ساعت۶ صبح، با به صدا درآمدن زنگ گوشی، زن بیدار می‌شود؛ صبحانه‌ی مختصری می‌خورد و با پوشیدن لباس، راهی محل کار خود می‌شود. خیابان خلوت است، دلهره دارد، ماشینی جلوی پای زن ترمز می‌زند و راننده با نگاهی آزاردهنده از او می‌خواهد سوار شود، زن اعتنایی نمی‌کند، راننده با فشردن پا روی پدال گاز و گفتن متلکی جنسی می‌رود. زن دلهره‌اش بیشتر شده است.
یک تاکسی از راه می‌رسد، سوار می‌شود. کمی جلوتر، مردی هم سوار می‌شود. فاصله‌اش با زن بسیار کم است، زن کمی خود را کنار می‌کشد، مرد اما نزدیک‌تر می‌شود و دستانش را دور شانه‌های زن می‌اندازد، زن نگاه تندی به او می‌کند و سکوت خود را می‌شکند؛ تذکر می‌دهد، مرد نشنیده می‌گیرد، زن از راننده می‌خواهد تذکر دهد، راننده از آینه ماشین نگاهی به زن می‌اندازد و از مرد می‌خواهد رعایت کند. مرد دستانش را از روی شانه‌های زن برمی‌دارد، اما فاصله‌اش را کم نمی‌کند. تاکسی به محل کار زن نزدیک می‌شود و زن با کوله‌باری از استرس و دلهره پیاده می‌شود.
در جهان امروز، جمعیت زنان مشغول به کار در محیط‌های بیرون از خانه روند افزایشی داشته و هر روز به تعداد این زنان نیز افزوده می‌شود ولی با این وجود هنوز هم بسیاری از افراد بر این باورند که زنان روحیه‌ی لطیفی دارند و کار کردن در محیط‌های بیرون از خانه برای زنان سخت و طاقت‌فرسا است، اما از دهه‌های گذشته زنان با حضور فعال خود در عرصه‌های مختلف جامعه ثابت کردند، هیچ باور غلطی نمی‌تواند از حضور‌شان در جامعه بکاهد.
متاسفانه علی‌رغم جایگاه با ارزش زنان در جامعه اما آن‌ها با چالش‌ها و آسیب‌های بسیاری در محیط کار روبه‌رو هستند که یکی از این آسیب‌ها؛ آزارجنسی علیه زنان است.
پایان سکوت زنان؛ آغاز افشای آزارگرا
در همین رابطه، نظر گل‌اندام صفری فیلمساز قزوینی را جویا شدم. او در این‌باره می‌گوید: موضوع آزار جنسی در همه‌ی اصناف وجود دارد، اما در عرصه‌ی سینما به دلیل شهرت کسانی که در این عرصه مشغول به فعالیت هستند، این موضوع بیشتر سرزبان‌ها افتاده است و پی‌گیری مردم نسبت به حوزه‌ای که ما در آن مشغول به کار هستیم بیشتر از اصناف دیگر است چرا که هنرمندان چشم سوم جامعه هستند یعنی زیر ذره‌بین مردم قرار دارند به همین دلیل برخی‌ها فکر می‌کنند که فضای سینما، فضای بسیار ناسالمی است و این مسائل بیشتر در این فضا اتفاق می‌افتد.
این کارشناس ارشد کارگردانی سینما می‌افزاید: زنانی که در عرصه‌ی سینما فعال هستند از دیرباز همانند تمامی زنانی که در اصناف دیگر مشغول بوده‌اند هم مورد آزارهای مختلفی واقع شده‌اند که یکی از آن‌ها؛ آزار جنسی است و چه بسیار فرصت‌های شغلی خوبی را به خاطر آزارهای جنسی‌ای که از طرف مردان دیدند از دست دادند که این می‌تواند بدترین تاثیر خشونت جنسی باشد؛ یعنی از دست دادن جایگاه اجتماعی زنان در جامعه.
نباید آزارهای جنسی را طبیعی نشان داد
منا افخمی بازیگر و کارشناس ارشد سینما اما در این باره نظر دیگری دارد: طبیعی نشان دادن اتفاق‌ها و آزارهای جنسی که در محیط‌های کاری زنان اتفاق می‌افتد یکی از آفت‌های بزرگی است که می‌تواند بستر ناامنی را برای زنان به وجود آورد.
