در این صورت بدیهی است که افزایش سطح بیاعتمادی مردم به حاکمیت، تحقق آنچه که از آن به عنوان «حکمرانی خوب» یاد میشود، ممکن نخواهد شد.
موضوعی که نماینده ولی فقیه در استان نیز بر آن تاکید دارد و معتقد است: «همه باید همت کنیم تا اعتماد آسیبدیده، به جامعه بازگردد؛ چراکه اعتماد عمومی، بزرگترین سرمایه اجتماعی در هر جامعهای است و باید با آیندهنگری نسبت به این موضوع، تلاش کنیم اعتماد مردم هر روز تقویت شود.»
* اتفاقهایی که به اعتماد عمومی آسیب زد
حجتالاسلام عبدالکریم عابدینی که در آیین تکریم و معارفه رییس کل دادگستری استان سخن میگفت، با اشاره به برخی اتفاقهای گذشته در قزوین که به اعتماد عمومی آسیب وارد کرد، میگوید: «برای مردم استان این سؤال مطرح است که چرا تعداد قابل توجهی از همشهریهای یک مسئول قضایی در قزوین که از یک استان دیگر بود، صاحب زمینهای مرغوب و درجه یک کشاورزی قزوین شدند و تعدادی از این زمینها را به تملک خودشان درآوردند؟ برای مردم ما مطرح است که چرا باید از نورآباد ممسنی تعدادی صاحب زمینهای کشاورزی درجه یک قزوین باشند و زمین کشاورزی به زمین مسکونی تبدیل شود؟»
او میافزاید: «کنار همان زمینهایی که این افراد به این شکل به تملک خودشان درآوردهاند و ویلاهایی آن چنانی میسازند، کشاورزان برای ساخت یک سایهبان مشکل دارند و اجازه این کار را ندارند و این موضوع برای کشاورزان سؤال ایجاد میکند و اعتمادها از بین میرود.»
امام جمعه قزوین، فساد را یکی از عوامل مهم آسیبرسان به اعتماد عمومی عنوان کرده و تصریح میکند: «خدا میداند هیچ غرض شخصی با کسی نداریم و دست همه خادمان عرصه قضائی که تعدادشان هم بسیار زیاد است نیز میبوسیم و میدانیم یکی از پر زحمتترین کارها، بر عهده این عزیزان است، اما نباید اجازه داد یک نفر این همه زحمت و تلاش را ضایع و به اعتماد جامعه آسیب وارد کند.»
عابدینی با تأکید بر اینکه مردم از دروازههای بسیاری وارد اسلام میشوند؛ ادامه میدهد: «اگر تاریخ را بررسی کنیم درمییابیم که دروازه عدل، مهمترین دروازه ورود مردم به اسلام است و الحمدا… نگاه عدالتمحور در دستگاه قضایی افزایش یافته است و لازم است توجه ویژهای به این معنای ارزشمند داشته باشیم چراکه برای مردم بسیار حائز اهمیت است و موجب پیشرفت در جامعه و حل مشکلات کشور میشود.»
او با تاکید بر اینکه، تبعیض یکی از آسیبهایی است که به اعتماد مردم آسیب وارد میکند و باید تلاش کنیم تبعیض را در تمام بخشهای جامعه شناسایی و رفع کنیم تا شاهد گسترش عدالت در جامعه و افزایش امید در بین مردم شویم؛ خاطرنشان میکند: «همه مسئولان استان برای تحقق عدالت آمادگی دارند و امیدواریم با اجرای دقیق عدالت و حل مشکلات جامعه، امید را در جامعه تقویت کنیم.»
* افزایش اعتماد در نتیجه اصلاح عملکرد
یک فعال سیاسی اصولگرا نیز بر این باور است که اعتماد عمومی به حاکمیت در نتیجه عملکردها در سطوح مختلف دچار آسیب شده و باید با عملکرد اثربخش ترمیم شود. عباس نیکویه در این باره میگوید: در سالهای اخیر اعتماد عمومی به حکومت آسیب دیده است و این بیاعتمادی به یک معضل واقعی برای افرادی تبدیل شده که قرار است مدیریت بخشی را بر عهده داشته باشند.
او با تاکید بر اینکه، این امر یک واقعیت است که پوشاندن آن دردی را دوا نمیکند؛ میافزاید: مقصر آن هم اینجا مورد بحث ما نیست و اینکه چرا و چگونه اعتماد عمومی دچار خدشه شده است و فقط با یک عملکرد اثربخش میشود این آسیب را درمان کرد و میزان اعتماد عمومی به حاکمیت را افزایش داد.
