این میدان، که در حال حاضر نقش مهمی از نظر هویتی و عملکردی در شهر ایفا میکند؛ در گذشته به این سبب که نقش پررنگی در پیشبرد سیاستهای مدیریت شهری داشته، چشم شهر محسوب میشده و محلی برای فعالیتهای اقتصادی، عملکردهای گوناگون حکومتی و اجتماعی بوده است؛ اما سبزه میدان امروزی به دنبال افزایش گردشگران در کنار کارکرد تاریخی با حفظ نقش اجتماعی و عملکردی خود میباشد که این امر با توجه به موقعیت مکانی و عملکردی شهر، سبزه میدان را در کنار مجموعه دولتخانه، به عنوان قلب شهر حائز اهمیت مینماید.
پروژه بازآفرینی سبزهمیدان که در سالهای اخیر با هدف افزایش کارآیی این پروژههای مهم در تقویت نقش مرکزیت بافت تاریخی شهر قزوین در حال اجراست، پس از آنکه با انسداد مسیر دسترسی خودروهای عبوری از غرب به شرق، این بخش به پیادهراه، تبدیل شد؛ با انتقادهایی از سوی فعالان اجتماعی روبهرو بوده است. حجم این انتقادها این روزها که با کفسازی بخشی از خیابان پیرامونی سبزه میدان به انسداد موقت دیگر مسیرها و افزایش شدید حجم ترافیک و در نتیجه نارضایتی شهروندان منجر شد، نه تنها افزایش یافته که باعث اعتراضهایی از سوی برخی از اعضای شورای شهر هم شده است.
* نادیده گرفتن رضایت مردم در بازآفرینی
رییس کمیسیون عمران، ترافیک و امور زیربنایی پارلمان محلی قزوین یکی از این منتقدان است که نه فقط اقدامهای اخیر که پروژه بازآفرینی سبزهمیدان را دچار اشکالات مبنایی میداند. مهدی مهدخانی با بیان اینکه، گسترش سريع شهرها باعث بروز معضلاتي چون رشد ابعاد کالبدي و بروز ناهنجاریهای ترافیکی شده و شهر قزوین نیز از این رویه بیبهره نمانده است؛ میگوید: متاسفانه اوج این مساله را این روزها در پروژه سبزهمیدان مشاهده میکنید.
او میافزاید: این میدان، در یکی از پرازدحامترین گرههای ترافیکی شهر واقع شده و از آنجایی که در بافت تاریخی نیز قرار دارد، بهترین محلی برای آغاز آرامسازی، بهسازی و کم کردن بار ترافیک ساختار شهر قزوین است، اما با توجه به قرارگیری سبزهمیدان در میان شریانهای ارتباطی مهمی که شمال، جنوب، شرق و غرب قزوین را به هم وصل میکند، با چالشهای کلانی روبهروست.
این عضو پارلمان محلی با بیان اینکه، متاسفانه مشکلات ناشی از اجرای کُند این پروژه مردم را بسیار آزرده کرده، اضافه میکند: در حالی که انتظار میرفت این موضوع با درایت و محوربودن مردم پیشرفت داشته باشد، اما باعث نارضایتی مردم منطقه شده است. گرچه معتقدم در این پروژه نقش بیبدیل و رضایت مردم دیده نشده است و در انتخاب فصل و زمان اجرای طرح با بدسلیقگی مواجه هستیم.
مهدی خانی با تاکید بر این نکته که، این طرح به هیچ وجه انتظارات را برآورده نمیکند و قطعاً نیازمند بازنگری است؛ تصریح میکند: از موضوعات دیگری که در این پروژه مغفول باقی مانده است، تعیین مسیرهای جایگزین برای تردد خودروها و تغییر مسیر خودروهای همگانی است.
او تاکید میکند: با یک پرس و جوی ساده از مردم مناطق بلاغی، نادری، فردوسی، سپه و خیابان امام میتوان به حجم نارضایتی مردم در این پروژه پی برد.
