* سایه گرانی؛ از گوشت تا لوازم خانگی
یکی از کالاهای اساسی و اقلام ضروری خانوارها، گوشت است که افزایش قیمت بی‌سابقه آن، باعث شده تا بسیاری از اقشار مردم، خرید آن را حذف یا محدود کنند. برای اطلاع دقیق از وضعیت گوشت به چند قصابی در سطح شهر مراجعه کردم، اما بیشتر قصاب‌ها حاضر به مصاحبه نمی‌شوند. یکی از آن‌ها که البته تمایلی به ذکر نامش ندارد؛ می‌گوید: الان گوشت در همه جای کشور گران شده و این گرانی به دلیل افزایش قیمت دام در ادامه افزایش هزینه‌های دامدارها و بالا رفتن هزینه‌های حمل و نقل است.
او می‌افزاید: امسال با نوسانات قیمت گوشت مواجه بودیم؛ اما جهادکشاورزی سعی کرده قیمت گوشت را کنترل کند. الان هم ما اجازه نداریم که گوشت را تفکیک شده بفروشیم؛ بلکه باید به صورت مخلوط و با قیمت مصوب به فروش برسانیم.
در گذشته رسم بود که در آستانه نوروز خانواده‌ها لوازم فرسوده و از کار افتاده خود را نو می‌کردند، اما این سال‌ها ورود به بازار لوازم خانگی هم برای بسیاری از خانواده‌های ایرانی به‌دلیل افزایش سرسام‌آور قیمت‌ها، غیرممکن شده است. یکی از فروشندگان لوازم خانگی در قزوین می‌گوید: در هفته‌های اخیر با افزایش ۱۰ تا ۱۵ درصدی قیمت لوازم خانگی از سوی شرکت‌ها مواجه بودیم. هر چند اعلام کردند که این افزایش بدون مجوز بوده، اما هنوز نرخ‌های قبلی برنگشته است.
او با بیان اینکه، اکثر مشتریان ما افرادی هستند که برای جهیزیه، آن هم به صورت قسطی خرید می‌کنند و بازار لوازم خانگی از رونق سابق برخوردار نیست، می‌افزاید: مشکل عمده ما این است که کالاهایی را که امروز می‌فروشیم، فردا باید با قیمت بیشتری جایگزین کنیم. دیروز یک دستگاه چای‌ساز فروختم، اما بعد از تماس با تهران متوجه شدم که ارزان‌تر از نرخ فعلی فروخته‌ام. با این وضعیت، اگر مغازه را ببندیم یا برای فروش عجله نکنیم. بیشتر سود می‌کنیم.
این در حالی‌است که این روزها، بازار آجیل هم تحت تاثیر کاهش ارزش پول ملی قرار گرفته است. صاحب یک فروشگاه آجیل و خشکبار به «فروردین امروز» توضیح می‌دهد: نه تنها نرخ ارز روی بازار تاثیر گذاشته که باعث کاهش تقاضا هم شده و به‌دلیل گرانی آجیل در آستانه عید شرمنده مشتریان شده‌ایم. مردم باید بدانند که اصناف کوچک‌ترین دخالتی در گرانی‌ها ندارند و قطعا کم‌شدن قدرت خرید مردم، روی کار و بار ما هم تاثیر منفی می‌گذارد.
یک فروشنده ظروف بلور و کریستال هم عنوان می‌کند: بیشتر افرادی که به مغازه ما مراجعه می‌کنند؛ صرفا قیمت‌ها را می‌پرسند و کمتر خریدار هستند. الان تعداد زیادی از مغازه‌های شهر، اجاره‌ای هستند. اگر گرانی با همین فرمان جلو برود؛ سال آینده به دلیل کم‌شدن فروش و بالا رفتن اجاره‌ها، خیلی از مغازه‌دارها مجبور به جمع کردن و تغییر شغل می‌شوند؛ البته اگر شغلی پیدا شود!
* سیاست خارجی و تحریم، علت‌العلل گرانی
با این همه، یک کارشناس اقتصادی معتقد است: گرانی به زبان علم اقتصاد، همان تورم است. تورم یعنی افزایش متوسط قیمت کالا و خدمات یک دوره نسبت به دوره قبل؛ که می‌تواند ماهیانه، فصلی یا سالیانه باشد.
دکتر غلامرضا رضایی به «فروردین امروز» می‌گوید: یک اصل در اقتصاد وجود دارد که دلیل اصلی تورم، افزایش چاپ پول است و تقریبا همه کشورها آن را تجربه کرده‌اند. مانند آلمان بعد از جنگ جهانی اول، کشورهای آمریکای جنوبی در دهه ۷۰میلادی، زیمباوه در دهه اول قرن۲۱ و کشور ونزوئلا در سال‌های اخیر.
او می‌افزاید: با نگاهی به آمار افزایش نقدینگی در سال‌های اخیر، خصوصا بعد از خارج شدن آمریکا از برجام در سال۱۳۹۷، به‌خوبی می‌توان وجود تورم شدید امروز را درک کرد. معمولا سوال می‌کنند که چرا دولت اجازه می‌دهد تا این میزان حجم پول چاپ شود که باعث تورم گردد؟ تحریم شدید اقتصادی باعث شده که درآمدهای ارزی دولت به شدت کاهش پیدا کند و چون بودجه کشور وابستگی شدیدی به درآمدهای ارزی دارد؛ برای جبران کسری، دولت دست به چاپ پول می‌زند و نتیجه چاپ پول، تورمی است که شاهد آن هستیم.
این کارشناس اقتصادی با تاکید بر اینکه، تورم در کنار تحریم باعث افزایش کاهش ارزش پول ملی و افزایش نرخ ارز شده و بالا رفتن مواد اولیه و واسطه‌ای تولید، افزایش بیشتر قیمت‌ها را سبب شده است؛ تصریح می‌کند: نکته مهم این است که تحریم و وضعیت سیاسی موجود، باعث شکل‌گیری انتظارات بدبینانه در جامعه شده است. این پدیده سبب شده تا مصرف کنندگان بیشتر از حالت معمول، تقاضای خود را بالا ببرند و تولیدکنندگان نیز کمتر تمایل به عرضه کالا داشته باشند.
رضایی همچنین خاطرنشان می‌کند: تا زمانی که مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان، چشم‌انداز مثبتی از وضعیت آینده نداشته باشند؛ نمی‌توان انتظار تثبیت قیمت‌ها را داشت. وظیفه جدی دولت، مشخص کردن دیپلماسی سیاسی و مساله برجام است.
خیابان‌ها همچنان شلوغ و پرتردد است؛ تا چند روز دیگر نوروز با همه زیبایی و شکوهش از راه می‌رسد اما، تورم افسارگسیخته و گرانی لحظه‌به‌لحظه، سفره فقر و نداری را در شهر پهن کرده است. آیا سال آینده، گشایشی در زندگی مردم ایجاد خواهد شد و لبخند به تاراج رفته از لب‌های مردم، دوباره شکوفه خواهد داد یا درِ خانه‌های این شهر چون گذشته بر همان لنگه‌ای خواهد چرخید که اینک می‌چرخد؟!
