از سوی دیگر ردصلاحیت شده‌های نمایندگان ادواری مجلس مثل پزشکیان گفته‌اند که به ردصلاحیت خود اعتراض نخواهند کرد، اما به نظر می‌رسد افرادی مثل رجب رحمانی نماینده شش دوره مجلس برای تایید صلاحیت خود از پای نخواهند نشست و بالاخره مثل دوره‌های قبل صلاحیت خود را می‌گیرند.
خبرهای جسته و گریخته‌ای که به گوش می‌رسد احزابی مثل کارگزاران سازندگی، مردم‌سالاری و شخصیت‌هایی مثل روحانی و افراد ذی‌نفوذ دیگر در تهران در حال چانه‌زنی برای تایید صلاحیت ردشدگان با مقامات بالا هستند و اعتقاد دارند به هر قیمت ممکن باید حداقل تعدادی از آن‌ها به صحنه انتخابات برگردند تا آن مشارکت حداقلی هم صورت بگیرد، اما تازه به دوران رسیده‌هایی هم هستند که در زیر عبای برخی از علما جا خوش کرده‌اند و آن‌ها را جلو فرستاده‌اند تا بلکه تایید صلاحیت شوند و سری در سرها در بیاورند.
در این میان اما این تنها منتقدان نظام نیستند که از ردصلاحیت‌ها شکوه و شکایت می‌کنند، بلکه بسیاری از اصولگرایان به‌خصوص اصولگرایان عدالت‌خواه هم آشکارا از وضع موجود می‌نالند و معتقدند نمایندگانی هستند که تایید صلاحیت شده‌اند که در طول همین دوره حاضر از رانت استفاده کرده‌اند و فرصت‌طلبانه عمل نموده‌اند.
«هفته‌نامه نسیم قزوین» نزدیک به طیف اصولگرایان در مطلبی با تیتر «مشارکت حداکثری با دعوت حداقلی ممکن نیست» نوشت: «چندسالی است که برخی بی‌عرضه‌های سیاسی در میدان‌های رقابت انتخاباتی با نگاه حذفی که به برخی رقیبان دارند، می‌خواهند قهرمان بلامنازع همه صحنه‌ها باشند».
این نشریه اضافه می‌کند: «شایسته نیست برخی افراد با شعار انقلابی‌گری و ظاهری متدین در جلسات چندنفره هیات‌های اجرایی و نظارتی بنشینند و با رای خود جمع کثیری از مردم را از انتخاب کردن و انتخاب شدن حذف و محروم کنند».
یک اصولگرای دیگر در فضای مجازی نوشت: «آقا فرمودند که نمایندگان در انتصابات دخالت نکنند. لطفا اعضای محترم هیات‌های اجرایی پاسخ دهند که صلاحیت نمایندگانی که دخالت نجومی داشتند چطور تایید شده است؟».
یا آن دیگری نوشت: «در تایید یا ردصلاحیت برخی از کاندیداهای نمایندگی مردم در مجلس شورای اسلامی هر چه هست به صداقت و امانت‌داری توسط هیات محترم اجرایی شاید به گونه‌ای لحاظ نشده باشد؛ وگرنه چطور میشه فردی با استفاده از رانت و جایگاه برای همسر خودش پست مدیرعاملی در یکی از هلدینگ‌های بزرگ کشور را در نظر بگیره و بعد هم تایید صلاحیت بشه! اگه سوءاستفاده از جایگاه شغلی بده برای همه بده».
در این میان برخی اصولگرایان هم به برخی دیگر از نمایندگان استان می‌تازند و نگران تایید صلاحیت شدن آن‌ها از سوی هیات نظارت مرکزی هستند.
