درحالی که زیست شبانه در شهری همچون قزوین که به عنوان هدف گردشگری شناخته شده، می‌تواند موجب افزایش سر زندگی و نشاط شهری شود، حتی می‌تواند پاسخگوی بخشی از نیاز گردشگران باشد که می‌خواهند شب‌های قزوین را تماشا کنند.
بسیاری از شهرداران شهرهای هوشمند هم معتقد هستند که شهر در شب، بیش از هر زمانی می‌تواند روح خود را نشان دهد و بهره‌وری خود را با گسترش فعالیت‌های اقتصادی و اجتماعی در طول شب، افزایش دهد.
افزایش امنیت در فضاهای بی‌دفاع شهری هم از دیگر مزیت‌هایی است که با زیست شبانه امکان پذیر می‌شود؛ یعنی مناطقی که به دلیل کاربری اداری و تجاری، در شب‌ها خالی از شهروندان می‌شود که به آن فضای بی‌دفاع شهری می‌گویند. اگر زیست شبانه در این مناطق فعال باشد، امنیت آن مناطق هم بالا می‌رود؛ ازاین رو به نظر می‌رسد، نیروی انتظامی باید از این طرح استقبال کند.
در دنیا نیز علاوه بر میراث مادی که بناها و اماکن است، میراث معنوی فرصتی برای کسب و کار بوده، اما ایران هرگز به دنبال این نبوده که از آداب و رسومش به عنوان میراث معنوی و فرصتی برای جذب گردشگر استفاده کند؛ درحالی که می‌توان از بازی‌های بومی و محلی و عرصه محصولات بومی در زیست شبانه جاذبه‌های توریستی ایجاد کرد.
در این بین، رییس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر بر این موضوع اذعان دارد و در این باره به شهرداری پیشنهاداتی ارایه داده‌است؛ اما اجرای آن را نیازمند همراهی دستگاه‌های اجرایی متعددی می‌داند.هرچند فصیحی رامندی، عضو دیگر شورا با این طرح مخالف است.
تقویت فضاهای بی‌دفاع شهری
مهدیه سادات قافله باشی، در این‌باره به «فروردین امروز» می‌گوید: اجرای طرح شب بازار در برخی مناطق مستعد می‌تواند به توسعه و پویایی شهر کمک کند.
او اظهار می‌کند: برخی خیابان‌های شهر مانند: شهید بابایی، جانبازان و سایر نواحی شهری مستعد زیست شبانه هستند؛ چراکه شب هنگام، شاهد حضور دست‌فروشانی به ویژه عرضه‌کنندگان پوشاک در آن خیابان‌ها هستیم و تنها باید در این باره ساماندهی صورت گیرد و با نیروی انتظامی هماهنگی‌هایی شود.
قافله باشی خاطر نشان می‌کند: قزوین شهری است که تنها تا ساعت ۹ شب پویا است و پس از آن تاریکی بر شهر غلبه می‌کند؛ درحالی که در بسیاری از کشورهای اسلامی و شهرهای گردشگری که مشابه قزوین هستند، پایان شب پایان فعالیت نیست و شهر در خاموشی مطلق فرو نمی‌رود.
او با اشاره به این که شب بازارها منجر به ارتقای امنیت و پویایی شهر می‌شوند و از فرو رفتن شهر در خاموشی مطلق جلوگیری می‌کند، می‌افزاید: ازآنجایی که بسیاری از ناهنجاری‌ها در شب روی می‌دهد، خاموشی مطلق شهر در ساعات شب، فضاهای شهری را بی‌دفاع می‌کند؛ ازاین رو می‌تواند آسیب‌های بسیاری به همراه داشته‌باشد که با پویایی شهر در ساعات شب می‌توان از این آسیب‌ها جلوگیری کرد.
قافله باشی تاکید می‌کند در صورتی که شهرداری، شورای شهر، فرمانداری، اصناف و نیروی انتظامی در این‌باره هم‌افزایی لازم را داشته باشند، نه تنها این طرح در اجرا با مشکلاتی روبرو نمی‌شود؛ بلکه می‌تواند در تقویت اقتصادهای خرد نیز بسیار موثر واقع شود.
