حسن صباح شخصیتی پیچیده و رازآلود بود که در مقام یک رهبر مذهبی، نظامی و سیاسی قابلیت های بسیاری برای ساماندهی به جامعه زمان خود، نشان داد. او در خانواده ای شیعی در قم به دنیا آمده و در جوانی مجذوب نهضت اسماعیلی شد.
در سفری که به مصر، مقر خلافت اسماعیلیان فاطمی داشت، قابلیت های بسیار از خود نشان داد و با کسب تعالیم بیشتر به عنوان داعی به ایران بازگشت. او جستجوی گسترده خویش را برای یافتن محل مناسب برای استقرار و تاسیس جنبش اعتراضی اش آغاز کرد و در نهایت در ارتفاعات قزوین جایگاه مناسب استقرار را یافت. محلی که در آن بتواند ضمن نشر اندیشه های اسماعیلیه، با حکومت سلاجقه هم مخالفت کند و توان دفاعی در برابر حمله سپاهیان داشته باشد. قلعه حسن صباح نگین قلعه‌های الموت؛ ملقب به آشیانه عقاب‌هاست. او پس از اسکان در قلعه الموت و برپایی دولت اسماعیلیان نزاری، ۳۵ سال در این منطقه حکمرانی کرد و آسیب های زیادی را برای حکومت سلاجقه به بارآورد.