«حسن عابدینی» دبیر استانی خبرگزاری مهر هم خطاب به یکی از نمایندگان قزوین نوشت: «اینکه در قزوین چندین دوره ردصلاحیت میشی و تشریف می‌بری تهران تایید می‌گیری در خیلی از مسائل میشه جست‌وجو کرد. وقتی تمام بلیط‌هات رو خودت می‌سوزانی و دیگه ماهیتت لو رفته، مجبوری بری تهران و از رابطه‌هات استفاده کنی. اما کثیف همیشه کثیفه حتی اگه با لابی تایید بشه».
انتقاد از عمکرد هیات‌های اجرایی به جایی رسیده است که دبیر یک حزب اصولگرای استان هم، زبان به شکوه و شکایت از عمکرد هیات‌های اجرایی گشوده و سخنان رهبران دینی را در تایید حرف‌های خود به هیات‌های اجرایی گوشزد کرده است.
اما در جبهه اصلاح‌طلبان و نزدیکان به آن‌ها هم برخی از عمکرد هیات‌های اجرایی اظهار ناراحتی کرده‌اند و آن را تحمیل یک اقلیت به رای اکثریت دانسته‌اند.
«هفته‌نامه تابان» نزدیک به اصلاح‌طلبان در گزارشی از ردصلاحیت‌ها و دعواهای درون‌گروهی اصولگرایان برای خالص‌سازی انتخابات نوشت: «این اقدام علی‌رغم خوشبینی عده‌ای از فعالان سیاسی که معتقد بودند برای افزایش مشارکت عمومی احتمالا هیات‌های اجرایی با سعه صدر بیشتری نسبت به صلاحیت داوطلبان انتخابات مجلس شورای اسلامی برخورد خواهد کرد اما با اعلام نتایج اولیه بررسی صلاحیت هیات‌های اجرایی، مشخص شد که درب بر همان پاشنه قبل می‌چرخد».
این‌ها تنها انتقادهایی نبود که به هیات‌های اجرایی و فرمانداری‌ها می‌شد؛ بلکه برخی عدم اعلام اسامی هیات‌های اجرایی و پنهان نگه‌داشتن نام آن‌ها را یک نوع روال غیررایج عنوان کردند که احتمالا اعضای هیات‌های اجرایی برخلاف نص صریح قانون که باید از همه جناح‌ها انتخاب شوند، از سوی یک جناح سیاسی چینش شده‌اند که جناح‌های درون اصولگرایان از همدیگر انتقاد می‌کنند و به برخی تایید یا رد صلاحیت‌ها اعتراض دارند.
در کنار همه این‌ها می‌توان خوشبینانه هم به فرآیند ردصلاحیت‌ها نگاه کرد و نوشت: تمام این شیوه‌ها، رد و تایید صلاحیتشدگان را شاید بتوان برای گرم‌کردن فضای سرد انتخابات تعبیر کرد و اگر نه هم بسیاری از تاییدشده‌ها و هم برخی از ردصلاحیت‌شدگان از درون یک طیف هستند که چون خوب نظر کنند پر خویش در آن خواهند دید.
حامد فتوحی، دبیر ستاد انتخابات استان قزوین در گفت‌وگو با فروردین‌امروز:
خالص‌سازی در زیرساخت انتخابات وجود ندارد
با اعلام بررسی صلاحیت کاندیداها در فرآیند برگزاری انتخابات مجلس، برای بررسی چگونگی تایید و ردصلاحیت کاندیداها به سراغ «حامد فتوحی» دبیر ستاد انتخابات استان رفتیم تا به سوالاتمان پاسخ دهد. فتوحی با تشریح روند بررسی صلاحیت‌ها، امکان برگشت رد صلاحیتشدگان در مرحله بعدی را محتمل دانست و گفت: خالص‌سازی در زیرساخت انتخابات وجود ندارد.
روند رد یا تایید صلاحیت‌ها در هیات اجرایی استان چگونه بوده است؟
بعد از ثبت‌نام داوطلبان، صلاحیت داوطلبان براساس قانون به مدت دو هفته در هیات‌های اجرایی متشکل از سه نفر شخصیت حقوقی و هشت نفر شخصیت حقیقی که معتمدین مردم هستند، بررسی می‌شود.