او با اشاره به اینکه قزوین شهر تاریکی است و نورپردازی مناسب ندارد، بیان می‌کند: با توجه به اینکه در فصل گرما هستیم و در شب‌های تابستان خانواده برای تفریح و دورهمی‌های خانوادگی فضاهای سبز و بوستان‌ها را انتخاب می‌کنند باید این فضاها پویا شوند که یکی از راهکارهای آن همین راه‌اندازی زیست شبانه است.
این عضو شورای شهر قزوین یادآور می‌شود: اکنون برخی شهرها همچون همدان، اردبیل و مشهد تا صبح پویا هستند؛ ولی در قزوین اگرچه این ظرفیت وجود دارد، اما برای پویایی عزم جدی مشاهده نمی‌شود که امیدوارم با انجام بررسی‌های کارشناسانه و مصوبه پارلمان محلی هرچه سریعتر شاهد تحقق زیست شبانه در شهر باشیم.
گردشگری شهری
علیرضا زمانی، معاون گردشگری و سرمایه گذاری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان هم در گفت‌وگو با «فروردین امروز» اجرای طرح زیست شبانه را فرصتی برای رونق گردشگری شهری عنوان می‌کند و می‌گوید: با توجه به اینکه اجرای گردشگری شهری با جدیت در دستور کار این سازمان قرارگرفته، یکی از نیازهای مهم در این زمینه تامین زیرساخت‌ها و خدمات شهری است که شهرداری به عنوان نهادی عمومی می‌تواند به آن ورود کند.
او تصریح می‌کند: شعارهایی مانند: «قزوین، شهر شاداب و پاکیزه» نشانه‌هایی از میزبانی از گردشگران و توسعه گردشگری شهری بوده و بیانگر آن است که هدف اصلی مدیریت شهری توسعه گردشگری است؛ البته زیرساخت‌هایی نیز در این زمینه فراهم شده، ولی نیازمند اقدامات بیشتری هستیم و یکی از آن‌ها می‌تواند راه‌اندازی زیست شبانه باشد.
این مسئول اضافه می‌کند: برای توسعه گردشگری شهری که یکی از راهکارهای آن پویایی شهر در ساعات شب است باید نیروی انتظامی، شهرداری، اتحادیه‌های اصناف و شورای تامین، استانداری و دستگاه‌های فرهنگی ورود کنند و اجازه دهند مراکز خدماتی و فروشگاه‌ها حداقل تا ساعت یک بامداد به کسب و کار ادامه داشته‌باشند.
زمانی، با بیان این که شورای شهر برای توسعه و پویایی شهر پیشنهاد شب بازارها را ارایه داده ما نیز استقبال می‌کنیم، می‌افزاید: شب بازارها که اکنون در تهران نیز مورد توجه قرار گرفته فرصتی هستند که با آن می‌توان قزوین را به شهری زنده و پویا تبدیل کرد که خواب در آن معنا نداشته‌باشد، در این صورت مراکز گردشگری نیز می‌توانند خدمات بیشتری ارایه دهند؛ ولی برای اجرای آن نیازمند تمهیدات امنیتی و همراهی سازمان‌های متولی هستیم.
او خاطرنشان می‌کند: میراث فرهنگی بسیار علاقه‌مند است، طرح شب بازارها را با جدیت پیگیری و اجرایی کند؛ چراکه جامعه محلی نیز این مهم را پذیرفته و حتی خودجوش بستر آن در خیابان شهید بابایی مهیاکرده، بنابراین اگر بناست گردشگری شهری را تجربه کنیم، این خیابان ویژگی‌های خوبی دارد، ولی باید اقدامات کارشناسی و ساماندهی صورت گیرد، حتی نورپردازی این محور تقویت شود. بدون شک وقتی بستر مهیا شود، مردم هم بیشترمشارکت می‌کنند و طرح با موفقیت روبرو می‌شود.
در سال‌های گذشته بسیاری از شهرهای اروپایی و آمریکایی از شهردار شب در آمستردام گرفته تا کارزار شبانه لندن، برلین و نیویورک ایده اصلی ارتقاء زندگی شبانه را شکل داده و پروژه‌های بسیاری را در این راستا عملیاتی کرده‌اند؛ در ایران نیز بسیاری از شهرهای توریستی همچون اردبیل، سرعین، همدان، مشهد و شهرهای مناطق گرمسیر همچون آبادان و قشم به دلیل شرایط آب و هوایی با زیست شبانه، فرصتی برای کسب و کار ایجاد کرده‌اند.
