حال آنها بیضابطه همه جا حضور دارند و من و شما در کنار خانواده تحت تأثیر القائات رسانهای این افراد قرار داریم، حتی گاهی اوقات از آنها تجلیل میشود که نمونه بارز آن را باید در دوره محمدمهدی اعلایی استاندار قزوین در دولت سیزدهم مشاهده کرد.
میهمانهای ناخوانده خیلی زود توانستند پایگاه خود را در فضای رسانهای استان قزوین تثبیت کنند، با کپی کردن سرخط خبر از رسانههای معتبر و رسمی و چند گزارش مردمی، نظر مخاطبان را به خود جلب کردند، چراکه خوانش خبر در یک استوری اینستاگرام به مراتب راحتتر از مراجعه به صفحه رسمی یک خبرگزاری یا پایگاه خبری بود.
امروز باید از خودمان بپرسیم که آیا میتوان بلاگرها را به عنوان یک رسانه قبول کرد یا خیر؟ آیا میتوان همان قوانینی را که برای خبرنگاران و روزنامه نگاران در قانون مطبوعات لحاظ شده است را برای این افراد نیز الزامی کرد؟ پاسخ منفی است، چراکه رصد فعالیت بلاگرها نشان داده که چارچوب خاصی برای این دسته از فعالان فضای مجازی وجود ندارد و در عوض این افراد کماکان بدون تایید صلاحیت به کار رسانهای مشغول هستند.
در حالی که بلاگرهای اخلاقمدار به طور مثبت به مخاطبان خود کمک میکنند که علاوه بر انرژی مثبت نقش خود را در موازین شرعی و قانونی جمهوری اسلامی تثبیت کنند، از سوی دیگر بلاگرهای هنجارشکن تمایل دارند منافع شخصی را بر منافع جمع اولویت دهند.
یکی از بلاگرها به آموزش الفاظ مبتذل قزوینی اقدام میکرد، موضوعی طنز که برای بومیان و ساکنان قزوین مایه تعجب شد، بدتر از همه برای چند کیلومتر دورتر و در استانهای همجوار نمادی از قزوین نشان داده میشود که جز تبلیغ منفی برای فرهنگ عمومی استان، آثار دیگری به دنبال ندارد.
پرسش اساسی این است که آیا بلاگرها میتوانند در قالب رسانه فعالیت کنند؟ پاسخ مثبت است، اما متاسفانه نقش خانه مطبوعات در این میان بسیار ضعیف بوده و نتوانسته به مطالبهگری و دفاع از حقوق رسانههای معتبر در برابر بلاگرها اقدام کند.
به طور معمول اگر قرار است که فردی کار رسانهای انجام دهد، باید در سامانه جامع رسانههای کشور عضویت داشته باشد و در غیر اینصورت هرگونه فعالیت در عرصه اطلاعرسانی و خبر غیرمجاز بوده و اثرات و پیامدهای منفی به دنبال دارد.
گزارشهای متعددی از بلاگرهای قزوینی وجود دارد که این افراد دانسته یا ندانسته درحال استحاله فرهنگی و تغییر سبک زندگی هستند، پوشش آنها به گونهای است که شاید با واقعیت متفاوت باشد، اما به هرحال آنها شیوهای از یک زندگی را در چشم بیننده به نمایش میگذارند که از نظر روانشناسی میتواند در درازمدت موجب افسردگی و اضطراب مخاطبان شده و سلامت و امنیت روانی جامعه را مختل سازد.
بلاگرهای قزوینی به طور معمول رفتارهای ریاکارانهای از خود نشان میدهند، به طور مثال هر اندازه که یک رسانه معتبر و رسمی نسبت به انتشار مطالب خود پاسخگو است، بلاگر مسئولیتی در قبال اظهارات خود ندارد، به عنوان نمونه چندی پیش یکی از بلاگرهای قزوین در مورد راهکارهای جذب گردشگری در استان قزوین گفته بود، اما این که این اظهارات تا چه اندازه کارشناسی است، هرگز مورد تحقیق و پیگیری قرار نگرفت، با این حال تاثیر آن در ذهن و افکار عمومی مدیران و مردم باقی ماند.
با توجه به سیاستهای دولت چهاردهم و تلاش برای برداشتن فیلترینگ شبکه اجتماعی اینستاگرام، به طور قطع با افزایش چشمگیر بلاگرها در فضای مجازی روبهرو خواهیم شد و الان فرصت مناسبی است که با همکاری دستگاههای متولی به ساماندهی این افراد مبادرت کرد.
در فضای رسانهای کشور، وجود الگوی مطلوب حکمرانی دیجیتال بسیار حائز اهمیت بوده و باید متناسب با ارزشها و اهداف نظام اسلامی مورد توجه قرار گیرد، این مهم در شرایط حضور قدرتمند بلاگرها در شبکه اجتماعی اینستاگرام بیش از پیش اهمیت دارد.