او ادامه می‌دهد: متاسفانه به زنانی که وارد عرصه‌ی سینما می‌شوند اینگونه القا می‌کنند که محیط سینما همین است و تو یا نباید وارد سینما شوی یا اگر وارد شدی برای اینکه بتوانی پیشرفت داشته باشی و باید این مسائل را تحمل کنی که این باور بسیار اشتباه است. اما به باور من زنانی که در سینمای ایران شروع به اعتراض کرده‌اند از شجاعت و حمایت اجتماعی خوبی برخوردار هستند که دست به افشاگری زده‌اند و امیدوارم این روشنگری‌ها به همه‌ی محیط‌های کاری زنان هم تسری پیدا کند؛ زیرا متاسفانه آموزش کافی هم برای مردان و هم برای زنان در این زمینه وجود ندارد و مردانی که صاحب قدرت هستند از این موقعیت و عدم آگاهی زنان از حقوق‌شان همواره سوءاستفاده می‌کنند.
از منظر جامعه‌شناختی به مساله‌ی حضور زنان در اجتماع، آزارها و آسیب‌هایی که زنان را مورد تهدید قرار می‌دهد، با زهرا آقاجانی، مدرس دانشگاه و دکترای جامعه‌شناسی گفت‌و‌گو می‌کنم.
سکوت زنان باعث افزایش آزارها می‌شود
دکتر زهرا آقاجانی بر این باور است که یکی از مسائل اجتماعی که امروزه مانعی پایدار در راه برخورداری زنان از حقوق فردی واجتماعی‌شان شده، آزار جنسی است؛ آزاری که عموما در محیط شغلی، اماکن عمومی و یا خیابان احتمال رخ دادن دارد و اغلب زنان به خاطر ترس از بی‌آبرویی و از دست دادن شغل و یا انگ اجتماعی حاضر به فاش کردن این آسیب نیستند و بیشتر آنان با از دست دادن اعتماد به نفس درگیر نوعی انزوای اجتماعی می‌شوند.
او می‌افزاید: تحقیقات نشان می‌دهد نگاه مردسالارانه جامعه، فقر فرهنگی، فقدان نظارت بر بعضی از بخش‌های شغلی، نگرش نادرست به زنان شاغل و یا داشتن نگاه ابژه‌ای به زن و سکوت‌مدارای زنانِ آسیب دیده نه تنها موجب توقف این آزار نشده بلکه منجربه افزایش این مساله در بیشتر موارد بوده است.
این مدرس دانشگاه تاکید می‌کند: یکی از دلایل این امر نگاه سطح پایین زنان نسبت به خود در مقایسه با مردان است، به طوری که ساختار نابرابر جامعه بر این چرخه‌ی سلطه، صحه گذاشته و نگاه جنس دومی زن را می‌پذیرد.
با این همه، دکتر مصطفی نجم‌آبادی روانشناس بر این باور است که در حوزه‌ی هنر، دست‌های پشت پرده‌ای وجود دارد که الزاما کیفیت هنر یک هنرمند برای‌شان مهم نیست و قدرت این دست‌های پشت پرده باعث می‌شود که هنرمندی در سطح پایین‌تر ناگهان دیده و بزرگ شود.
او در عین حال می‌گوید: صنعت سینما، صنعت سالم و فضای امنی برای زن‌ها نیست؛ یعنی زن‌هایی وجود دارند که می‌گویند اگر ما وارد مهمانی‌های شبانه نشویم؛ اگر تن به درخواست افراد قدرتمند ندهیم رشد نخواهیم کرد و مجبور هستیم که هزینه بدهیم تا پیشرفت کنیم.
به نظر نجم‌آبادی، نکته‌ی بسیار مهم اینجاست که ما برای اینکه بتوانیم جلوی اینگونه باج‌دهی‌ها و آزارهای جنسی را بگیریم باید فرزندان‌مان را طوری پرورش دهیم که یک بازدارنده‌ی قوی درونشان داشته باشند تا بتوانند از خودشان در برابر فرد آزارگر و متجاوز دفاع کنند و وقتی که کسی به مرزهای آن ها نزدیک شد، بتوانند خشم‌شان را بروز بدهند و مانع تضییع حق‌شان بشوند.
نتیجه‌ای که می‌شود از صحبت کارشناسان گرفت این است که مسئله آزار جنسی فقط محدود به صنعت سینما نیست بلکه در همه‌ی محیط‌های شغلی امکان بروز این مسئله اجتماعی وجود دارد. پس با آگاهی رسانی به فرزندان اجتماع باید بتوانیم از بروز اینگونه مسائل جلوگیری کنیم. از طرفی زنان با سکوت خود به پنهان کردن این جریان بیشتر دامن می‌زند چون معتقدند با افشای آزار جنسی نتیجه‌ای برای‌شان در پی نخواهد داشت. بنابراین هم سکوت زنان و هم مجریان انتظامی علیه این جرم پنهان باعث می‌شود محیط کار برای زنان همواره ناامن باقی بماند و قطعا برخورد قاطعانه‌ی قانون می‌تواند از قربانی شدن زنان جامعه جلوگیری کند در غیر این صورت این چرخه‌ی آزار جنسی هیچ‌گاه از کار نمی‌افتد.