باوجود این در قزوین با همه ظرفیت‌هایی که برای جذب توریست و گردشگر وجود دارد؛ اما شهر تنها تا همان ساعات اولیه شب پویا است و پس از آن در خاموشی فرو می‌رود که این مساله با سیاست رونق صنعت گردشگری چندان همخوانی ندارد.
افزایش امنیت در فضاهای بی‌دفاع شهری هم از دیگر مزیت‌هایی است که با زیست شبانه امکان پذیر می‌شود؛ یعنی مناطقی که به دلیل کاربری اداری و تجاری، در شب‌ها خالی از شهروندان می‌شود که به آن فضای بی‌دفاع شهری می‌گویند. اگر زیست شبانه در این مناطق فعال باشد، امنیت آن مناطق هم بالا می‌رود؛ ازاین رو به نظر می‌رسد، نیروی انتظامی باید از این طرح استقبال کند.
در دنیا نیز علاوه بر میراث مادی که بناها و اماکن است، میراث معنوی فرصتی برای کسب و کار بوده، اما ایران هرگز به دنبال این نبوده که از آداب و رسومش به عنوان میراث معنوی و فرصتی برای جذب گردشگر استفاده کند؛ درحالی که می‌توان از بازی‌های بومی و محلی و عرصه محصولات بومی در زیست شبانه جاذبه‌های توریستی ایجاد کرد.
در این بین، رییس کمیسیون فرهنگی و اجتماعی شورای اسلامی شهر بر این موضوع اذعان دارد و در این باره به شهرداری پیشنهاداتی ارایه داده‌است؛ اما اجرای آن را نیازمند همراهی دستگاه‌های اجرایی متعددی می‌داند.هرچند فصیحی رامندی، عضو دیگر شورا با این طرح مخالف است.
تقویت فضاهای بی‌دفاع شهری
مهدیه سادات قافله باشی، در این‌باره به «فروردین امروز» می‌گوید: اجرای طرح شب بازار در برخی مناطق مستعد می‌تواند به توسعه و پویایی شهر کمک کند.
او اظهار می‌کند: برخی خیابان‌های شهر مانند: شهید بابایی، جانبازان و سایر نواحی شهری مستعد زیست شبانه هستند؛ چراکه شب هنگام، شاهد حضور دست‌فروشانی به ویژه عرضه‌کنندگان پوشاک در آن خیابان‌ها هستیم و تنها باید در این باره ساماندهی صورت گیرد و با نیروی انتظامی هماهنگی‌هایی شود.
قافله باشی خاطر نشان می‌کند: قزوین شهری است که تنها تا ساعت ۹ شب پویا است و پس از آن تاریکی بر شهر غلبه می‌کند؛ درحالی که در بسیاری از کشورهای اسلامی و شهرهای گردشگری که مشابه قزوین هستند، پایان شب پایان فعالیت نیست و شهر در خاموشی مطلق فرو نمی‌رود.
او با اشاره به این که شب بازارها منجر به ارتقای امنیت و پویایی شهر می‌شوند و از فرو رفتن شهر در خاموشی مطلق جلوگیری می‌کند، می‌افزاید: ازآنجایی که بسیاری از ناهنجاری‌ها در شب روی می‌دهد، خاموشی مطلق شهر در ساعات شب، فضاهای شهری را بی‌دفاع می‌کند؛ ازاین رو می‌تواند آسیب‌های بسیاری به همراه داشته‌باشد که با پویایی شهر در ساعات شب می‌توان از این آسیب‌ها جلوگیری کرد.
قافله باشی تاکید می‌کند در صورتی که شهرداری، شورای شهر، فرمانداری، اصناف و نیروی انتظامی در این‌باره هم‌افزایی لازم را داشته باشند، نه تنها این طرح در اجرا با مشکلاتی روبرو نمی‌شود؛ بلکه می‌تواند در تقویت اقتصادهای خرد نیز بسیار موثر واقع شود.
او با اشاره به اینکه قزوین شهر تاریکی است و نورپردازی مناسب ندارد، بیان می‌کند: با توجه به اینکه در فصل گرما هستیم و در شب‌های تابستان خانواده برای تفریح و دورهمی‌های خانوادگی فضاهای سبز و بوستان‌ها را انتخاب می‌کنند باید این فضاها پویا شوند که یکی از راهکارهای آن همین راه‌اندازی زیست شبانه است.
