اما عدم تطابق سود کار و افزایش اجاره واحدهای تجاری، تعداد زیادی از این مستاجران را غافلگیر میکند و شکست زودهنگام یا سود ناچیز و یا تعویض مکرر مکان برای این افراد رقم میخورد. اجارهبهای بالا یک کابوس برای افراد امیدواری است که با انگیزه کاسبی و صاحب درآمدشدن، سرمایه اندک خود را در مسیر چرخه اقتصادی جامعه وارد میکنند.
* اجارههایی که با هیچ منطقی سازگار نیست
نظر چند فروشنده را در این مورد جویا میشویم. حسن ارکیان ۳۴ساله که به عنوان فروشنده در یک فروشگاه موادغذایی کار میکند؛ به «فروردین امروز» میگوید: کار اصلی من ارائه خدمات رایانهای بود و ۱۰سال در یک مغازه اجارهای برای خودم کار میکردم، اما آن قدر سال به سال اجاره مغازه بالا رفت که دیگر از عهده آن برنیامدم و مجبور شدم به ۱۰سال تجربه کاریام پشت پا بزنم و در این جا به عنوان یک فروشنده مشغول شوم. ای کاش صاحبان املاک تجاری در تعیین اجارهبها قدری منصف بودند.
جوان آرایشگری هم که در یکی از خیابانهای اصلی شهر در یک مغازه اجارهای مشغول به کار است از افزایش غیرمنطقی اجارهبها میگوید: صاحب مغازهام، یک میلیون تومان روی اجاره گذاشته و من چارهای ندارم که برخلاف میل خودم از هر مشتری ۵هزار تومان بیشتر دستمزد دریافت کنم تا بتوانم مبلغ اجاره اضافه شده را جبران کنم؛ وگرنه مجبور میشوم این مغازه را تخلیه کنم و به دنبال یک مکان جدید باشم که آن هم دردسرهای خودش را دارد.
به یکی از پاساژهای قدیمی شهر میرویم؛ مجتمعی که در گذشته حتی یک مغازه خالی هم در آن نبود؛ اما در حال حاضر با درهای بسته تعدادی از مغازهها روبهرو می شویم که روی شیشههای آنها، کاغذهایی برای فروش یا اجاره آن واحد نصب شدهاند. با پسر جوانی که روسری و شال میفروشد و با بیحوصلگی بیرون مغازه خود ایستاده است؛ همصحبت میشویم. او میگوید این مغازهها به دلیل اجارهبهای بالا بسته شدهاند. کسادی کار باعث شده که بیشتر مستاجران نتوانند اجاره را پرداخت کنند و ناچار به تعطیلی شدهاند.
فروشنده دیگری به نام «کامران» که در یکی از پاساژهای نوساز لباسفروشی دارد هم میگوید: ۶سال است که در این پاساژ مغازه اجاره کردم. خوشبختانه صاحب مغازهام در تعیین اجارهبها منصف است؛ اما خیلی از صاحبان مغازهها به صورت غیرمتعارف اجارهها را زیاد میکنند. زمانی در همین طبقه ما، هیچ واحد خالی پیدا نمیشد؛ اما الان فقط در این طبقه، ۶مغازه تعطیل شدهاند؛ افرادی با آرزوی کاسبی و کسب درآمد، مغازه اجاره میکنند؛ هزینه دکور میکنند، اما وقتی هر سال یکی دو میلیون روی اجاره آنها بگذارند؛ مجبور میشوند با کلی ضرر آنجا را تخلیه کنند. متاسفانه هیچ مرجعی به افزایش اجارهبهای غیرمنطقی رسیدگی نمیکند. تعزیرات از ما انتظار دارد که فقط ۲۰درصد روی اجناس خود سود کنیم، اما مگر با ۲۰درصد میشود هزینههای سنگین اجارهبها، شارژ پاساژ، مالیات و… را داد.
* لزوم تعزیراتی کردن اجارهبها
یک کارشناس مسکن در گفت و گو با «فروردین امروز» در این باره میگوید: در حالی که مسکن مهمترین نیاز بشر است اما جزء اقلام تعزیراتی محسوب نمیشود و تعیین اجارهبهای آن فقط بر عهده مالک است. مالک اختیار دارد برای ملک خود هر قیمتی که مناسب میداند؛ اجاره تعیین کند.
سید عباس موسوی میافزاید: متاسفانه با وجود تورم سنگینی که وجود دارد و کسادی که بر بازار حاکم شده، خیلی از مستاجران واحدهای تجاری قادر به پرداخت اجارهبها نیستند و مجبور میشوند کار و کاسبی خود را تعطیل کنند. جوانهایی داریم که با تهیه مقداری سرمایه اقدام به راهاندازی یک کاسبی میکنند، اما بعد از مدت کوتاهی مجبور به تخلیه مغازه میشوند. ما تلاش میکنیم مالکان را به اجاره منصفانه قانع کنیم، اما عدهای هستند که با وجود خالی ماندن مغازه خود راضی به کم کردن مبلغ نمیشوند.
او اضافه میکند: بارها بحث تعزیراتی کردن اجارهبها در کشور مطرح شده، اما در مجلس به تصویب نرسیده است. به نظر من اگر تعیین اجارهبهای مغازهها و حتی واحدهای مسکونی مشابه دفترچه ارزش معاملاتی منطقهای که در سازمان امور مالیاتی به استناد آن مالیات وصول میگردد؛ با درصدهای بالاتر متناسب با موقعیت محلی تنظیم گردد و براساس آن اجاره تعیین شود؛ هم به نفع مستاجر و هم به نفع موجر خواهد بود.
این کارشناس تصریح میکند: درست است که بسیاری از مواقع اجارههای تعیین شده منطقی و منصفانه نیست، اما نمیشود همیشه مالکان را مقصر دانست. ما با تعدادی از مالکان مواجه هستیم که تنها منبع درآمد آنها از اجارهای است که دریافت میکنند. آنها میگویند ما زمانی میتوانیم اجاره را کمتر کنیم که بقیه اجناس هم ارزان شود. تا زمانی که سیاستهای کلی اقتصادی از این نابسامانی خارج نشود؛ بینظمی هم در اجارهبها وجود دارد.
موسوی همچنین خاطرنشان میکند: البته رکود بازار هم باعث شده تا ما با تعداد زیادی از واحدهای خالی تجاری در مجتمعهای تجاری نوساز مواجه باشیم که مالکان آنها حتی حاضر هستند با قیمت پایینتر، واحدهای خود را اجاره دهند تا خالی نماند، اما متقاضی وجود ندارد و عملا با وضعیت اقتصادی موجود کار و کاسبی با بُحران ورشکستگی و کسادی روبهرو شده است.
مشاغل آزاد بر فرهنگ، اقتصاد و زندگی اجتماعی تاثیر دارند و از ارکان اصلی اقتصادی کشور محسوب میشوند، اما فعالیت در این نوع مشاغل در ابتدا به مکان مناسب احتیاج دارد؛ مکانی که خرید آن توسط اکثر متقاضیان، ممکن نیست و اجاره کردن آن هم با توجه به قیمتهای نجومی فعلی و نابسامانی اقتصادی روزافزون، همراه با دغدغه و استرس از آینده نامعلوم همراه است.