این هیات‌های اجرایی چگونه انتخاب می‌شوند؟
طبق ماده۳۸ قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی هیات‌های اجرایی متشکل از اعضای حقوقی شامل فرماندار، یک نفر حقوقدان با معرفی رئیس کل دادگستری استان و رئیس ثبت احوال حوزه انتخابیه تشکیل می‌گردد.
هم چنین براساس ماده۳۹ قانون انتخابات مجلس شورای اسلامی، فرماندار حوزه انتخابیه موظف است در زمان قانونی نسبت به معرفی ۳۰نفر از شخصیت‌های دینی، سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، علمی، اقتصادی و حقوقی که دارای صلاحیت‌های مندرج در این قانون می‌باشند را جهت تعیین صلاحیت به عنوان معتمد به هیات نظارت معرفی نماید، پس از تایید هیات نظارت با رعایت تبصره(۱) این ماده، فرماندار حداکثر ظرف ۴۸ساعت جلسه‌ای با حضور اعضای حقوقی هیات اجرایی، هیات نظارت شهرستان وحداقل دوسوم معتمدان مذکور تشکیل می‌دهد. در این جلسه معتمدین از میان خود با رای مخفی و اکثریت نسبی هشت نفر را به عنوان عضو اصلی و پنج نفر را به عنوان عضو علی‌البدل به ترتیب آراء به عنوان معتمد جهت عضویت در هیات اجرایی انتخاب می‌نمایند.
فرمانداری‌ها از چه منابعی استعلام می‌کنند؟
از ابتدای ثبت‌نام برابر قانون روزانه اطلاعات افراد برای پنج دستگاه استعلام‌دهنده فرستاده می‌شود و ظرف ۱۰روز نیز آن‌ها باید پاسخ خود را ارسال کنند. این پنج دستگاه شامل دادستانی، دادگستری و دستگاه‌های امنیتی هستند که مرجع پاسخگویی نسبت به استعلام افراد در قانون مشخص شده‌اند و تحقیقات محلی هم در این مرحله قرار دارد. بعد از آن، جلسات هیات اجرایی تشکیل می‌شود و پرونده افراد و پاسخ استعلامات را مطالعه و تحقیقات محلی را بررسی می‌کنند.
بعد از آن چه اتفافی رخ می‌دهد؟
این فرآیند ۱۵روزه است که بعد از آن فرمانداران دو روز مهلت دارند نظرات هیات‌های اجرایی را به افرادی که عدم تایید یا عدم احراز شده‌اند، اعلام کنند که کاندیداها هم در صورت تمایل طی دو روز می‌توانند به فرمانداران نامه بزنند و دلایل عدم تایید یا ردصلاحیت خود را درخواست کنند. ضمن آنکه برابر قانون از ۲۱ تا ۲۴آبان ماه کاندیداها می‌توانستند اعتراض خود را به صورت الکترونیکی به هیات نظارت استان ارسال کنند. همچنین فرمانداران نیز تا ۲۶آبان می‌توانستند مستندات افرادی که تایید یا عدم تایید شدند را اعلام کنند. سپس هیات نظارت استان از ۲۵آبان به مدت ۵۰روز فرصت دارد صلاحیت‌ها را بررسی و با هماهنگی هیات مرکزی تا ۱۴دی ماه اعلام کند که چه کسانی عدم تایید یا عدم احراز شده‌اند.