این عضو شورای شهر قزوین یادآور می‌شود: اکنون برخی شهرها همچون همدان، اردبیل و مشهد تا صبح پویا هستند؛ ولی در قزوین اگرچه این ظرفیت وجود دارد، اما برای پویایی عزم جدی مشاهده نمی‌شود که امیدوارم با انجام بررسی‌های کارشناسانه و مصوبه پارلمان محلی هرچه سریعتر شاهد تحقق زیست شبانه در شهر باشیم.
گردشگری شهری
علیرضا زمانی، معاون گردشگری و سرمایه گذاری اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان هم در گفت‌وگو با «فروردین امروز» اجرای طرح زیست شبانه را فرصتی برای رونق گردشگری شهری عنوان می‌کند و می‌گوید: با توجه به اینکه اجرای گردشگری شهری با جدیت در دستور کار این سازمان قرارگرفته، یکی از نیازهای مهم در این زمینه تامین زیرساخت‌ها و خدمات شهری است که شهرداری به عنوان نهادی عمومی می‌تواند به آن ورود کند.
او تصریح می‌کند: شعارهایی مانند: «قزوین، شهر شاداب و پاکیزه» نشانه‌هایی از میزبانی از گردشگران و توسعه گردشگری شهری بوده و بیانگر آن است که هدف اصلی مدیریت شهری توسعه گردشگری است؛ البته زیرساخت‌هایی نیز در این زمینه فراهم شده، ولی نیازمند اقدامات بیشتری هستیم و یکی از آن‌ها می‌تواند راه‌اندازی زیست شبانه باشد.
این مسئول اضافه می‌کند: برای توسعه گردشگری شهری که یکی از راهکارهای آن پویایی شهر در ساعات شب است باید نیروی انتظامی، شهرداری، اتحادیه‌های اصناف و شورای تامین، استانداری و دستگاه‌های فرهنگی ورود کنند و اجازه دهند مراکز خدماتی و فروشگاه‌ها حداقل تا ساعت یک بامداد به کسب و کار ادامه داشته‌باشند.
زمانی، با بیان این که شورای شهر برای توسعه و پویایی شهر پیشنهاد شب بازارها را ارایه داده ما نیز استقبال می‌کنیم، می‌افزاید: شب بازارها که اکنون در تهران نیز مورد توجه قرار گرفته فرصتی هستند که با آن می‌توان قزوین را به شهری زنده و پویا تبدیل کرد که خواب در آن معنا نداشته‌باشد، در این صورت مراکز گردشگری نیز می‌توانند خدمات بیشتری ارایه دهند؛ ولی برای اجرای آن نیازمند تمهیدات امنیتی و همراهی سازمان‌های متولی هستیم.
او خاطرنشان می‌کند: میراث فرهنگی بسیار علاقه‌مند است، طرح شب بازارها را با جدیت پیگیری و اجرایی کند؛ چراکه جامعه محلی نیز این مهم را پذیرفته و حتی خودجوش بستر آن در خیابان شهید بابایی مهیاکرده، بنابراین اگر بناست گردشگری شهری را تجربه کنیم، این خیابان ویژگی‌های خوبی دارد، ولی باید اقدامات کارشناسی و ساماندهی صورت گیرد، حتی نورپردازی این محور تقویت شود. بدون شک وقتی بستر مهیا شود، مردم هم بیشترمشارکت می‌کنند و طرح با موفقیت روبرو می‌شود.
در سال‌های گذشته بسیاری از شهرهای اروپایی و آمریکایی از شهردار شب در آمستردام گرفته تا کارزار شبانه لندن، برلین و نیویورک ایده اصلی ارتقاء زندگی شبانه را شکل داده و پروژه‌های بسیاری را در این راستا عملیاتی کرده‌اند؛ در ایران نیز بسیاری از شهرهای توریستی همچون اردبیل، سرعین، همدان، مشهد و شهرهای مناطق گرمسیر همچون آبادان و قشم به دلیل شرایط آب و هوایی با زیست شبانه، فرصتی برای کسب و کار ایجاد کرده‌اند.
باوجود این در قزوین با همه ظرفیت‌هایی که برای جذب توریست و گردشگر وجود دارد؛ اما شهر تنها تا همان ساعات اولیه شب پویا است و پس از آن در خاموشی فرو می‌رود که این مساله با سیاست رونق صنعت گردشگری چندان همخوانی ندارد.
مریم بهبهانی فر