رییس کمیسیون عمران، ترافیک و امور زیربنایی شورای شهر، در ادامه وضعیت مالی پروژه را نیازمند شفافسازی دانسته و عنوان میکند: برای اعضای شورای شهر مشخص نیست این پروژه با چه رقمی اجرا خواهد شد و مدت اجرای آن نیز تا چه زمانی به طول میانجامد.
مهدی خانی همچنین با اشاره به اینکه، کاربریهای تجاری و اداری متنوع اطراف میدان نیز بر ازدحام و اغتشاش آن افزوده است؛ خاطرنشان میکند: هرچند تنوع کاربریهای اطراف سبزهمیدان میتواند فضای آن را زنده و پویا نگهدارد، اما در این میدان ترافیک سواره عبوری و فقدان دسترسی به پارکینگ باعث ایجاد اغتشاش و آلودگیهای محیطی شده است.
* راهبردیترین پروژه در بافت تاریخی!
با این همه، اما مشاور راهبردی پروژه بازآفرینی سبزهمیدان معتقد است: طرحهای بافت تاریخی قزوین باید در محدوده مرکزی شهر به هم مرتبط شود و پروژه بازآفرینی سبزهمیدان به عنوان بخشی از دولتخانه صفوی، اصلیترین حلقه این ارتباط بوده و راهبردیترین پروژه در مرکز شهر است.
سیّد مهدی مجابی با بیان اینکه، در دورههای مختلف مدیریت شهری در قزوین، طرحها و برنامههای مختلفی در خصوص بافت تاریخی و ارتقای نقش مرکزیت این محدوده اجرا شده است؛ میگوید: از جمله طرحها و پروژهها این محدوده میتوان به مرمت و احیای مجموعه تاریخی و فرهنگی سعدالسلطنه، مرمت و احیای حمام تاریخی قجر، ساماندهی خیابان سپه و… اشاره کرد.
وی میافزاید: برای افزایش کارایی این پروژههای مهم در تقویت نقش مرکزیت بافت تاریخی قزوین، باید ارتباط قوی و مفیدی بین آنها برقرار شود و اصلیترین حلقه این ارتباط، پروژه بازآفرینی سبزهمیدان به عنوان بخشی از دولتخانه صفوی و شوارع پیرامونی آن است.
این استاد دانشگاه اضافه می کند: این محدوده از مرکز شهر در صورت احیا و ارتقای کیفیت فضای شهری آن، میتواند مجموعههای شهری در بافت تاریخی شهر را به بهترین شکل پیوند دهد.
مجابی با بیان اینکه، تقویت مرکزیت شهری باید از سبزهمیدان باشد و تمام خدمات قابل ارائه در مرکزیت، در این فضا صورت گیرد؛ تصریح میکند: هدف عملیاتی این پروژه، بازگرداندن نقش میدان شهری به این فضاست تا به عنوان یک پلتفرم اجتماعی، تاریخی و فرهنگی نقش خود را برای معرفی تاریخ، هویت و فرهنگ این شهر ایفا کند.
وی همچنین با اشاره به تقویت موقعیت گردشگری قزوین با اجرای کامل پروژه بازآفرینی سبزهمیدان خاطرنشان میکند: در بحث گردشگری نیز با داشتن مراکز تاریخی و گردشگری پراکنده نمیتوانیم گردشگر را جذب کنیم بلکه نیاز است یک سامانه یکپارچه به گردشگر ارائه دهیم.
با آنچه اشاره شد، منتقدان بر این باورند که در پروژه بازآفرینی سبزه میدان، نقش و حقوق مردم نادیده گرفته شده است و اجرای پروژه آن هم بدون مطالعه و بررسی پیامدهای منفی آن بر کیفیت زندگی شهری، از جمله ایجاد پیادهراه در بخش جنوبی میدان، نه فقط عبور و مرور خودروها دچار اختلال شده، بلکه بار ترافیک سنگینی بر بافت تاریخی شهر قزوین تحمیل کرده است.