این فعال سیاسی با بیان اینکه، چالش مهم در سطح ملی مساله فساد است؛ اضافه میکند: فساد اداری، دلزدگی عمومی را به همراه دارد و باعث تشدید بی اعتمادی میشود. با توجه به اینکه، شعار اصلی دولت آقای رییسی مبارزه با فساد است، امیدواریم بهزودی با این مساله بهصورت جدی برخورد شود، چرا که اقداماتی از این دست میتواند اعتماد عمومی را بازگرداند.
نیکویه تصریح میکند: متأسفانه شواهد نشان میدهد در استان قزوین یک عدم نظارت گسترده از مقامات بالادست، از استاندار گرفته تا فرماندار و… در جریان است، در حالی که این مسئولان همواره باید در حال اصلاح وضع و جلوگیری از هر نوع فسادی میبودند، هم چنان که متأسفانه شورای اداری استان هم که باید یکی از بخشهای پویا برای مقابله با فساد باشد به محلی برای سخنرانی یک طرفه بدل شده و خروجی قابلتوجهی هم ندارد.
او همچنین با اشاره به موضوع زمینخواری در شهرک هفتسنگان تاکید میکند: موضوع هفتسنگان نشان داد یک همکاری و هماهنگی همه جانبه در تمام دستگاهها و افراد مربوط به پرونده اتفاق افتاده بود که اگر نظارتی قوی وجود داشت هرگز این مساله رقم نمیخورد و اعتماد عمومی به دولت و حاکمیت در نتیجه آن دچار آسیب نمیشد.
* راستگویی، عامل اعتماد مردم به دولت
یک استاد دانشگاه نیز درباره عوامل افزایش اعتماد عمومی به حاکمیت به «فروردین امروز» میگوید: شاخصهای صداقت و راستگویی، شایستهسالاری، تقید به اصول اخلاقی، کاهش فساد اداری، پاسخگویی عمومی و عدالت اجتماعی دارای بیشترین میزان اثرگذاری در افزایش اعتماد عمومی به دولت یا حاکمیت هستند.»
محمدرضا صلحجو با بیان اینکه، بعد از عدالت اجتماعی و به فاصلهای بسیار نزدیک، عامل صداقت و راستگویی به عنوان عاملی مهم در اعتماد عمومی به دولت قرار دارد؛ میافزاید: «در توجیه اهمیت و جایگاه ویژه صداقت و راستگویی در شبکه روابط میان میان عوامل موثر بر آینده اعتماد عمومی به دولت همین نکته کافی است که برخی تحقیقات، صداقت و راستگویی دولت و کارگزاران دولتی را یکی از ارکان سهگانه اعتماد مردم به دولت معرفی میکنند.»
او اضافه میکند: «کیفیت ارائه خدمت، شفافیت، استقرار دولت الکترونیکی، پایبندی دولت به قانون، وجدان کاری و امانتداری در دولت، پاسخگویی عمومی، عدالت اجتماعی، کاهش فساد اداری، اعتماد اجتماعی، شایستگی و شایستهسالاری، صداقت و راستگویی دولت، سرمایه اجتماعی، تقید دولت به اصول اخلاقی، پیوند تنگاتنگ دولت با مردم، مشارکت دادن مردم و خیرخواهی دولت برای شهروندان از دیگر عوامل موثر بر آینده اعتماد عمومی به دولت و حاکمیت هستند.»
این عضو هیات علمی دانشگاه بینالمللی امام خمینی(ره) قزوین تصریح میکند: «وقتی سخن از اعتماد عمومی به میان میآید به این معنی است که مردم انتظار دارند مقامات و کارکنان سازمانهای دولتی با اقدامات خود در تعامل با عامه، به انتظارهای آنان به خوبی پاسخ دهند.»
صلحجو همچنین خاطرنشان میکند: «هر چه دولت در بیان وعدهها و نیز در برقراری ارتباط با مردم، صمیمانهتر و صادقانهتر عمل کند به گونهای که شهروندان ارزیابی مثبتی از میزان صداقت و راستگویی دولت داشته باشند سطوح بالاتری از اعتماد عمومی به دولت رقم خواهد خورد.»
با آنچه صاحبنظران حوزههای مختلف بدان اشاره کردند راه برون رفت از آنچه که شکاف مردم و دولت یا حاکمیت عنوان شده و براساس ارزیابیها در سالهای اخیر این شکاف عمیقتر نیز گردیده است، صداقت و راستگویی ارکان مختلف حاکمیت و بهطور مشخص قوای سهگانه با مردم است. در نتیجه این صداقت و نیز عملکرد اثربخش مبتنی بر اصلاح ناکارآمدیها، رفع تبعیض و مقابله جدی و واقعی با بنیانهای فسادزا و همچنین بهبود وضعیت اقتصادی و معیشت عمومی و افزایش رفاه اجتماعی میتوان امیدوار بود که از فاصله بین مردم و دولت (به معنای عام آن) کاسته شده و بر میزان اعتماد عمومی به حاکمیت افزوده شود.