اطلاعات ما می‌گوید ۷۳۰نفر در مرحله پیش‌ثبت‌نام، ثبت‌نام کرده بودند؛ اما تعداشان در مرحله ثبت‌نام اصلی، ۲۷۶نفر شد، علت این عقب‌گرد چه بوده است؟
ببینید چرا پیش‌ثبت‌نام وجود دارد؟ در دوره‌های گذشته ما فقط یک ثبت‌نام داشتیم و علاوه بر بررسی صلاحیت‌های افراد، موضوعات عمومی مانند سن، مدرک تحصیلی، محکومیت‌های دستگاه قضایی هم مورد بررسی قرار می‌گرفت. برای همین در قانون جدید پیش‌بینی شده است که یک مرحله پیش‌ثبت‌نام وجود داشته باشد و افراد پرسشنامه را تکمیل کنند تا بحث ثبت و موضوعات مربوط به مدارک مورد تایید وزارت علوم و تابعیتشان مورد بررسی قرار گیرد. در همین خصوص مدارک بخشی از ثبت‌نام‌کنندگان تایید نشد و اعتراض کردند، بخشی از آن‌ها برگشتند و بخشی هم برنگشتند، اما حدود ۱۵۰نفر هم به عدم تاییدشان اعتراض نکردند.
در بحث پیش‌ثبت‌نام جزو چند استان اول کشور بودیم و حتی در ثبت‌نام هم وضعیت بهتری داشتیم. برای مثال در خصوص حضور بانوان در مرحله پیش‌ثبت‌نام جزو سه استان اول بودیم و ثبت‌نام خانم‌ها از نرخ متوسط کشوری خیلی بالاتر بود.
الان چند نفر کاندیدا داریم که صلاحیت‌شان تایید نشده است؟
طبق قانون هنوز اعلام اسامی امکان‌پذیر نیست چون وارد فرآیند هیات نظارت خواهند شد و در همه دولت‌ها نیز اینگونه بوده است.
چند درصد فکر می‌کنید تایید صلاحیت شده‌اند؟
ما هنوز جمع‌بندی نکردیم.
فردی مثل آقای رجب رحمانی با شش دوره تایید صلاحیت، در این دوره رد صلاحیت شد. آیا دلیل جدیدی برای ردصلاحیت پیدا شده است؟
ما بررسی نمی‌کنیم و فقط وظایف ستادی داریم. هیات‌های اجرایی برابر قانون براساس ساختار و فرآیندی که دارند انجام وظیفه می‌کنند و تایید یا عدم تایید هر فردی در چارچوب هیات‌های اجرایی انجام می‌شود و در وزارت کشور، فرماندار ما هم یک رای دارد.
برخی اصولگرایان در فضای مجازی نوشتند برخی تایید یا ردصلاحیت‌شده‌ها هشت به دو رای داشتند. آیا چنین چیزی وجود داشته است؟
این‌ها گمانه‌زنی‌هایی است که بعضا رسانه‌ها و افراد انجام می‌دهند و منبع قانونی ندارد.
علت اینکه کسانی که ردصلاحیت شدند به طیف اصلاح‌طلبان بیشتر نزدیک بودند، چیست؟
این حرف‌ها نیست. بعضی از اصلاح‌طلبانی داشتیم که تایید شدند. قانون‌گذار چندین مرحله بررسی صلاحیت داشته و مربوط به اصلاح‌طلبی یا اصولگرایی نبوده است. در هرصورت این نظر هیات اجرایی است و تایید یا عدم تایید افراد ربطی به اصولگرا یا اصلاح‌طلب بودن آن‌ها ندارد.
به عنوان آخرین سوال به نظر شما خالص‌سازی در هیات اجرایی وجود داشته است؟
این روزها رسانه‌ها تیترهای مختلفی می‌زنند؛ اما وظیفه اصلی وزارت کشور به عنوان برگزارکننده انتخابات، هم براساس قانون و هم شرح وظایفی که حضرت آقا ابتدای سال مشخص کردند؛ ایجاد امنیت در انتخابات است که هم از رای مردم و هم داوطلبین حفاظت کنیم.
سازوکار خالص‌سازی به عنوان زیرساخت و اجرا در انتخابات فراهم نیست و عمده عدم تاییدشده‌ها براساس قانون رد شدند و مشکل همان پنج سال سابقه‌شان بوده است و باید در هیات نظارت بررسی شوند که امکان برگشت آن‌ها نیز وجود دارد.
